قاتل سریالی در انتظار برخورد شدید

قرص برنج هر ‌سال صدها نفر را می‌کشد و همین آمارها سبب شده وزیر بهداشت به رئیس قوه قضائیه نامه بنویسد. حسن‌ هاشمی در نامه‌ای که به صادق آملی لاریجانی نوشته، از مرگ سالانه صدها نفر از ایرانیان در اثر مصرف قرص برنج که یک ماده سمی است، سخن به میان آورده و به او پیشنهاد داده قوه قضائیه اعلام کند افرادی که این ماده سمی را به متقاضیان می‌دهند در مرگ ناشی از مصرف این قرص‌ها شریکند و عواقب قانونی و مجازات ناشی از آن را باید بپذیرند.

به اعتقاد وزیر بهداشت، اعلام چنین تصمیمی در قوه قضائیه می‌تواند تأثیر بسیار مهمی در کاهش عرضه غیرقانونی این ماده سمی و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن داشته باشد: «با این‌که مراجع قانونی به‌ طور مرتب واردات، تولید و توزیع و فروش قرص برنج را به ‌عنوان یک ماده سمی ممنوع اعلام کرده‌اند اما براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی، این ماده همچنان در صدر علت‌های ایجاد مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت و خودکشی با مواد سمی در شهروندان ایرانی است.»

بالاترین مقام وزارت بهداشت از این‌که این ماده سمی به سادگی از طریق بعضی مغازه‌های خرده‌فروشی در شهر فروخته می‌شود، اظهار تأسف کرد.

٥٢٠ مرگ در ١٠ ماه امسال
آمار مرگ‌ومیر در اثر مصرف قرص برنج بالا است و این را گزارش‌های سازمان پزشکی قانونی از علت مرگ ایرانیان هم نشان می‌دهد. آخرین آمار منتشر‌نشده این سازمان نشان می‌دهد که در ١٠ ماه گذشته، ٥٢٠ نفر در اثر استفاده از این ماده سمی جانشان را از دست دادند که از این تعداد ٣٣٤ نفرشان مرد و ١٨٦ نفرشان زن هستند.

در همین مدت استان تهران با ١١٢ مورد، استان مازندران با ٦٩ مورد و استان گیلان با ٥٣ مورد بالاترین موارد مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده سمی را داشتند.

آمار سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد که این سه استان در سه ‌سال گذشته همواره بالاترین مواد مرگ با قرص برنج را داشته است. از‌ سال ٩٤ تاکنون استان تهران رتبه اول را در مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده سمی داشته، در سال ٩٤ استان گیلان با ٧٦ مورد رتبه دوم را داشت، همین استان در‌ سال ٩٥ با حفظ جایگاه دوم و با ٧٥ مرگ به روندش ادامه داد و امسال در ١٠ ماه گذشته جای خود را به استان مازندران داد. امسال استان گیلان رتبه سوم را در مرگ و میرهای قرص برنج داشت.

آمار سال‌های گذشته هم حکایت از بالا بودن موارد مرگ و میرها با قرص برنج دارد؛ به‌طوری‌که در ٥‌سال گذشته آمارها از ٤٠٠ کشته شروع شده به ٦٠٠ نفر رسیده و حالا روی ٥٠٠ نفر مانده است. براساس گزارش پزشکی قانونی، در‌ سال ٩٠، ٤٦٣ نفر (٢٥٩ مرد و ٢٠٤ زن) قربانی قرص برنج شدند، این آمار در‌ سال ٩١، ٥٩٨ نفر (٣٢٠ مرد و ٢٧٨ زن) شد، در ‌سال ٩٢، ٦٦١ نفر (٣٨٢ مرد و ٢٧٩ زن) کشته داد، در ‌سال ٩٣، ٦٣٦ نفر (٣٧٦ مرد و ٢٦٠ زن) جانشان را از دست دادند، در ‌سال ٩٤ آمار به ٦٣٦ نفر (٣٧٦ مرد و ٢٦٠ زن) رسید، در ‌سال ٩٥، با ٥٩٨ کشته (٣٨١ مرد و ٢١٧ زن) تعدادش تا حدودی کم شد و حالا دو ماه مانده به پایان سال ٩٦، به ٥٢٠ نفر رسیده است. بر این اساس، از ‌سال ٩٠ تا دی‌ماه، سه‌هزار و ٩٨٩ نفر بر اثر مصرف قرص برنج جانشان را از دست داده‌اند.

