پلاسکو و دری که بر همان پاشنه می‌چرخد

کمی پیش از ظهر روز ۳۰دی ماه در سال ۱۳۹۵، در یکی از روز‌هایی که مثل هر روز اغاز شد، اما عادی به پایان نرسید، پلاسکو فرو ریخت. فاجعه وسیع و جانسوز بود. گفتند از ۲۱ سال پیش تا کنون نزدیک به ۴۰بار اخطار گرفته، اما توجهی به اعلام خطر‌ها نشده که نتیجه اش شد جانباختن و شهادت ۱۶ آتش نشان. حالا علاالدین، پایتخت، آلومینیوم و.. مانده‌اند بی آنکه قانونی صریح برای برخورد با آن‌ها وجود داشته باشد.

مهندس محمود قدیری -معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران- درباره ایمنی ساختمان‌ها در شهر تهران و خلا قانونی برای الزام افراد به رعایت ایمنی در شهر، اظهار کرد: بر اساس مصوبه شورای شهر که از سال گذشته برای طرح نظام بازرسی تصویب شد تا کنون ۳۴ هزار ساختمان ناایمن شناسایی شده‌اند، اما هر چه پیش می‌رویم و تعداد بازدید‌ها افزایش می‌یابد این تعداد هم بیشتر می‌شود. عجیب است که از این تعداد تا کنون حدود ۲۰۰ ساختمان ایمن سازی‌های لازم را به صورت کامل انجام داده‌اند.

به گفته وی از ۳۴ هزار ساختمان ناایمن شناسایی شده، بیش از ۵۰ درصد ساختمان‌ها خط قرمز‌ها را زیر پا گذاشته‌اند و وضعیت بسیار ناایمنی دارند.

وی با بیان اینکه در زمینه برخورد با ساختمان‌های نا ایمن و الزام مردم برای اجرای قانون خلا قانونی وجود دارد گفت: در حال حاضر حدود پنج سال است که به این قانون رسیدگی نشده است این در حالی است که باید تا به حال این قانون به محلس رفته و تصویب شده باشد.

معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران ادامه داد: طی این قانون مرجع رسمی کشور باید تایید کند که عدم رعایت تمهیدات ایمنی یک جرم است و جریمه دارد؛ این قانون در اکثر کشور‌های پیشرفته هم وجود دارد، اما متاسفانه تا به حال در کشور ما محقق نشده است. نبود این قانون زمانی احساس می‌شود که می‌بینیم پس از وقوع حادثه و جانباختن فرد یا افرادی، کسی که تمهیدات ایمنی را رعایت نکرده است محکوم می‌شود، این در حالی است که این محکومیت جبران کننده حادثه نیست.

وی با تاکید بر این موضوع که پلاسکو درس‌های بسیار زیادی با خود به همراه داشت گفت: از سال ۷۴ تقریبا ۳۰ تا ۴۰ بار برای پلاسکو اخطار صادر شده بود، اگر آن زمان الزام قانونی وجود داشت مطمئنا این حادثه رخ نمی‌داد. اگر دستگاه‌های آب‌پاش در آن ساختمان وجود داشت، جعبه آتش نشانی سالم بود یا... حادثه پلاسکو این چنین جبران ناپذیر نمی‌شد.

اصطلاحی تحت عنوان مرزبندی حریق وجود دارد که راهکاری ساده است؛ کافیست دیوار تا سقف برسد تا از گسترش آتش در طبقات جلوگیری شود، این در حالی است که امروزه سقف‌های کاذب در مجتمع‌های تجاری بسیار وجود دارد و همین موضوع موجب می‌شود که حریق به سرعت به واحد‌های دیگر سرایت کند. در پلاسکو هم اتفاقی مشابه رخ داد.

قدیری با بیان اینکه متاسفانه به دلیل وجود این خلا قانونی هنوز ساختمان آلومینیوم، علاالدین و.. به طور کامل ایمن سازی نشده‌اند، گفت: مجتمع بهار که مرکز فروش لباس کودک است هم هنوز به طور کامل ایمن سازی نشده است. مجتمع کامپیوتر پایتخت نیز ایمنی کافی ندارد؛ این ساختمان طی سال گذشته چند بار دچار آتش سوزی شده که اکثرا هم دلیلش رایزر برق آن است و آتش‌نشانی هم به آن هشدار داده است.

معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران معتقد است که قوانین قبل و بعد از پلاسکو تغییر خاصی نکرده است چرا که اگر همان قوانین پیشین هم در پلاسکو رعایت می‌شد فروریختن پلاسکو و شهادت ۱۶ تن از آتش‌نشانان اتفاق نمی‌افتاد.

او همچنین در این زمینه اظهار کرد که به نظر می‌رسد در بحث فنی مشکلی وجود ندارد و مشکل آن‌ها از آیین نامه فنی نیست، بلکه باید قانونی وجود داشته باشد که افراد را ملزم به اجرای قوانین کند.

قدیری با بیان اینکه ایین نامه‌هایی مشابه هم برای سازندگان وجود دارد که متاسفانه برخی از سازندگان برای تامین منافع خود به اجرای آن تن نمی‌دهند گفت: برای مثال ساختمان‌های نوساز جنوب شهر در واقع فرسوده‌ساز هستند، چرا که برخی سازندگان برای کاهش قیمت‌ها و افزایش سود در اجرای ایمنی سیم‌کشی و لوله کشی و.. کم کاری می‌کنند. متاسفانه در مواردی می‌بینیم که قوانین ایمنی اصلا رعایت نمی‌شود و نظارت مناسبی هم وجود ندارد.

معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران افزود: حتی بعضی از ساختمان‌های نوساز ایمنی کمتری نسبت به ساختمان‌های قدیمی ساز دارند. باید گفت که درصد بسیار بالایی از ساختمان‌های زیر شش طبقه مشمول ضوابط ایمنی آتش نشانی نیستند و جالب است که بیش از ۸۰ درصد حریق‌های ساختمانی نیز در ساختمان‌های زیر شش طبقه رخ می‌دهد چرا که واحد‌های این ساختمان‌ها مساحت کمی دارد و فاصله منابع حرارتی با منابع قابل اشتعال کم است؛ اکثر سیم‌کشی‌ها هم درست نیست و از یک پریز چند انشعاب گرفتند.

وی با بیان اینکه اگر حادثه دلخراش پلاسکو را در نظر نگیریم می‌توان گفت: تقریبا صد درصد مرگ و میر‌ها در آتش‌سوزی، در ساختمان‌های زیر شش طبقه اتفاق می‌افتد گفت: گرچه که به ظاهر آتش‌سوزی ساختمان‌های بلندمرتبه حساسیت بیشتری دارد، چون خاموش کردن آن‌ها سخت است.

به گفته وی می‌توان گفت که هیچ کدام از ساختمان‌های نوسازی که زیر شش طبقه هستند ایمنی کافی ندارند چرا که ضوابط آتش‌نشانی در آن‌ها رعایت نشده است.

قدیری درباره تغییر فرهنگ ایمنی پس از پلاسکو گفت: مردم از زمانی که پلاسکو اتفاق افتاد نگرش متفاوتی به اتش‌نشانی داشتند، اما این نگرش بیشتر عاطفی است تا اینکه باعث شود که آن‌ها ضوابط را رعایت کنند. آتش‌نشانی واقعا از این بابت که مردم به نیرو‌ها بسیار لطف و محبت دارند انرژی می‌گیرد، اما چیزی که ما از مردم می‌خواهیم رعایت ضوابط و مقررات ایمنی است.

اگر این موضوع رعایت شود هم آتش‌نشان‌ها کمتر در معرض خطر قرار می‌گیرند و هم جان افراد بیشتر حفظ می‌شود. ما بعد از پلاسکو هم مصدوم و شهید داشته ایم. اگر ما واقع برای جان اتش نشانان ارزش قائلیم باید ایمنی را بیشتر رعایت کنیم. امیدواریم خود ایمنی و خود امدادی افزایش پیدا کند.