پنجاه سال پس از حمله ترکیه، قبرسی‌ها دنبال اجساد هزاران قربانی گمشده خود می‌گردند

ارتش ترکیه در سال ۱۹۷۴ میلادی به شمال این جزیره حمله کرد که واکنشی به کودتای ملی‌گرایانِ یونانیِ قبرس بود که می‌خواستند آن را به یونان متصل کنند.

با این حمله و درگیری‌های خونین پس از آن، این کشور جزیره‌ای دوپاره شد: بخش جنوبی این جزیره مدیترانه‌ای که اکثراً یونانی‌های قبرس در آن زندگی می‌کنند، توسط دولتی اداره می‌شود که از سوی سازمان ملل نیز به رسمیت شناخته‌ شده است.

اما در بخش شمالی آن، دولت خودخوانده «جمهوری ترک قبرس شمالی» حاکم است که تنها آنکارا آن را به رسمیت می‌شناسد.

پنج دهه پس از تهاجم ارتش ترکیه به جزیره قبرس، هنوز از سرنوشت هزاران مفقود این حوادث خبری در دست نیست و خانواده‌های ناپدیدشدگان هنوز قادر به برگزاری مراسم تدفین برای آنها و پایان دادن به عزاداری خود نیستند.

جستجو برای یافتن سرنخی از آنچه بر ناپدیدشدگان گذشته، باعث شده تا یاد و خاطره آنها همچنان زنده بماند.

سرن چیرالی اوغلو، باستان‌شناس قبرسی در حالی که در کنار یکی از گورهای دسته‌جمعی کشف شده از وقایع سال ۱۹۷۴ میلادی در نزدیکی نیکوزیا ایستاده، می‌گوید: «ما به دنبال مفقود شدگان خود هستیم. فرقی نمی‌کند که به دنبال یونانی‌های قبرس هستیم یا ترک‌های قبرس؛ ما به دنبال عزیزانمان هستیم، همه آنها متعلق به قبرس هستند.»

کمیته افراد گمشده جزیره (CMP) که متشکل از یونانی‌ها و ترک‌های قبرسی است، همراه با باستان‌شناسان در تلاش برای یافتن بقایای ناپدیدشدگانی هستند که هنوز خبری از سرنوشتشان در دست نیست.

باستان شناسان استخوان‌هایی را که در این گورها پیدا کردند به کمک جعبه‌هایی حمل و به آزمایشگاه منتقل می‌کنند. از آنجا که استخوان اجساد با یکدیگر مخلوط شده‌اند، باستان شناسان سعی می‌کنند که از مسیر سنتز آنها، استخوان‌های هر فرد را از دیگری جدا کنند.

همزمان با تلاش دانشمندان برای شناسایی استخوان‌های کشف شده در گورهای گروهی، کمیته افراد گمشده جزیره نیز تاکنون هویت حدود هزار نفر از مفقودان شامل سربازان و غیرنظامیان از هر دو طرف درگیری را پیدا کرده است.

تئودورا الفتریو، انسان‌شناس عضو تیم جستجو می‌گوید: «گاهی اوقات فقط چند استخوان پیدا می‌شود و گاهی اوقات نمایه کامل یک بدن آشکار می‌شود. اما اغلب سال‌ها طول می‌کشد تا مشخص شود آن شخص دقیقاً کیست. اگر بتوان همه تکه‌های این پازل به هم ریخته را جمع و هویت اسکلت را شناسایی کرد، آنگاه لحظه‌ای بسیار مهم برای خانواده و بستگان او فرا می‌رسد.»

برای برخی از بستگان این ناپدیدشدگان، همین به تنهایی کافی است. یکی از این بستگان می‌گوید: «خوشحالیم که بالاخره او برگشت. او را در کنار مادرمان دفن می‌کنیم. بسیار خوشحالیم زیرا اکنون در پایان داستان خود هستیم.»

یک کشور یا دو دولت؟

قبرس سال‌هاست که در آرامش نسبی قرار دارد؛ با این وجود اوضاع همچنان متشنج است.

این کشور جزیره‌ای در سال ۱۹۶۰ میلادی از بریتانیا استقلال یافت، اما خشونتی که ریشۀ آن در آتن بود باعث فروپاشی دولتی شد که از ترکیب ترک‌ها و یونانی‌های قبرس شکل گرفته بود.

از آنجایی که هر سه طرف (بریتانیا، یونان و ترکیه) ضامن حفظ صلح در جزیره بودند، آنکارا با ادعای حفاظت از ترک‌های قبرس که حدود ۱۸ درصد از جمعیت این جزیره را تشکیل می‌دادند، هجومی گسترده به این جزیره را آغاز کرد. این حمله باعث شد که حدود ۱۶۰ هزار نفر از یونانی‌های قبرس به جنوب جزیره رانده شوند و بیش از یک سوم جزیره توسط ترکیه تصرف شود.

در جریان این حملات بیش از ۳۰۰۰ نفر جان باختند و از آن زمان تا کنون تلاش‌ها برای اتحاد مجدد قبرس بی‌نتیجه مانده است.

طرح چهارجانبه کوفی عنان، دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد برای ادغام دو بخش جزیره در یک «جمهوری متحد قبرس» نیز در جریان همه‌پرسی که در سال ۲۰۰۴ میلادی برگزار شد، از سوی ۷۵.۸ درصد از یونانی‌های قبرس رد شد.

هفته گذشته نیز بار دیگر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه پیشنهادها برای از سرگیری مذاکرات بر اساس طرح عنان را رد کرد.

یونانی‌زبان‌ها و ترک‌زبان‌های قبرس بر سر موضوعات متعددی اختلاف دارند؛ از جمله در مورد نحوه تقسیم‌بندی جغرافیایی جزیره. در حال حاضر یونانی‌های قبرس خواهان اتحاد مجدد هستند اما ترک‌های قبرس خواستار حل و فصل موضوع دو دولت هستند.

جمهوری قبرس از سال ۲۰۰۴ میلادی عضو اتحادیه اروپا است و بروکسل حضور ترکیه در شمال این جزیره را اشغال غیرقانونی می‌داند.

منبع: یورونیوز