جهان در سال 2019 با چه چالش‌هايی روبه‌رو خواهد بود؟
انتخابات پارلماني اروپا در بهترين زمان براي پوپوليست‌ها و ملي‌گرايان اروپايي برگزار مي‌شود. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد که موضوع مهاجران، مهم‌ترين مبحث در بسياري از کشورهاي اروپايي به شمار مي‌آيد. انتخابات پارلمان اروپا را بايد انتخاباتي دانست که در آن صداي معترضان به سياست پذيرش مهاجران بسيار بلند خواهد بود و بر همين اساس پوپوليست‌ها و احزاب ملي‌گرا براي نمايش قدرت در انتخابات ماه مي برنامه‌ريزي کرده‌اند. انتظار مي‌رود احزاب ملي‌گرا مثل حزب متئو سالويني در ايتاليا يا راست‌گرايان افراطي در حزب «آلترناتيو براي آلمان» و همچنين حزب دموکرات سوئد در انتخابات پارلمان اروپا به تعداد قابل توجهي کرسي دست پيدا کنند. با اين حال ميانه‌رو‌ها همچنان اکثريت را در اين پارلمان در دست خواهند داشت اما ترديدي نيست که شکاف و تنش در پارلمان جديد افزايش خواهد يافت.
در زمانه ظهور و قدرت‌نمايي پديده‌هايي مانند دونالد ترامپ، برگزيت و پوپوليسم، پيش‌بيني تحولات سياسي بسيار دشوارتر از گذشته شده است. بر همين اساس انتظار مي‌رود تحولات شگفت‌انگيز سياسي در سال 2019 نيز ادامه داشته باشد. نشريه فايننشال‌تايمز در پايان سال 2018 مهم‌ترين چالش‌هاي سياسي جهان در سال 2019 را به عنوان سؤال مطرح کرده و پاسخي کوتاه نيز به آنها داده است:
آيا روند خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا متوقف مي‌شود؟
بله. بريتانيا در آخرين ساعات، خود را از شر اين خودآزاري نجات خواهد داد. ترزا مي نخست‌وزير بريتانيا در ماه مي 2016 چنين جمله‌اي بر زبان آورد: «بريتانيا تحت هر شرايطي از اتحاديه اروپا خارج خواهد شد». حال با گذشت دو سال از اين اظهارنظر معروف و در پي مذاکرات سخت به همراه تنش و سرگرداني، حتي حزب محافظه‌کار بريتانيا نيز در عمل حاضر به حمايت از شرايط خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا نيست. مخالفت پارلمان بريتانيا با هرگونه توافق خروج اين کشور از اتحاديه اروپا، تصميم‌گيري در اين مورد را به افکار عمومي ارجاع خواهد داد، چراکه بريتانيا اصولا کشوري نيست که امنيت و رفاه خود را قرباني وسوسه‌هاي ايدئولوژيک كند. به همين دليل اميدواري زيادي وجود دارد که بريتانيا در اتحاديه اروپا باقي بماند.
آيا جرمي کوربين نخست‌وزير بريتانيا مي‌شود؟
خير. جرمي کوربين رهبر حزب کارگر، اخيرا توانسته وجهه عمومي خود را بهبود بخشد اما پايگاه رأي او هنوز هم عمدتا به هواداران حزب کارگر محدود مي‌شود. در صورت کناره‌گيري ترزا مي، بريتانيا شاهد انتخابات سراسري در سال 2019 خواهد بود اما هيچ اطميناني نسبت به پيروزي جرمي کوربين وجود ندارد. نظرسنجي‌هايي که تاکنون انجام شده حکايت از فاصله‌اي قابل‌توجه ميان محبوبيت جرمي کوربين از يک سو و ترزا مي و حزب محافظه‌کار بريتانيا از سوي ديگر دارد. عملکرد کوربين در جايگاه رهبري حزب کارگر هنوز نتوانسته رأي‌‌دهندگان بريتانيايي را متقاعد کند که فردي مناسب براي نخست‌وزيري بريتانيا محسوب مي‌شود. با اين حال اگر تنش ميان اعضاي حزب محافظه‌کار بر سر خروج از اتحاديه اروپا ادامه يابد، شايد حزب کارگر ناباورانه به حزب حاکم بريتانيا تبديل شود.
