مافیای کتاب‌های کمک‌درسی با خلا آموزشی
طی چند سال اخیر کتاب‌های درسی به قدری پیچیده شده‌اند که گاهی ناشران در کنار کتاب‌های درسی به انتشار کتاب‌های کمک آموزشی برای فهم بهتر مطالب می‌پردازند. گرچه دست‌های پشت پرده در حوزه کتاب‌های کمک آموزشی تجارتی را رقم زده است، اما همیشه این گونه نیست که کتاب‌های کمک آموزشی به ضرر نظام آموزش تمام شود. در واقع می‌توان گفت که کتاب‌های کمک آموزشی همیشه تهدید نیستند و در مواردی فرصت هم به حساب می‌آیند و نکات خوبی دارند؛ بنابراین باید از دید مثبت هم نگاشته شوند.
کد خبر :
۶۲۵۰۵
بازدید :
۱۸۳۸
نگین باقری l احساس نیاز دانش‌آموزان عطش ناشران کتاب‌های کمک‌آموزشی را بیشتر کرده است. ناشرانی که سود‌های میلیاردی به جیب می‌زنند و در مقابل موجب هجوم خانواده‌ها با تبلیغات فراوان برای خرید می‌شوند.
آنچنان که اگر ناشران بخواهند در طول سال چند صد جلد از کتاب‌های کمک آموزشی را بفروشند؛ آن میزان در هفته اول و دوم مهر که هنوز کتاب‌های اصلی توسط معلمان آموزش داده نشده، خریداری می‌شوند و در این میان هزینه‌هایی به دوش خانواده‌ها گذاشته می‌شود. از سوی دیگر، افرادی که درست تصمیم نمی‌گیرند، معلمان هستند، چرا که گاهی از کتاب‌ها کمک آموزشی استفاده می‌کنند و معتقدند که این کتاب‌ها چیز‌هایی دارند که آن‌ها بلد نیستند و باید حتما مورد استفاده قرار گیرند.
طی چند سال اخیر کتاب‌های درسی به قدری پیچیده شده‌اند که گاهی ناشران در کنار کتاب‌های درسی به انتشار کتاب‌های کمک آموزشی برای فهم بهتر مطالب می‌پردازند. گرچه دست‌های پشت پرده در حوزه کتاب‌های کمک آموزشی تجارتی را رقم زده است، اما همیشه این گونه نیست که کتاب‌های کمک آموزشی به ضرر نظام آموزش تمام شود. در واقع می‌توان گفت که کتاب‌های کمک آموزشی همیشه تهدید نیستند و در مواردی فرصت هم به حساب می‌آیند و نکات خوبی دارند؛ بنابراین باید از دید مثبت هم نگاشته شوند.
طی چند سال اخیر کتاب‌های درسی به قدری پیچیده شده‌اند که گاهی ناشران در کنار کتاب‌های درسی به انتشار کتاب‌های کمک آموزشی برای فهم بهتر مطالب می‌پردازند. گرچه دست‌های پشت پرده در حوزه کتاب‌های کمک آموزشی تجارتی را رقم زده است، اما همیشه این گونه نیست که کتاب‌های کمک آموزشی به ضرر نظام آموزش تمام شود. در واقع می‌توان گفت که کتاب‌های کمک آموزشی همیشه تهدید نیستند و در مواردی فرصت هم به حساب می‌آیند و نکات خوبی دارند؛ بنابراین باید از دید مثبت هم نگاشته شوند.
این در حالی است که هر سال شاهد هستیم دانش‌آموزان پس از قبولی در کنکور کتاب‌های کمک درسی را به کتابخانه مدارس می‌سپارند و بقیه را دور می‌ریزند. از این رو باید نظارت‌ها را در این حوزه بیشتر کنیم، چراکه انتشار بی‌وقفه کتاب‌های کمک درسی آن هم قبل از توزیع کتاب‌های اصلی در میان دانش‌آموزان ضربه‌زننده است و باید دست مافیا را از بازار آموزشی کوتاه کرد.
تبلیغات بی‌رویه کتاب‌های کمک آموزشی
عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره تجارت بزرگ در حوزه کتاب‌های کمک‌آموزشی می‌گوید: این روز‌ها شاهد افزایش چشمگیر تجارت آموزشی هستیم. این در حالی است که هنوز کتاب‌های درسی توزیع نشده ورود گسترده کتاب‌های کمک آموزشی و تبلیغات گسترده پیرامون آن وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد.
