"تغییرات" در سرزمین کیم!

فرادید | ویل ریپلی- تازه از دهمین سفر کاری‌ام به کره شمالی برگشته‌ام. گرچه درب‌های این کشور به جهان بیرون همچنان بسته است، اما در سفر آخر موفق شدم به شکل بی‌سابقه‌ای به زندگی عمومی مردم کره شمالی دسترسی پیدا کنم.

به گزارش فرادید به نقل از سی ان ان، مردان و زنانی که با آن‌ها صحبت کردیم را خودمان انتخاب کرده بودیم. گرچه راهنماهای کره‌ای‌مان تلاش بسیاری کردند تا مردم را متقاعد سازند که با یک شبکه آمریکایی گفتگو کنند. از مردم کره شمالی، نظرشان را درباره انزوای کره شمالی، مشکلات اقتصادی و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، جویا شدیم.

نظرات اغلب مردم تقریبا شبیه هم بود: تنها منبع دریافت اطلاعاتمان، رسانه دولتی کره شمالی است که به شدت تحت کنترل است. با این وجود، ما هر چند آهسته توانسته‌ایم وارد زندگی ساکنین کره شمالی شویم. چنین سوالاتی را اگر در کشورهای دیگر مطرح می‌کردیم چندان اهمیتی نداشت اما وقتی نوبت به کره شمالی می‌رسد، همه چیز تفاوت‌هایش را نشان می‌دهد. دلیلش نیز این است که دولت کره شمالی از لحاظ آزادی رسانه‌ای یکی از سرکوبگرترین کشورهای جهان است.

چگونه از داخل کره شمالی باید گزارش تهیه کرد؟
همیشه یکی از مقامات کره شمالی همراهمان است. البته آن‌ها دوست ندارند که "مباشر" نامیده شوند زیرا اغلب به عنوان راهنمای تور فعالیت می‌کنند. این افراد مسئول تمام عکس‌ها و گزارش‌های خبرنگاران هستند. آن‌ها همراهمان می‌آیند تا قدم به قدم در تهیه گزارش و "مناطق مجازِ عکاسی و فیلم‌برداری" کنارمان باشند. ما ساعات زیادی را در خیابان‌های شلوغ پیونگ یانگ سر کردیم؛ نقاطی که پیشتر امکان تهیه گزارش در آن مقدور نبود. ما حتی افراد را به صورت راندوم برای مصاحبه دعوت می‌کردیم.

در آخرین سفرم به کره شمالی چند اتفاق مهم رخ داد. اولین "پخش زنده فیسبوکیِ شبکه CNN" توسط ما و در پیونگ یانگ صورت گرفت. گزارشی که 20 دقیقه به طول انجامید. اولین بار بود که دنبال کنندگان شبکه‌های اجتماعیِ CNN می‌توانستند مستقیما از شهروندان کره شمالی سوال بپرسند. ما قادر بودیم تا به کمک دوربین واقعیت مجازی‌مان از مکان‌های مختلفی از جمله میدان کیم ایل سونگ، نمایشگاه گل کیمجونگیلیا، مدرسه راهنمایی کودکان بی‌سرپرست و یک بیمارستان جدید تخصصی چشم فیلم‌برداری کنیم. فیلمبرداری‌های انجام شده توسط دوربین واقعیت مجازی در هفته‌های آتی نمایش داده خواهند شد و کاربران می‌توانند به کمک آن، رفت و آمد نقاط شلوغ پیونگ یانگ را نیز تجربه کنند. به من این اختیار داده شده بود که تمام عکس‌ها و فیلم‌هایم را بر روی شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام، توییتر و فیسبوک منتشر کنم. با توجه به استانداردهای کره شمالی، چنین مجوزهایی بی‌سابقه بوده است.

نقطه اوج گفتگوهایم
می‌توانم بگویم که اوج گفتگوهایم در کره شمالی، گفتگویی بود که با پروفسور ری گی سانگ (Ri Gi Song)، اقتصاد دان کره شمالی، انجام دادم. ما در مورد مباحث فراوانی از جمله رابطه تجاری کره شمالی و چین صحبت کردیم. کره شمالی به دلیل تحریم‌ها هر آنچه که نیاز دارند را از بازار چین تهیه می‌کنند. بخشی از مکالمه ما مربوط به شغل‌های پردرآمد در کره شمالی یعنی معدنچیان معدن زغال سنگ و دیگر کارگران معادن بود.

ری می‌گوید که درآمد شغل‌هایی که به توان فیزیکی احتیاج دارند، دو برابر درآمد شغل‌های دفتری است. گرچه ری اجازه نداشت رقم دریافتی‌ها را بگوید. هیچ بر اساس استانداردهای غرب حقوق بالایی دریافت نمی‌کند زیرا سرانه تولید ناخالص داخلی کره شمالی در هر سال نزدیک به 1000 دلار است. بنابراین، کره شمالی جزو فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود.

گوچی در پیونگ یانگ
به یک مجتمع تجاری لوکس در پیونگ یانگ رفتیم که البسه برندهایی مانند هرمس، ورساچی، گوچی و دیگران را می‌فروخت. واقعا آدم از تعجب شاخ درمی‌آورد که آیا اینجا کره شمالی خودمان است؟ حتی به کافه‌ای رفتیم که قیمت هر موکا در آن 8 دلار بود.

