مرگ "ابوبکر البغدادی" در شام

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی با تایید خبر مرگ رهبر داعش گفت: البغدادی مثل یک ترسو کشته شد. او فرار می‌کرد و گریه می‌کرد، البغدادی مثل یک سگ و یک ترسو کشته شد. همه طرفدارانش بدانند که او مثل یک ترسو کشته شد نه یک قهرمان.

هشت فروند بالگرد آمریکایی در ۱۲ و ۳۰ دقیقه بامداد یکشنبه ۵ آبان ماه مقر ابوبکر بغدادی را در روستای باریشا در منطقه حارم در شمال شرق ادلب بمباران کرده و او را کشتند. این منطقه تحت سلطه النصره بود. علاوه بر البغدادی، همراهان او نیز در جریان حملات هوایی کشته شدند. تعداد کشته‌های همراه او از ۷ تا ۹ نفر متغیر اعلام شده است. همسر البغدادی نیز در زمره کشته شده‌ها ذکر شده است.

خبرگزاری‌های آسوشیتدپرس، سی‌ان‌ان، الجزیره، نیویورک‌تایمز، گاردین، نیوزویک و بسیاری دیگر از رسانه‌ها با مخابره این خبر اعلام کردند که عملیات شکار البغدادی یک ساعت و ۳۰ دقیقه (۹۰ دقیقه) به طول انجامیده است. رئیس‌جمهور آمریکا هم در توییتی اعلام کرد که «اتفاق بسیار مهمی افتاده است»، ترامپ همچنین عصر روز گذشته طی سخنانی مرگ رهبر داعش را اعلام کرد.

او در این سخنان گفت: البغدادی مثل یک ترسو کشته شد. او فرار و گریه می‌کرد، البغدادی مثل یک سگ و یک ترسو کشته شد. همه طرفدارانش بدانند که او مثل یک ترسو کشته شد نه یک قهرمان. برخی از کسانی که در کنار البغدادی جنگیده بودند خود را تسلیم کردند و در حال حاضر بازداشت هستند.

«علاء‌الدین یوسف»، در گزارش دیروز یکشنبه در الجزیره که از روستای باریشا خبر می‌داد گفت که ۸ بالگرد آمریکایی طی ۹۰ دقیقه این عملیات را انجام دادند. او افزود: «تیم‌های تحقیق و نجات در منطقه هستند و سخت می‌کوشند از حقیقت امر با خبر شوند.» همچنین دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه اعلام کرد که نیرو‌های آمریکایی تلاش داشتند البغدادی را زنده بازداشت کنند، اما وی قبل از بازداشت خود را با جلیقه انفجاری منفجر کرد.

این حمله قرار بود ۵ روز قبل صورت بگیرد، اما به خاطر وجود زن و کودک در محل اختفای البغدادی ۳ بار به تاخیر افتاد. البغدادی ۴۸ ساعت قبل از آغاز عملیات وارد این منطقه شده بود. دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه اعلام کرد که در این عملیات ۹ تن از جمله البغدادی و همسرش و چند کودک کشته شدند.

دیروز یکشنبه، فرمانده کرد نیرو‌های دموکرات سوریه (SDF) اعلام کرد که «طی عملیات اطلاعاتی موفق» که ناشی از همکاری کرد‌ها با ایالات‌متحده بود محل اختفای البغدادی فاش و منجر به محاصره او شد. سازمان اطلاعاتی عراق نیز می‌گوید در عملیات شناسایی محل اختفای ابوبکر البغدادی همکاری کرده است.

دولت عراق دیروز یکشنبه اعلام کرد که از طریق سوریه از مرگ رهبر داعش مطلع شده است. تلویزیون رسمی عراق با اعلام جزئیاتی از عملیات اعلام کرد که تصاویری از حمله هوایی به محل اختفای رهبر داعش را که به مرگ وی انجامید، منتشر خواهد کرد. وزارت دفاع ترکیه هم اعلام کرد بده بستان و همکاری اطلاعاتی این کشور با آمریکا منجر به شناسایی محل اختفای او شد.

علاوه بر این اعلام شده بالگرد‌های آمریکایی از پایگاه اینجرلیک ترکیه وارد سوریه شدند. دو مقام ایرانی نیز به خبرگزاری رویترز گفته‌اند ایران از مرگ رهبر داعش مطلع شده است. شاهدان عینی نیز گزارش دادند که نیرو‌های آمریکایی یک جسد را با خود از محل حمله برده‌اند.

«ناتاشا غونیم»، گزارشگر دیگر الجزیره که از بغداد گزارش می‌داد، گفت که بسیاری از مردم با شنیدن خبر کشته شدن البغدادی نفس راحتی کشیدند. او افزود: «تحلیلگران می‌گویند که مرگ او تاثیر مهمی بر سرنوشت این گروه خواهد داشت.

مرگ رهبر داعش احتمالا این گروه را تضعیف خواهد کرد و تا زمانی که رهبر جدیدی معرفی نشود، اعضای این گروه در یک وضعیت برزخی و بلاتکلیفی خواهند بود.» در سال‌های اخیر بار‌ها مرگ البغدادی از سوی رسانه‌های مختلف اعلام شده بود، اما اندکی بعد پیامی صوتی از رهبر داعش منتشر می‌شد که گمانه‌زنی‌ها از مرگ وی را رد می‌کرد.