قرص برنج پادزهر ندارد
قرص برنج در کمتر از ٦ ساعت جان می‌گیرد. اعلام مسمومیت، ١٠، ١٥ دقیقه پس از صرف خوراکی آن خودش را نشان می‌دهد. اگر مسمومیت خوراکی باشد، تهوع، استفراغ و دردهاي شكمي از نشانه‌های آن است. بيشتر مرگ‌وميرها در طول ١٢ تا ٢٤ ساعت اوليه مسموميت اتفاق می‌افتد و معمولا هم ناشی از ایست قلبی - تنفسی است. مرگ‌ومير بعد از ٢٤ ساعت اغلب ناشي از نارسايي کبدي و کليوي است. علایم باليني در اين نوع مسموميت، ناشي از درگيري سيستم قلبي ـ عروقي، گوارشي، عصبي و ريوي است.

قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم است که علایم و نشانه‌های آن با مسمومیت ظاهر می‌شود. آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون مکانیسم بروز اثرات سمی فسفید آلومینیوم در افراد شناخته نشده و هیچ پادزهر اختصاصی برای درمان مسمومیت حاد با این ماده وجود ندارد. تنها کار درمانی که می‌توان برای مصرف‌کننده انجام داد و کامبیز سلطانی‌نژاد، مسئول آموزش آزمايشگاه‌هاي‌ سازمان پزشكي قانوني كشور، به آن تأکید می‌کند، اقدامات حمایتی - علامتی است.

قرص برنج از کجا آمد؟
قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم است که کارایی بالایی در از بین بردن آفت‌ها دارد، قیمتش ارزان است، راحت استفاده می‌شود و در محصول چیزی از آن باقی نمی‌ماند، خیلی هم آسان به دست می‌آید. همین هم شده تا در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. کشاورزان ایرانی هم از آن استقبال زیادی می‌کنند. آمارهای مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده اما نشان می‌دهد که این تنها کشاورزان نیستند که از این قرص سمی استقبال کرده‌اند. مصرف قرص برنج، یکی از روش‌های خودکشی هم به شمار می‌رود.

براساس اعلام مسئول آموزش آزمايشگاه‌هاي‌ پزشکی قانونی، قرص برنج به دلیل داشتن مواد سمی بالا و میزان کشندگی زیاد، آمار بالایی از مسمومیت‌ها را ایجاد کرده است، این آمار در استان‌هایی مثل تهران، گیلان، مازندران، گلستان و لرستان بالاست.

گزارش مسمومیت با قرص برنج بالاست
سلطان‌نژاد می‌گوید که در سال‌هاي اخير، موارد زيادي از مسموميت با ميزان مرگ‌ومير بالا بر اثر مصرف فسفيدهاي آلومينيوم، روي و کلسيم گزارش شده است که به‌جز موارد نادري از آنها که به‌صورت تصادفي بوده، عمده آنها به قصد خودکشي بوده است.

گزارش‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهد که استفاده از قرص برنج براي خودکشي بيشتر در اردن، هند، عراق، سريلانکا و ايران گزارش شده است. به گفته سلطانی‌نژاد که عضو هيأت علمي سازمان پزشکي قانوني کشور هم است، بروز اين‌گونه مسموميت‌ها در ساير کشورها به ويژه کشورهاي اروپايي و آمريکايي کمتر است. این موضوع نشان می‌دهد که این قرص، ارزان و در دسترس است و همین هم شده تا مصرف بالایی داشته باشد.

آمارها از کشور هند هم نشان می‌دهند که در بين سال‌هاي ١٩٩٠-١٩٨٠ اپيدمي ناشي از مسموميت‌هاي تصادفي و عمدي با فسفيدهاي فلزي گزارش شده است.