در بالای یک فروشگاه چند طبقه دیگر که انواع لوازم برقی و لوازم خانگی روز دنیا در آن یافت می‌شد، یک فود کورت بزرگ وجود داشت که همه چیز، از غذاهای بسیار محبوب کره‌ای گرفته تا غذاهای نه چندان محبوب غربی مثل برگرها، فروخته می‌شد. اما وقتی دیدم که صدها نفر در فود کورت هستند و بشقاب جلوی هر یک از آن‌ها کاملا پر است، تعجب کردم زیرا همیشه تصویری از "قحطی" را در کره شمالی در ذهنم داشته‌ام. حتی همین سال پیش بود که گزارش‌هایی مبنی بر وجود قحطی در کره شمالی به گوش رسید.

البته نمی‌توان زندگی در پیونگ یانگ را با زندگی در دیگر نقاط کشور مقایسه کرد زیرا آنجا پایتخت است و باید ظاهر خوبی داشته باشد. اجازه زندگی و کار در پایتخت تنها به افراد معتمد اعطا می‌شود. معمولا اجازه تهیه گزارش از نحوه زندگی مردم در خارج از پیونگ یانگ به کسی داده نمی‌شود. اما از گزارش‌های سازمان ملل، مددکاران اجتماعی و روایت‌های نقل شده از قول فراری‌ها می‌توان به تصویری تاریک از زندگی در مناطق دیگر کره شمالی رسید. البته هر بار که به کره شمالی سفر کرده‌ایم، این درخواست را مطرح کرده‌‎ایم.

مدرسه‌ای برای کودکان یتیم
همانند سفرهای پیشین، ما به نقاط برنامه ریزی شده توسط دولت کره شمالی برده می‌شویم زیرا این کشور می‌خواهد فقط نکات مطلوب و دلخواه خودش را به جهان نشان دهد. کره شمالی تلاش می‌کند تا برتری نظام سوسیالیست را به دیگران نشان دهد.

ما از روی علاقه شخصی درخواست بازدید از این مکان‌ها را مطرح نمی‌کنیم اما دولت کره شمالی از ما انتظار دارد که در سفرمان حتما به این نقاط سری بزنیم. به همین خاطر اغلب تلاش می‌کنیم تا آن تجارب جدید را به روایتی وسیع‌تر از کره شمالی نسبت دهیم و بگوییم که این نکات مثبت، تمام واقعیت زندگی در کره شمالی را انعکاس نمی‌دهد.

در یکی از سفرهایم از مدرسه راهنمایی ویژه کودکان یتیم بازدید کردم. اغلب آن کودکان والدین خود را در معادن زغال سنگ، کارخانه‌ها و دیگر شرکت‌های دولتی از دست داده بودند. در آن بازدید، نزدیک به 70 دانش‌آموز موسیقی برایمان اجرا کردند. در طول اجرا حس غریبی داشتم؛ حس اینکه تمام آن کودکان والدینشان را از دست داده بودند. برخی خجالتی و ساکت بودند؛ برخی دیگر، در عوض، با لبخند از "خارجی‌ها" استقبال می‌کردند. به آن دانش‌آموزان آموزش زبان انگلیسی داده می‌شد و برخی حتی چند کلمه‌های هم می‌توانستند صحبت کنند.

مشخص بود که وضعیت زندگی دانش‌آموزان آن مدرسه در مقایسه با دیگر مردم کره شمالی بسیار بهتر است. گفته شده که کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، شخصا طراحی و ساخت این مدرسه را پیگیری کرده است. آن مدرسه مجهز به لابراتوار کامپیوتر، استخر و حتی ژنراتور مخصوص به خودش است تا برق و گرما در تمام طول سال تولید شود.

به ما گفته شد که کیم به رئیس مدرسه و مسئولان مرتبط دستور داده تا غذا و مایحتاج مورد نیاز 500 کودک باید تامین شود. حتی شنیدم که کیم برای بسیاری از آن کودکان حکم پدر را دارد. کیم آن کودکان را به شکلی بار می‌آورد که بعدها به وفاداران پر و پا قرص خودش تبدیل شوند. همچنین مهارت‌هایی مانند رانندگی، علوم کامپیوتر و آشپزی به آن کودکان آموزش داده می‌شود که بعدها می‌توانند در یافتن شغل به کمک آن‌ها بیاید.

خیلی وقت‌ها در فکر فرو می‌روم زیرا دولت کره شمالی استفاده تبلیغاتی از ما می‌کند. آن‌ها همیشه بهترین‌هایشان را به ما نشان می‌دهند. داستان کره شمالی، سخت‌ترین داستانی است که من در طول 17 سال تجربه روزنامه‌نگاری‌ام با آن برخورده‌ام. هیچ چیزی در این کشور، ساده، آسان و رو راست نیست. همیشه باید به چیزهایی که می‌بینید یا تجربه می‌کنید، شک کنید.

نه اینترنت و نه تماس بین‌المللی
دو روز پس از آزمایش موشکی پیونگ یانگ، به کره شمالی سفر کردم. در هتل یانگاکدو اقامت داشتم. این هتل بر روی جزیره‌ای در پیونگ یانگ واقع شده بود تا گردشگران خارجی به راحتی نتوانند در شهر بچرخند. صحنه شلیک موشک را از طریق تلویزیون دولتی کره شمالی در همان هتل مشاهده کردم. کیم جونگ اون در سه سال گذشته ده‌ها آزمایش موشکی را انجام داده است اما از آنجایی که آن آزمایش نخستین آزمایش موشکی در دوران ریاست جمهوری ترامپ بود، تیتر رسانه‌های معتبر جهان شد.