تبلیغات بی‌رویه کتاب‌های کمک آموزشی
عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره تجارت بزرگ در حوزه کتاب‌های کمک‌آموزشی می‌گوید: این روز‌ها شاهد افزایش چشمگیر تجارت آموزشی هستیم. این در حالی است که هنوز کتاب‌های درسی توزیع نشده ورود گسترده کتاب‌های کمک آموزشی و تبلیغات گسترده پیرامون آن وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد.
فاطمه سعیدی می‌افزاید: سوالی که مطرح می‌شود و لازم است به ویژه از سوی وزارت آموزش و پرورش به آن پاسخ داده شود این است که آیا موسسات آموزشی از محتوای کتاب‌های برای پایه‌ها اطلاع دارند که پیش از توزیع اقدام به چاپ کتاب‌های کمک آموزشی کرده‌اند؟
در حالی که هم مجلس و هم دولت خواستار کنترل تبلیغات بی‌رویه هستند، اما صدا و سیما با رویکرد کسب درآمد بیشترین حجم آگهی بازرگانی خود را به این موسسات اختصاص می‌دهد. او بیان می‌کند: صداوسیما کمترین اهمیتی به وجه مخرب این آگهی‌ها نمی‌دهد.
عضو کمیسیون آموزش مجلس بیان می‌کند: تنها راهی که داریم مراجعه به هیات نظارت بر صدا و سیما است. به موازات آن تلاش خواهیم کرد از طریق ابزار‌های قانونی که مجلس در اختیار دارد، جلوی این روند را بگیریم. سعیدی می‌گوید: با توجه به همراهی دولت و مجلس در این زمینه امیدواریم بتوانیم اقدامی انجام دهیم که بازار مکاره این تجارت را کنترل کنیم.
رشد صدور مجوز ناشران ممنوع!
«وقتی کتاب‌های کمک آموزشی در کنار کتاب‌های درسی یا حتی زودتر از کتاب درسی بیرون می‌آیند؛ به این دلیل است که ناشران و انتشارات بزرگ با مسئولان تالیف کتاب درسی در ارتباط هستند. به گونه‌ای که هنوز معلمان و دانش‌آموزان کتاب درسی را ندیده‌اند، اما اصل کتاب درسی در دست ناشران است یا حداقل ناشران پی‌دی‌اف کتاب را از باند‌هایی دریافت می‌کنند که از روی آن کتاب‌های کمک آموزشی را می‌نویسند.»
رشد صدور مجوز ناشران ممنوع!
«وقتی کتاب‌های کمک آموزشی در کنار کتاب‌های درسی یا حتی زودتر از کتاب درسی بیرون می‌آیند؛ به این دلیل است که ناشران و انتشارات بزرگ با مسئولان تالیف کتاب درسی در ارتباط هستند. به گونه‌ای که هنوز معلمان و دانش‌آموزان کتاب درسی را ندیده‌اند، اما اصل کتاب درسی در دست ناشران است یا حداقل ناشران پی‌دی‌اف کتاب را از باند‌هایی دریافت می‌کنند که از روی آن کتاب‌های کمک آموزشی را می‌نویسند.»
این اظهارنظرات فروغ تیموریان، سرگروه جامعه‌شناسی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران به «آرمان» است. او با ذکر مثالی می‌افزاید: کتاب‌های اصلی ۲۰ شهریور در گیشه‌های توزیع قرار می‌گیرند و بلافاصله کتاب‌های کمک آموزشی ظرف ۱۰ - ۲۰ روز نوشته و با سرعت و عجله وارد بازار می‌شوند که پر از غلط هستند.
آنچنان که بسیاری از این کتاب‌ها اصلا قابل استناد نیستند و تغذیه کافی برای معلمان و دانش‌آموزان ندارند؛ بنابراین کاملا جنبه تجاری و سودآوری ناشر مدنظر است. تیموریان توضیح می‌دهد: طبیعتا باید جلوی تجارت کتاب‌های کمک‌آموزشی گرفته شود.
آنچنان که باید نسخه اصلی کتاب در اختیار ناشران قرار نگیرد. او عنوان می‌کند: سال گذشته تعدادی از کتاب‌های کمک‌آموزشی سریع تالیف شدند، اما وقتی پی‌دی‌اف نهایی کتاب درسی بعد از وقفه ۲۰ روزه تا یک ماه روی سایت دفتر تالیف و سایت چاپ و توزیع قرار گرفت، تازه ناشران با یک شوک مواجه شدند.
