آموزش زبان چینی در مدارس؟!

هدی هاشمی | دیروز مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با ابعاد طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزشی مخالفت کرد و به مسئولان آموزشی کشور پیشنهاد داد تا شرایط تدریس زبان چینی را در مدارس فراهم کنند.

چندی پیش ۵۷ نماینده مجلس طرح یک فوریتی رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور را به هیأت رئیسه مجلس ارائه و اعلام کردند دانش‌آموزانی که با هدف مهارت‌آموزی و ورود سریع به بازار کار مسیر تحصیل در شاخه‌های کارودانش و فنی و حرفه‌ای را انتخاب کردند، به‌نظر می‌رسد ضرورتی به یادگیری زبان نداشته باشند.

علاوه بر این نمایندگان در بندی از این طرح آورده‌اند، از تاریخ تصویب این قانون آموزش و پرورش مکلف است آموزش‌های زبان‌های موضوعی این قانون و زبان انگلیسی را صرفاً از طریق آموزشگاه‌های آزاد تحت نظارت آن وزارتخانه و حداکثر معادل سه سال تحصیلی منحصراً برای دانش‌آموزان مقطع دبیرستان ارائه کند.

همچنین در مناطق دورافتاده و محروم که به هیچ‌عنوان امکان برقراری آموزشگاه‌های آزاد و ارائه آموزش در همه زبان‌های مورد تأیید فراهم نیست، آموزش و پرورش می‌تواند با همکاری یکی از دانشگاه‌های مجری طرح و با توجه به تقاضای غالب دانش‌آموزان امکان آموزش فشرده یک یا دو زبان فقط برای دانش‌آموزان شاخه نظری اقدام کند.

حالا دیروز از یک سو سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از رد طرح رفع انحصار زبان انگلیسی در نظام آموزشی در کمیسیون متبوعش با اکثریت آرا خبر می‌دهد و در سوی دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس هم در اقدامی کارشناسی گزارش داده است که نتیجه این طرح رشد بی‌رویه مؤسسات آموزش‌های زبان خارجی، کاهش عدالت آموزشی از حیث عدم امکان دسترسی دانش‌آموزان مناطق محروم و همچنین امکان ایجاد چالش‌های امنیتی از حیث ورود کنسرسیوم‌های خارجی به نظام آموزشی کشور خواهد بود.

مرکز پژوهش‌های مجلس در جمع بندی گزارش خود تأکید کرده که لازم است آموزش زبان خارجی بخصوص تنوع در این آموزش در مدارس وجود داشته باشد، ولی نه بدان معنا که آموزش به آموزشگاه‌های آزاد خارج از مدارس واگذار شود. در این گزارش همچنین عنوان شده است اگر عملکرد مدارس در آموزش زبان انگلیسی ضعیف است، نباید براساس این طرح، صورت مسأله پاک شود و این آموزش‌ها به مؤسسات آزاد سپرده شود، بلکه باید با کمترین آسیب در پی یافتن راه حل ایجاد تنوع در آموزش زبان‌های خارجی بود، زیرا این ضعف در سایر دروس از جمله خواندن، نوشتن، عربی، ریاضی، هنر، ورزش، دروس فنی و مهارتی و... نیز وجود دارد و نمی‌توان به بهانه ضعف عملکرد مدارس، این دروس را برونسپاری کرد.

همچنین در این گزارش اشاره شده با وجودی که تقویت آموزش زبان خارجی یکی از اهداف طرح است، اما این هدف با این طرح محقق نمی‌شود؛ لذا پیشنهاد می‌شود با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری درخصوص آموزش زبان کشور‌های پیشرفته شرقی از یک سو و افزایش تعاملات تجاری ایران با کشور چین شورای عالی آموزش و پرورش امکان آموزش زبان چینی در مدارس را در کنار دیگر زبان‌های پنج‌گانه غیر انگلیسی تصویب کند.

به اعتقاد برخی نمایندگان مجلس، هم‌اکنون زبان انگلیسی در مدارس اجباری است و در این میان برخی دانش‌آموزان علاقه‌ای به تحصیل در دانشگاه را ندارند، بنابراین اجبار در زبان انگلیسی می‌تواند در ضعف تحصیل این گروه از دانش‌آموزان تأثیرگذار باشد. موضوعی که البته به تأیید مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش هم رسیده است.

