اکسیرحیات بخش در رگ‌های جامعه

خون سالم، نجات دهنده زندگی است. همه روزه، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند، به طوری که از هر سه نفر مردم دنیا، یک نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده‌های خونی پیدا می‌کند.

بارزترین مثال برای موقعیت‌هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می‌شود شامل: زمان بروز حوادث و سوانح گوناگونی نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی‌ها و اعمال جراحی، خانم‌های باردار در حین زایمان، نوزادان و بخصوص نوزادان نارس است.

از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف کنندگان خون و فرآورده‌های خون هستند. بسیاری از بیماران، مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یک زندگی طبیعی به شکل منظم خون یا فرآورده‌های خون دریافت کنند.

اگر چه دلایل نیاز برای انتقال خون متفاوت است، اما نیاز به خون و فرآورده‌های خون به صورت مداوم وجود دارد، در حال حاضر، با وجود پیشرفت‌های چشم گیر در زمینه علم پزشکی هنوز هیچ گونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی که توسط انسان‌های نیکو کار اهدا می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های دیگر را از مرگ نجات بخشد. در چنین شرایطی، تنها اهدای خون توسط یک داوطلب سالم و تزریق خون او می‌تواند در لحظات مرگ و زندگی، نجات بخش یک انسان نیازمند باشد.

از این رو فعالیت سازمان انتقال خون در زمینه تامین و توزیع خون و فرآورده‌های آن و همچنین آموزش و پژوهش‌های لازم در این زمینه بسیار ضروری است و نیازمند برنامه ریزی و تامین اعتبارات لازم است تا همواره بخش سلامت جامعه با تامین خون در سلامت کامل به سر ببرد.

در سال گذشته باوجود بیماران و نیازمند به خون و همچنین وجود حوادث ناگوار که جان شان به خون اهدا کنندگان وابسته بود، انتفال خون نقش حیاتی را ایفا کرد و باری دیگر با فعالیت شبانه روزی حیات و سرخی آن را با نشاندن لبخند رضایت برلبان اهدا کنند و گیردگان خون به خانه‌های مردم هدیه داد.

**بیش از ۳ میلیون واحدخون در بیمارستان‌ها توزیع شد
از ابتدای فروردین تا پایان بهمن امسال، سه میلیون و ۳۳۴ هزار و ۷۱۵ واحد خون و فرآورده شامل، گلبول قرمز فشرده، پلاکت و پلاسما در مراکز درمانی و بیمارستانی کشور توزیع شد.

**حدود ۲ میلیون نفر در ۱۱ ماهه امسال خون اهدا کردند
طی ۱۱ ماه گذشته ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار و ۹۹ نفر برای اهدای خون به مراکز انتقال خون سراسر کشور مراجعه کرده اند که از این تعداد یک میلیون و ۹۲۳ هزار و ۳۶۶ نفر موفق به اهدای ۸۸ خون شدند.

** ایران دارنده بالاترین سطح سیستم ملی مراقبت از خون در مدیترانه شرقی
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: ایران بالاترین سطح سیستم ملی مراقبت از خون (هموویژیلانس) در منطقه مدیترانه شرقی را دارد، بطوریکه یک سیستم نظارت کشوری بر سلامت خون و فرآورده‌های آن در تمام مراحل زنجیره انتقال خون از زمان خونگیری از اهداکنندگان تا پیگیری دریافت کنندگان خون و فرآورده‌ها را شامل می‌شود.

**بیش از ۹۷ درصد خون‌های اهدایی درایران تبدیل به فرآورده‌های خونی می‌شود
طبق آخرین گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۷ که از سوی ستاد مرکزی سازمان جهانی بهداشت، سالانه در جهان ۱۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد خون اهدا می‌شود که در ایران بیش از دو میلیون و یکصد هزار نفر در سال خون اهدا می‌کنند که بیش از ۹۷ درصد خون‌های اهدایی در ایران تبدیل به فرآورده‌های خونی می‌شود.

**ایران سرآمد کشور‌های منطقه مدیترانه شرقی در شاخص اهدای خون است
شاخص اهدای خون در کشورمان ۲۷ واحد به ازای یک هزار نفر جمعیت است و ایران از این نظر، سرآمد کشور‌های منطقه مدیترانه شرقی (امرو) است.

براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد اهدای خون در جهان انجام شد که از این میزان سهم کشور‌های عضو مدیترانه شرقی حدود ۹/۹ میلیون واحد است.

**بخش بزرگی از خدمات انتقال خون مورد استفاده بیماران سرطانی قرار می‌گیرد
در حدود یک سوم فرآورده‌های سلولی خون و بیش از نیمی از پلاکت‌های تهیه شده توسط مراکز انتقال خون، همچنین فرآورده‌های پلاسمایی پالایش شده مشتق از خون به ویژه در مواقعی که سیستم ایمنی بیماران سرطانی تحت تاثیر قرار گرفته شده باشد را دریافت می‌کنند. سالانه حدود ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما در هشت مرکز پلاسمای کشور تولید می‌شود.

**سنجش سلامت خون‌های اهدایی در کشور متمرکز شد
با استفاده از سامانه جدید غربالگری اهداکنندگان خون با روش الکتروکمی لومی نسانس، انجام آزمایش‌های سلامت خون‌های اهدای در کشور متمرکز سازی شد.

با استفاده از سامانه جدید غربالگری اهداکنندگان خون نمونه‌های خون اهدا کنندگان از سایر مراکز و استان‌ها به مراکز و استان‌هایی که این دستگاه در آن‌ها مستقر است ارسال می‌شود تا آزمایش شوند.