آن‌ها کتاب را براساس نسخه اولیه کتاب تالیف کردند و باید حدود ۷۰، ۵۰ یا ۳۰ درصد کتاب مطابق با نسخه جدید عوض می‌شد. از این رو سریع کتاب‌ها را تغییر دادند و کتابی به بازار آمد که وقتی به آن نگاه می‌کردید یک قسمت‌هایی حذف شده بود.
او ادامه می‌دهد: اگر جلوی این کار توسط مسئولانی که در خط تالیف کتاب هستند یا سازمان تالیف و کتاب‌های درسی گرفته شود و اجازه داده نشود تحت هر شرایطی نسخه‌های کتاب‌ها به دست ناشران برسد، می‌توان از به‌وجود آمدن کتاب‌های کمک درسی جلوگیری کرد.
تیموریان بیان می‌کند: متاسفانه کتاب‌های جدید به قدری مطالب از هم گسیخته، گنگ و نامفهموم دارند و طی دو-سه سال اخیر به حدی شتاب‌زده، غیرکارشناسی و سریع چاپ شدند که واقعا تمام اصول یادگیری در آن‌ها درج نشده و گاهی کتاب‌های کمک درسی می‌توانند به معلمان کمک کنند.
او با ذکر مثالی می‌افزاید: معلمی رشته فیزیک خوانده و به او گفته می‌شود برو جامعه‌شناسی درس بده یا اکنون کتاب‌های جدید تفکر و سواد رسانه‌ای، انسان و محیط‌زیست و... آمده و تدریس آن را به معلمان غیرمرتبط واگذار می‌کنند. طبیعتا معلمی که رشته‌اش مرتبط نیست؛ از کتاب‌های کمک آموزشی استفاده می‌کند و از این کتاب‌های سوال و تمرین برمی‌دارد.
سرگروه جامعه‌شناسی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران اظهار می‌کند: این در حالی است که کتاب‌های کمک آموزشی گران هستند و دانش‌آموزان باید بابت آن زیاد هزینه کنند. برای مثال دانش‌آموزان سال دوازدهم هزینه زیادی بابت آمدن به مدرسه و کلاس‌های کنکور می‌دهند. آن‌گاه هر استادی کتاب کمک آموزشی خود را معرفی می‌کند و یکدفعه دانش‌آموزان با هزینه‌های بسیار مواجه می‌شوند.
تیموریان اضافه می‌کند: این در حالی است که گاهی معلمان وقت نکرده و کتاب‌های کمک آموزشی دست نخورده خمیر می‌شوند و در این میان با کلی ضایعات کاغذ مواجه می‌شویم، چون این کتاب‌ها گاهی از مهر خریداری می‌شوند و اگر هر یک از این کتاب‌ها صد مساله داشته باشند؛ به ۲۰ تا ۳۰ درصد آن‌ها جواب داده می‌شوند و در نهایت سفید می‌مانند و دور ریخته می‌شوند.
سرگروه جامعه‌شناسی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران توضیح می‌دهد: باید یک همراهی باشد که مردم و معلمان احساس کنند که کتاب‌های کمک‌آموزشی نمی‌تواند کمک چندانی کند. از سوی دیگر، نباید اینقدر مجوز انتشار کتاب‌های کمک آموزشی داده شود که ناشران با انواع و اقسام تبلیغات مردم را به سمت خود بکشانند.
مافیای کتاب‌های کمک‌درسی با خلا آموزشی
سیستم نادرست آموزشی این مساله را در ذهن معلمان و دانش‌آموزان ایجاد می‌کند که کتاب‌های کمک آموزشی برای طرح سوال یا حل تمرین خوب هستند. اینجاست که ناشران بلافاصله با مولفان ارتباط برقرار می‌کنند و قبل از اینکه کتاب اصلی بیرون بیاید؛ زودتر یا موازی با آن کتاب‌های کمک درسی را منتشر می‌کنند. اشکال بعدی این است که کتاب‌های درسی کافی و جامع نیستند. از این رو معلمان و دانش آموزان به کتاب‌های کمک آموزشی نیاز پیدا می‌کنند. به دلیل همین است که ناشران به فکر ایجاد کتاب‌های کمک آموزشی می‌افتند.