با وجود اعتراض گسترده جليقه‌زردها، آيا برنامه اصلاحات مکرون ادامه خواهد يافت؟
بله. امانوئل مکرون رئيس‌جمهور فرانسه انتخاب ديگري جز ادامه اصلاحات ندارد. اگر در برابر اين اعتراض‌ها کوتاه بيايد، بايد عمر سياسي کوتاه مکرون را پايان‌يافته تلقي کرد. توقف برنامه اصلاحات اقتصادي دولت فرانسه اقدامي تاکتيکي براي فرونشاندن خشم معترضان و اثربخشي کاهش ماليات مسکن و افزايش حداقل دستمزد محسوب مي‌شود. مکرون پس از وقفه‌اي کوتاه برنامه‌هاي اصلاحات خود براي حقوق بازنشستگان، بيمه بي‌کاري و سازوکارها و قوانين کار و تجارت را ادامه خواهد داد. از سوي ديگر برنامه‌هاي رئيس‌جمهور فرانسه براي ساده و کارآمد کردن ساختار دولت نيز مي‌تواند حساسيت‌هاي زيادي برانگيزد اما کمک خواهد کرد تا از موج اعتراض‌ها به افزايش ماليات بکاهد. مکرون براي اجراي اصلاحات اقتصادي خود بايد بخش بيشتري از مردم فرانسه را با خود همراه كند.
آيا پوپوليست‌ها در انتخابات پارلمان اروپا دستاورد بزرگي کسب مي‌کنند؟
بله. انتخابات پارلماني اروپا در بهترين زمان براي پوپوليست‌ها و ملي‌گرايان اروپايي برگزار مي‌شود. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد که موضوع مهاجران، مهم‌ترين مبحث در بسياري از کشورهاي اروپايي به شمار مي‌آيد. انتخابات پارلمان اروپا را بايد انتخاباتي دانست که در آن صداي معترضان به سياست پذيرش مهاجران بسيار بلند خواهد بود و بر همين اساس پوپوليست‌ها و احزاب ملي‌گرا براي نمايش قدرت در انتخابات ماه مي برنامه‌ريزي کرده‌اند. انتظار مي‌رود احزاب ملي‌گرا مثل حزب متئو سالويني در ايتاليا يا راست‌گرايان افراطي در حزب «آلترناتيو براي آلمان» و همچنين حزب دموکرات سوئد در انتخابات پارلمان اروپا به تعداد قابل توجهي کرسي دست پيدا کنند. با اين حال ميانه‌رو‌ها همچنان اکثريت را در اين پارلمان در دست خواهند داشت اما ترديدي نيست که شکاف و تنش در پارلمان جديد افزايش خواهد يافت.
حزب دموکرات براي استيضاح دونالد ترامپ اقدام مي‌کند؟
بله؛ تحقيقات بازرس رابرت مولر در اوايل سال 2019 به جمع‌بندي نهايي مي‌رسد و انتظار مي‌رود گزارشي جنجالي با اتهامات فراوان در انتظار دونالد ترامپ و اطرافيانش باشد. ترامپ يافته‌هاي مولر درباره تباني او با روسيه را براي هک مکاتبات حزب دموکرات رد کرده و اين باعث خشم رهبران حزب دموکرات شده است. نانسي پلوسي، رهبر اقليت دموکرات در مجلس نمايندگان آمريکا که با آغاز دور جديد کنگره به احتمال فراوان رئيس اين مجلس خواهد شد، موافقت خواهد کرد جلسه استماع درباره يافته‌هاي بازرس مولر برگزار شود. با توجه به اکثريت دموکرات در دوره جديد مجلس نمايندگان، کليدخوردن استيضاح ترامپ امري بسيار محتمل است؛ اما مشکل بزرگ دموکرات‌ها در مجلس سنا خواهد بود. اين حزب براي محکوم‌کردن ترامپ به حمايت دو‌سوم اعضاي سنا نياز دارد؛ در‌حالي‌که جمهوري‌خواهان اکثريت خود را در اين مجلس همچنان حفظ کرده‌اند. در سال 2019 صحنه رقابت براي انتخابات 2020 آمريکا آماده خواهد شد.
