(عکس) همه چیز درباره مراسم قهوه خوری خوزستان

مراسم قهوه خوری از روزگار دیرین مورد احترام مردم عرب و دارای آیین و رسومات خاص خـــود می‌باشد. قهوه اولین چیزی است که عربها پس از سلام و خوش آمدگویی با آن از میهمانان خـــــــود پذیرایی می‌کنند. قهوه جهت پذیرایی از همه افراد قوم و میهمانان فقیر و غنی استفاده می‌شود.

ابزار آماده سازی قهوه

وسایل آماده سازی قهوه متعدد هستند که به جمع آنها “المعامیل” می‌گویند.

المحماس

 محماس ظرفی استوانه ای شکل که داخل آن دارای گودی می‌باشد و جهت برشته نمودن و تغییر شکل دانه‌های قهوه “بن” از آن استفاده می‌شود.

هاون

هاون یا اسم دیگر آن “المجر” نوعی آلت استوانه ای شکل که گودی عمیقی دارد و معمولا از نوعی آلیاژ قوی ساخته شده است و دارای دسته ای به نام “قضیب” که جهت کوبیدن وآسیاب نمودن دانه‌های برشته شده قهوه از آن استفاده می‌شود. صداهای صادره از هاون در نزد مردمان عرب منظور خاص خود را می‌رساند.

گمگم و دله

جهت آماده سازی قهوه از دونوع ظرف خاص استفاده می‌شود.به ظرف بزرگتری که جهت آماده سازی اولیه قهوه و جوشاندن آن به حد کافی استفاده می‌شود “الگمگم” می‌گویند.و اما ظرف کوچکتری که جهت راکد نمودن قهوه به مدت زمان معین و گرم نگه داشتن آن و جهت پذیرایی از میهمان استفاده می‌شود “دله” نام دارد.

فنجان

نوعی استکان که فاقد هرگونه دستگیره و دارای شکل هندسی خاص خود می‌باشد و جهت تعارف نمودن قهوه به میهمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آداب قهوه خوری در میان مردمان عرب

از آداب قهوه خوری در میان مردمان عرب ، که ساقی باید فنجان را با دست راست خود به میهمان تعارف کند و میهمان نیز باید آنرا با دست راست بگیرد و بدون اینکه فنجان را بر روی زمین بگذارد قهوه را میل میکند.

از دیگر آیینها این است که ساقی در برابر میهمان در هنگام تعارف قهوه خود را بــــــه نشانه‌ی حترام به میهمان،خم می‌کند.و اما صدایی که ساقی از برخورد دله با فنجان صادر می‌کند که میهمان با شنیدن آن صدا متوجه می‌شود که قهوه برای آن ریختـــه شد و ساقی بدون هیچ کلامی قهوه را به او تعارف می‌کند چنانچه دوباره قصد میـل قهوه را دارد فنجان را بدون هیچ حرکتی تقدیم به ساقی می‌کند در غیر این صـــورت فنجان خالی را به سمت راست و چپ تکان می‌دهد و تقدیم ساقی می‌نماید.صدا و حرکت جهت ایجاد نظم خاص بین ساقی و میهمان می‌باشد.

برای پذیرایی قهوه توسط ساقی به میهمان اسامی خاصی وجود دارند که شامل : «الهیف » و « الضیف » و «الکیف » و « السیف » می‌باشند.

فنجان اول

الهیف که توسط ساقی قهوه و در حضور و دید میهمان صرف می‌کند و آنهم جهت مطمئن نمودن میهمان از سالم بودن قهوه صرف می‌شود.

فنجان دوم : الضیف

الضیف فنجان دوم است که به میهمان تقدیم می‌شود و میهمان هم موظف به صرف نمودن آن می‌باشد مگر در مواقعی که میهمان از شیخ یا ساقی خواسته ای داشته باشد که در این صورت فنجان را از دست ساقی گرفته و سپس آنرا بر روی زمین می‌گذارد در غیر اینصورت باید صرف شود.

فنجان سوم

الکیف که در صورت تکان ندادن فنجان توسط میهمان و آن هم به خاطر طعم خاص و طریقه آماده سازی قهوه و یا بعد مسافتی که میهمان طی نموده صرف می‌شود.

فنجان چهارم

السیف و آنهم در صورت تکان ندادن فنجان به میهمان تقدیم می‌شود که معمولا توسط افراد خاص و کمی صرف می‌شود و آن هم به دلیل اینکه میهمان پس از صرف نمودن فنجان چهارم به شیخ یا ساقی اعـــــلام می‌نماید که در تمامی شادی‌ها و غم‌ها و همچنین در مواقع دفاع جسمی و عرفانی از شیخ و یا ساقی شریک می‌باشد.که پس از صرف نمودن آن پیمان برادری بین میهمان و شیخ یا ساقی بسته می‌شود.

از دیگر آیینها و رسوم قهوه خوردی در میان اعراب می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

– گرفتن دله در دست چپ و فنجان در دست راست.

– ایستاده و در حالم خم فنجان تعارف شود .

– رعایت حق اولویت در بین حاضرین .

– شروع از سمت راست اولین نفری که قهوه صرف نمود .

– میمهان حق حمل دله را ندارد .

– در صورت بودن پسران پدر نباید قهوه تعارف کند .

– برادر بزرگتر باید قهوه را تعارف کند .

منبع: عصر ایران