حذف پروازهای چارتری جدی شد؟

به گزارش سازمان هواپیمایی کشوری، علی عابدزاده با بیان اینکه میزان جابه‌جایی‌ها در ۱۰ ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد افزایش یافته است، گفت: با مسوولیت‌پذیری بیشتر تمامی بخش‌های دخیل در سرویس‌دهی به مردم در حوزه حمل‌ونقل هوایی امکان پیشرفت سریع‌تر و تضمین حرکت به سمت توسعه و تعالی در جهت برآوردن انتظارات مردم میسر است.

وی افزود: با نگاه جامع به فعالیت‌های انجام شده و اینکه یکی از اولویت‌های مهم سازمان دور کردن پروازها از مخاطرات و تضمین بی‌خطری در چند روزی بود که با وضعیت بد جوی مواجه بودیم و با جدیت هم دنبال شده است، نوع نگاه‌ها و قضاوت‌ها نسبت به تلاش بخش هوایی منصفانه‌تر خواهد شد.

به آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی که بخشی از صندلی‌های یک پرواز یا همه آن صندلی‌ها را اجاره می‌کنند، یا همه یا تعدادی از تخت‌های یک هتل را کرایه می‌کنند چارترکننده و به آن شرکت هواپیمایی (ایرلاین) یا هتلی که صندلی‌های پرواز و تخت‌های اتاق‌هایشان را اجاره می‌دهند، چارتردهنده می‌گویند.

وقتی که تمام صندلی‌های یک هواپیما در یک مسیر پروازی در اختیار چارترکننده قرار بگیرد از آن به‌عنوان پرواز چارتر یاد می‌شود. مثلا وقتی که آژانس هواپیمایی یک مسیر پروازی مثل تهران ـ استانبول یا تهران ـ مشهد را برای مدتی چارتر کند، به آن پرواز، پرواز چارتر می‌گویند. در این مثال، پروازهای تهران ـ استانبول و تهران ـ مشهد از مسیرهای پرطرفداری‌ هستند که همیشه متقاضی دارند و پرواز این مسیرها به‌صورت سالانه چارتر می‌شود. اما چارتر بعضی مسیرها برای مدت کوتاه‌تری برقرار می‌شود، مثلا یکی از شرکت‌های هواپیمایی به سفارش بعضی آژانس‌ها یا شرکت‌های گردشگری، پرواز تهران ـ آمستردام را برای مدت سه‌ماه چارتر می‌کند.

در کل به‌دلیل وجود متغیرهایی مثل زمان و مسیر پروازی، عرصه پرواز چارتر تنوع و گوناگونی زیادی دارد. اما فقط آژانس‌ها و دفاتر خدمات گردشگری نیستند که پرواز را چارتر می‌کنند. سازمان‌ها، ارگان‌ها، اداره‌ها و باشگاه‌های ورزشی و درکل هر نهاد دولتی و خصوصی که برای تعداد زیادی از نیروهای زیرمجموعه‌اش به بلیت هواپیما نیاز داشته باشد، اگر تعداد مسافرانش به حد نصاب یک پرواز برسد، ترجیح می‌دهد به‌جای خرید بلیت برای تک‌تک کارکنانش، پرواز چارتر بگیرد. در این شرایط هم هزینه آن ارگان و سازمان کمتر می‌شود و هم برای نیروهایش در طول پرواز اختیار و راحتی بیشتری دارند.

در مقابل پروازهای چارتری، پروازهای سیستمی قرار دارد. شرکت‌های هواپیمایی (ایرلاین‌ها) بنا به امکانات و شرایط‌شان، مسیرهای پروازی مختلفی دارند که طبق برنامه‌ریزی سالانه در آن مسیرها، در طول هفته یا ماه، پروازهایی با قیمت مشخص برقرار می‌کنند که به این پروازها، پرواز سیستمی می‌گویند. تفاوت مهم این پروازها با پرواز چارتر در این است که برنامه آنها در طول هفته و ماه و هزینه‌‌شان مشخص است.

مثلا مسافر می‌تواند از چند ماه قبل به مقصد زوریخ بلیت هواپیما بخرد و هزینه‌اش را بپردازد، سپس بنا به تغییر شرایط سفرش تاریخ پرواز را جابه‌جا کند، یا اینکه اگر نتوانست به‌دلیلی سفر کند، بلیت را پس بدهد و هزینه پرداختی‌اش را بعد از کسر جریمه کنسلی پس بگیرد. یکی دیگر از ویژگی‌های پرواز سیستمی این است که در این پروازها قیمت بلیت براساس شرایط سنی تعریف می‌شود، مثلا بهای بلیت برای گروه سنی بزرگسالان، کودکان و نوزادان متفاوت است و بلیت نوزادان، ارزان‌ترین و بلیت بزرگسالان، گران‌ترین بلیت است.

اما وقتی مسافری بلیت چارتر می‌خرد، به هیچ عنوان امکان تغییر تاریخ پرواز را ندارد. اگر به هر دلیلی نتواند سفر کند، نمی‌تواند بلیت پرواز چارتر را پس بدهد و پو‌لش را پس بگیرد و در این حالت بلیت‌اش سوخت می‌شود. بنابراین همیشه قبل از خرید بلیت چارتر، مسافر باید از برنامه سفرش مطمئن باشد؛ از تاریخ رفت‌وبرگشت‌ و مدت‌زمانی که می‌خواهد در مقصد اقامت کند، کاملا مطمئن باشد. تفاوت دیگر پرواز چارتر با سیستمی در تفاوت نرخ بلیت برای رده‌های سنی متفاوت است.

بلیت چارتر تنها برای نوزادان زیر دوسال ارزان‌تر است و قیمتی معادل ۱۰‌درصد بهای بلیت بزرگسالان دارد، در غیر این‌صورت بهای بلیت چارتر مثلا برای کودک ۷‌‌ساله‌ و پدرومادرش یکسان است. بر این اساس اگر قرار است خانوادگی و با تعداد زیادی کودک سفر انجام شود، بلیت پرواز چارتر چندان به‌صرفه نخواهد بود، مگر در شرایط خاص. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم پرواز چارتر، ریسک ناشی از پر یا خالی بودن پرواز است که به‌طور مستقیم متوجه چار‌ترکننده است.

چارترکننده به‌دلیل اینکه از پیش، هزینه تک‌تک صندلی‌های پرواز را پرداخته، ترجیح می‌دهد تمام صندلی‌های پروازش پر شوند و تمام بلیت‌های آن پرواز را بفروشد. به همین دلیل برای فروش بلیت چارتر ابزار متنوعی را به کار می‌برد. به‌ویژه وقتی به زمان پرواز نزدیک می‌شویم، برای اینکه تمام بلیت‌هایش را بفروشد، قیمت بلیت را کاهش می‌دهد.

در این شرایط خرید بلیت پرواز چارتر برای یک خانواده شلوغ با تعداد کودکان زیاد (مثلا هفت‌ساله و پنج‌ساله و سه‌ساله)، به صرفه است. اما باز هم راه بی‌مشکل و آسانی نیست، چون ممکن است در فصل پرتردد پروازی باشد و برای مقصدی که موردنظرشان است اصلا در تاریخ نزدیک پرواز و به آن تعدادی که می‌خواهد، نتواند بلیت چارتری تهیه کند یا قیمت آن بالا باشد.

ممکن است در بعضی زمان‌ها بلیت پرواز چارتر، ارزان‌تر از بلیت سیستمی باشد، ولی نباید فراموش کرد که بلیت چارتر انعطاف‌پذیری ندارد و نمی‌توان تاریخ و ساعت بلیت‌‌ را تغییر داد.