مافیای کتاب‌های کمک‌درسی با خلا آموزشی
سیستم نادرست آموزشی این مساله را در ذهن معلمان و دانش‌آموزان ایجاد می‌کند که کتاب‌های کمک آموزشی برای طرح سوال یا حل تمرین خوب هستند. اینجاست که ناشران بلافاصله با مولفان ارتباط برقرار می‌کنند و قبل از اینکه کتاب اصلی بیرون بیاید؛ زودتر یا موازی با آن کتاب‌های کمک درسی را منتشر می‌کنند. اشکال بعدی این است که کتاب‌های درسی کافی و جامع نیستند. از این رو معلمان و دانش آموزان به کتاب‌های کمک آموزشی نیاز پیدا می‌کنند. به دلیل همین است که ناشران به فکر ایجاد کتاب‌های کمک آموزشی می‌افتند.
در واقع خلا کتاب‌های درسی باعث ایجاد مافیا و تجارت کتاب‌های کمک درسی شده است. آنچنان که چندی پیش علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در واکنش به انتشار کتاب‌های کمک آموزشی پایه دوازدهم در حالی که هنوز کتاب‌های درسی این پایه توزیع نشده‌است گفت: افرادی که از چاپ کتاب‌های پایه دوازدهم و چند و، چون آن مطلع شدند، علم‌غیب که ندارند و رجال‌الغیب هم نیستند، قطعا ارتباط‌گیری می‌کنند.
این ارتباط هم با افرادی است که در بخش کتاب‌های درسی اشتغال دارند، یعنی ممکن است افرادی که در بخش تدوین کتاب‌های درسی فعالیت می‌کنند، منافعی داشته باشند، در هر صورت وزارتخانه باید شفاف‌سازی کند.
مولفان کتاب‌های درسی، نویسندگان کتاب‌های کمک‌آموزشی هستند
یک کارشناس آموزشی در این باره به «آرمان» می‌گوید: تجارت در حوزه کتاب‌های کمک آموزشی چیز جدیدی نیست. حداقل دو سه دهه‌ای است که ما با این مساله رو به رو هستیم. مهدی بهلولی می‌افزاید: بنده حتی می‌خواهم این نکته را اضافه کنم که برخی نویسندگان کتاب‌های درسی کتاب‌های کمک آموزشی را نیز می‌نویسند. حال سوال اینجاست که چگونه هنوز کتاب درسی به ویرایش نهایی نرسیده کتاب کمک درسی منتشر می‌شود؟
مولفان کتاب‌های درسی، نویسندگان کتاب‌های کمک‌آموزشی هستند
یک کارشناس آموزشی در این باره به «آرمان» می‌گوید: تجارت در حوزه کتاب‌های کمک آموزشی چیز جدیدی نیست. حداقل دو سه دهه‌ای است که ما با این مساله رو به رو هستیم. مهدی بهلولی می‌افزاید: بنده حتی می‌خواهم این نکته را اضافه کنم که برخی نویسندگان کتاب‌های درسی کتاب‌های کمک آموزشی را نیز می‌نویسند. حال سوال اینجاست که چگونه هنوز کتاب درسی به ویرایش نهایی نرسیده کتاب کمک درسی منتشر می‌شود؟
در حالی که تعدادی از معلمان باید نظر بدهند تا نسخه نهایی بیرون بیاید. به نظر بنده آموزش و پرورش در این زمینه سهل‌انگاری می‌کند، یعنی آموزش و پرورش حداقل می‌تواند برای مولفان کتاب‌های درسی محدودیت‌هایی را ایجاد کند که با موسسات کتاب‌های کمک آموزشی همکاری مستقیم نداشته باشند یا حداقل بفهمند که کتاب‌های کمک آموزشی از کجا درز پیدا می‌کند.
این کارشناس آموزشی اظهار می‌کند: در واقع آموزش و پرورش سیاستگذاری نمی‌کند، بلکه برخی سیاست‌های آموزشی از بیرون به آن تحمیل می‌شوند و آموزش را به این سمت و سو می‌کشانند. این در حالی است که تاکید بر فضای آموزش کمی به زیان آموزش و دانش‌آموزان است، اما چنین روندی همچنان ادامه دارد و ما تغییری در آن نمی‌بینیم.
۰