او در گفتگو با «ایران» می‌گوید: تدریس زبان چینی در مدارس بستگی به نیاز دانش‌آموزان دارد. اگر دانش‌آموزان علاقه‌مند به آموزش زبان چینی باشند، ما حتماً این موضوع را در دستور کار خودمان قرار می‌دهیم. البته با توجه به مراودات سیاسی و تجاری که ایران با کشور چین دارد، به نظر می‌رسد بهتر است دانش‌آموزان ما با زبان چینی هم آشنا شوند.

وی تأکید کرد: اگر نیاز باشد در این خصوص معلم هم تربیت کرده و سرفصل آموزش زبان چینی را هم تدوین می‌کنیم. هرچند لازم است که این موضوع در شورای عالی آموزش و پرورش هم مطرح شود.

نوید ادهم با تأکید بر اینکه البته فقط زبان انگلیسی در مدارس تدریس نمی‌شود، اظهار می‌کند: طرحی که برخی از نمایندگان مجلس ارائه کرده بودند به این معنا بود که در مدارس فقط زبان انگلیسی تدریس می‌شود. این درحالی است که در سال ۸۱ مصوبه‌ای در شورای عالی آموزش و پرورش داشتیم که تدریس زبان‌های دیگر را هم در مدارس مجاز دانسته و در آن طرح سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی را موظف کردیم که در زمینه تدوین مواد درسی و تأمین معلم برنامه‌ریزی کند.

بر اساس مصوبه‌ای که ما در آن سال‌ها داشتیم علاوه بر زبان انگلیسی امکان تدریس زبان‌های روسی، ایتالیایی، اسپانیایی، آلمانی و فرانسوی از سوی آموزش و پرورش وجود دارد و البته سرفصل‌هایی هم برای این زبان‌ها تهیه شده است، اما علاقه‌مندی دانش‌آموزان یادگیری زبان انگلیسی است. ما هم باید بر اساس خواسته اصلی دانش‌آموزان حرکت کنیم.

وی با اشاره به اینکه ما نمی‌توانیم علایق دانش‌آموزان را نادیده بگیریم، می‌گوید: دانش‌آموزان فقط به زبان انگلیسی و عربی علاقه‌مند هستند و نباید علایق دانش‌آموزان را نادیده بگیریم. اگر نمایندگان مجلس می‌خواهند طرحی را تدوین کنند باید با نیاز‌های دانش‌آموزان هماهنگ باشد.

با این حال برخی از کارشناسان تعلیم و تربیت بر این باورند که سازوکار اجرایی تدریس زبان چینی در مدارس وجود ندارد و این موضوع هم فقط جنبه تزئینی برای دانش‌آموزان خواهد داشت. محمد نیک نژاد کارشناس تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه زبان چینی امکان تدریس در مدارس را ندارد می‌گوید: آموزش و پرورش مشکلات ساختاری بسیاری دارد مسئولان این وزارتخانه بگویند با چه سازو کاری می‌خواهند زبان چینی را در دستور کار خود قرار دهند آن‌ها کمبود معلم دارند برای اینکه بخواهند معلم زبان چینی برای دانش‌آموزان تربیت کنند، دانشگاه فرهنگیان باید رشته زبان چینی را راه‌اندازی کند در سوی دیگر تا سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰۰ هزار معلم بازنشسته می‌شود. مسئولان برای کلاس‌های درس ابتدایی معلم کم دارند حالا می‌خواهند معلم مسلط به زبان چینی داشته باشند.

وی تأکید می‌کند: تدریس زبان چینی در مدارس به صورت تئوری فقط مطرح می‌شود، اما در عمل موانع بسیاری دارد در چند سال گذشته درس‌ها و سرفصل‌های مختلفی مثل سبک زندگی و سواد رسانه‌ای به مدارس واگذار شده است، اما در بسیاری از مدارس این سرفصل‌ها آموزش داده نمی‌شود به خاطر اینکه معلم ندارند. زبان چینی هم همین گونه است سرفصلش نوشته می‌شود، اما تدریس نمی‌شود.

منبع: روزنامه ایران