آيا آتش‌بس در جنگ تجاري ميان رؤساي‌جمهور آمريکا و چين ادامه مي‌يابد؟
خير؛ با وجود اينکه آتش جنگ تعرفه‌ها ميان ايالات متحده و اتحاديه اروپا از ماه جولاي 2018 فروکش کرده است و دو طرف در وضعيت آتش‌بس به سر مي‌برند، جنگ تجاري ميان آمريکا و چين بسيار عميق‌تر و گسترده‌تر است. دونالد ترامپ و شي جينپينگ، رؤساي جمهور ايالات متحده و چين، در ماه دسامبر و در حاشيه نشست رهبران گروه 20 توافق کردند براي دستيابي به توافق تجاري جديد، برای سه ماه جنگ تعرفه‌ها را متوقف کنند؛ اما بسيار دور از ذهن مي‌نمايد که چنين آتش‌بسي تا سه ماه دوام يابد يا اصولا توافقي تجاري ميان واشنگتن و پکن حاصل شود. شواهد حاکي از اين است که ايالات متحده قبل از آنکه سال 2019 به نيمه برسد، تعرفه‌هايي جديد براي کالاهاي وارداتي از چين اعمال خواهد کرد.
آيا روسيه به تنش نظامي خود با اوکراين دامن مي‌زند؟
خير؛ تصرف سه کشتي جنگي اوکراين از سوي روسيه در درياي سياه، براي مسکو خوش‌يمن نبود. کمي بعد از اين ماجرا، تنش ميان اوکراين و کليساي ارتدوکس روسيه بالا گرفت و همچنين برنامه اصلاحات اقتصادي پوتين که با افزايش سن بازنشستگان همراه بود، باعث کاهش درخور توجه محبوبيت رئيس‌جمهور اقتدارگراي روسيه شد. با اينکه ورود به درگيري نظامي مي‌تواند محبوبيت پوتين را نزد روس‌هاي عمدتا ملي‌گرا افزايش دهد، ولی ريسک زيادي دارد. ارتش اوکراين در پنج سال اخير بسيار آموزش‌ديده‌تر و مجهزتر شده است و روسيه نيز نمي‌خواهد در نبرد با «ملت برادر» خود تلفات زيادي بدهد. به همين دليل، کرملين براي تقابل با اوکراين به‌شدت احتياط خواهد کرد.
در سال 2019 شاهد بروز بحران مالي تازه‌اي خواهيم بود؟
خير؛ شايد از برخي جهات وضعيت مشابه سال 2008 و قبل از آغاز بحران مالي جهاني باشد؛ اما بسياري از آمارهاي خوش‌بينانه از سوي نهادهاي مالي و اقتصادي بين‌المللي نيز احتمال وقوع بحراني مشابه را به‌شدت تضعيف مي‌کند. در دوره‌هايي مشخص و در برخي کشورها شاهد ناملايمات و بي‌ثباتي‌هاي اقتصادي خواهيم بود؛ اما اين بي‌ثباتي‌ها گسترش نمي‌يابند. تحليلگراني که به بهبود وضعيت اقتصادي جهاني در سال 2019 بدبين هستند، پايين‌بودن نرخ بهره و افزايش ميزان بدهي دولت‌ها را مهم‌ترين دليل نگراني خود عنوان کرده‌اند. تنش تجاري ميان چين و ايالات متحده، بحران برگزيت و بدهي‌هاي ملي دولت ايتاليا مي‌تواند بيشترين تأثير منفي را در سال 2019 بر اقتصاد جهاني بگذارد.
قيمت هر بشکه نفت در پايان سال 2019 به زير 60 دلار مي‌رسد؟
بله؛ قيمت نفت در سه ماه اخير به دليل افزايش توليد از سوي آمريکا روندي نزولي داشته است. چشم‌انداز اقتصادي سال 2019 نيز در کاهش قيمت نفت بي‌تأثير نبوده است و هر دو عامل در سال 2019 نيز وجود دارند. با اينکه اوپک و متحدانش در هفته‌هاي پاياني سال 2018 تلاش کردند به توافقي براي ثبات در بازار و جلوگيري از کاهش بيشتر قيمت نفت دست پيدا کنند، اين تلاش‌ها بي‌نتيجه ماند.