**افتتاح سامانه غربالگری نمونه اهدا کنندگان خون در ۶ استان کشور
سامانه غربالگری نمونه اهدا کنندگان خون (سامانه الکتروکمی لومینسانس) جهت تشخیص سلامت خون، در ۶ استان کشور شامل، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و تهران راه اندازی شد.

**مراجعه بیش از ۲ میلیون داوطلب برای اهدای خون در ۹ ماه
از ابتدای فروردین تا پایان آذر ماه سال ۹۶ بیش از ۲ میلیون اهدا کننده به پایگاه‌های سراسر کشور مراجعه کردند که بیش از یک میلیون و ۵۸۵ هزار نفر موفق به اهدای خون شدند. در این مدت استان‌های تهران، فارس، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین میزان اهدای خون را در کشور داشته اند.

**هلال احمر ترکیه خواستار انتقال تجربه ایران در مورد پالایش پلاسما شد
هیاتی متشکل از مدیران ارشد هلال احمر ترکیه در بازدید از دستاورد‌ها و مذاکره با مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران خواستار انتقال تجربه موفق پالایش پلاسما به این کشور شدند.

در سال ۲۰۱۵ که برنامه جهانی ریکاور پلاسما و پلاسمای بازیافتی در سازمان جهانی بهداشت مطرح شد، این سازمان الگوی پالایش قراردادی پلاسما را در ایران نمونه مناسبی برای کشور‌های دنیا دانست و آن را به عنوان دستاوردی بزرگ در جهان معرفی کرد.

**غربالگری آنتی بادی‌های ناخواسته در آزمایش‌های روتین بارداری قرار گرفت
آزمایش غربالگری آنتی بادی برای تشخیص آنتی بادی‌های ناخواسته علیه گرو‌های خونی موجود در خون مادران در فهرست آزمایش‌های روتین بارداری قرار گرفت.

همچنین تامین خون و فرآورده‌های سازگار برای زمان زایمان یا جراحی در صورت نیاز و یافتن خون سازگار در فهرست آزمایش‌های روتین بارداری قرار گرفت، کمیته مادران وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مقرر کرد که در ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی و مراکز بهداشت زیر مجموعه آن این غربالگری در مورد مادران باردار صورت گیرد.

**کاهش شیوع هپاتیت B. در اهداکنندگان خون
شیوع هپاتیت B. در بین اهداکنندگان خون کاهش چشمگیر دارد به (سی دو هزارم درصد) یعنی ۳ مورد مثبت به ازای هر ۱۰ هزار نفر تا پایان سال ۹۵ رسیده است.

طی ۱۰ سال گذشته شیوع هپاتیت B. در جامعه اهداکنندگان خون در سال ۱۳۸۶ از (چهل و سه صدم درصد) یعنی ۴۳ مورد مثبت در ۱۰ هزار نفر در پایان سال ۹۵ به کمتر هشتاد و یک هزارم درصدیا ۸ مورد مثبت در ده هزار نفر رسید.

**اطلاعات یک هزار و ۴۰۰ ایرانی با گروه خونی نادر ثبت شد
تاکنون اطلاعات یک هزار و ۴۰۰ ایرانی با گروه‌های خونی نادر در بانک اطلاعاتی سازمان انتقال خون ثبت شده است.
این افراد از بین ۶۰ هزار نفری که غربالگری شده اند شناسایی و اطلاعات آن‌ها در بانک اطلاعاتی سازمان انتقال خون ثبت شده است. از بین این یک هزار و ۴۰۰ نفر، یکصد نفر دارای گروه خونی درحال حاضر ۱۹۰ واحد خون نادر به صورت منجمد از این یک هزار و ۴۰۰ نفر گرفته و به صورت منجمد ذخیره سازی شده است که تا ۳۰ سال قابلیت نگهداری دارد.

**۷۰ درصد خون‌های اهدایی صرف افراد سالمند می‌شود
مصرف ۷۰ درصدی خون‌های اهدایی برای افراد سالمند بالای ۶۰ سال زنگ خطری است برای مراکز اهدای خون در جهان که با پدیده سالمندی، چالشی برای تامین خون در آینده خواهند داشت.

**ایران میزبان روز جهانی اهدا کنندگان خون در سال ۲۰۱۹ شد
ایران با توجه به توانایی‌ها و دستاورد‌های بین المللی سازمان انتقال خون در رسیدن به اهدای صد درصد داوطلبانه و پیشرو در منطقه، به عنوان میزبان روز جهانی اهدا کنندگان خون در سال ۲۰۱۹ پیشنهاد شد.

**همکاری ایران برای ایجاد انتقال خون ملی درافغانستان
جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد انتقال خون ملی با کشور همکاری دارد که کنترل کیفی خارجی آزمایش‌های سلامت و آموزش کارکنان انتقال خون افغانستان از جمله این موارد است.

سازمان انتقال خون ایران دراجرای طرح ساماندهی سیستم انتقال خون افغانستان، اعزام مشاوران فنی به افغانستان به درخواست رسمی دفتر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت نیز همکاری داشته است.

**سرویس انتقال خون بیمارستانی ایجاد شد
با ایجاد سرویس انتقال خون بیمارستانی در کنار بانک‌های خون بیمارستانی، یک قدم موثر در این راه برداشته شد.
گرایش به سوی مصرف خون محافظه کارانه اولویتی ضروری برای سازمان انتقال خون است که با آن می‌توان علاوه بر کاهش هزینه‌ها به موسسات بیمه کمک رساند و باری از دوششان بردارد.