در ۱۶ سپتامبر، داعش یک پیام صوتی منتشر کرد که در آن البغدادی گفته بود عملیات روزمره ادامه خواهد یافت. او در این پیام از حامیانش خواسته بود که زنان و مردان عضو این گروه را که در زندان عراق و سوریه محبوس هستند، آزاد کنند. او در این پیام همچنین گفته بود که آمریکا و متحدانش در عراق و افغانستان شکست خورده‌اند و آمریکا به ناگزیر وارد باتلاق مالی و نیجر شده است.

بمباران محل اختفای البغدادی در بحبوحه نگرانی‌های مربوط به خروج آمریکا از سوریه صورت گرفت. «اسامه بن جاوید»، گزارشگر دیگر الجزیره هم اعلام کرد که خبر کشته شدن البغدادی را منابع نظامی آمریکایی مخابره کردند و مدعی شدند که عملیات مذکور از سوی یگان JSOC انجام گرفته است. با وجود اعلام مرگ رهبر داعش، اما ارتش آمریکا تاکید کرد که درحال انجام آزمایش دی‌ان‌ای بر روی جسد البغدادی برای اطمینان از صحت خبر مرگ وی است.

شاهدان عینی می‌گویند نیرو‌های آمریکایی یک جسد را با خود به مکان نامعلومی بردند. البغدادی از سال ۲۰۱۴ دیده نشده بود یعنی از همان سالی که برای اولین بار از پله‌های مسجد موصل بالا رفت.

نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی به قلم «اریک اشمیت»، «مگی‌هابرمان» و «رومکینی کالیماچی» در ۲۷ اکتبر نوشت که عملیات بمباران محل اختفای البغدادی از سوی کماندو‌های نخبه «نیروی دلتا» با همکاری اطلاعاتی سیا انجام گرفت. این گزارشگران با تایید اینکه «البغدادی ۴۸ ساعت قبل از آغاز عملیات وارد این منطقه شده بود» به نقل از مظلوم کوبانی، رهبر کرد‌های سوریه، افزودند که در کنار نیرو‌های آمریکایی، برخی عملیات‌های شناسایی بر روی زمین از سوی کرد‌ها انجام گرفته بود.

ایالات‌متحده در وهله اول هیچ گونه سخنی از همکاری کردها، ترک‌ها یا عراقی‌ها به میان نیاورد. این گزارشگران می‌افزایند خبر هدف قرار دادن البغدادی ابتدا از سوی نیوزویک به نقل از «برخی منابع مطلع آمریکایی» فاش شد. با این حال، گزارشگران نیویورک‌تایمز در ابتدا با دیده تردید به خبر کشته شدن البغدادی نگریستند.

آن‌ها نوشتند پیش از این هم بار‌ها گفته شده بود که او کشته شده یا در محلی در ادلب مخفی شده است. درحالی‌که او همواره در مرز میان سوریه و عراق رفت و آمد داشته است که قلب خلافت اسلامی تلقی می‌شد. «اشمیت-‌هابرمان- کالیماچی» می‌نویسند گروه مسلط در ادلب یک گروه جهادی است به نام «حیات التحریر الشام» که پیش از این النصره نامیده می‌شد.

از آنجا که این گروه و داعش رقبای سرسختی بودند، بنابراین شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد که البغدادی در دل دشمن خود مخفی شده باشد. با این حال، احتمال دیگری که تحلیلگران مطرح می‌کنند این است که البغدادی با چهره‌ای ناشناس در کنار دیگر نیرو‌ها ممکن است به این منطقه رفته و در آنجا پناه گرفته باشد.

ادلب در شمال شرق سوریه است و نیرو‌های داعش چند سال پیش از سوی رقبای خشمگین خود از این منطقه رانده شده بودند. اما تردید گزارشگران نیویورک‌تایمز با خبر فاکس نیوز عملا از حیز انتفاع ساقط شد. شبکه فاکس نیوز اعلام کرد، مقامات آمریکایی با استناد به نتیجه آزمایش دی‌ان‌ای، مرگ رهبر داعش را تایید کردند.

این شبکه آمریکایی گزارش داد، بین ۵۰ تا ۷۰ نیروی آمریکایی در این عملیات که به کشته شدن ابوبکر البغدادی انجامید، مشارکت داشتند. همچنین این شبکه اعلام کرد علاوه بر آزمایش دی‌ان‌ای از چهره وی نیز مشخص شده که فرد کشته شده در این حمله رهبر داعش بوده است. البغدادی چند سالی بود تحت تعقیب قرار داشت. او بخشی از توان اطلاعاتی برخی کشور‌ها را به خود مشغول کرده بود.

البغدادی با گسترش دامنه نفوذش یک سوم خاک عراق و نیمی از خاک سوریه را به تصرف خود در آورده بود. در اکتبر سال ۲۰۱۱، ایالات‌متحده برای هر نوع اطلاعاتی که منجر به دستگیری یا مرگ این «تحت پیگردترین» رهبر تروریستی شود جایزه‌ای ۱۰ میلیون دلاری تعیین کرد.

با این حال، مرگ البغدادی احتمالا موجب تضعیف فعالیت‌های نیرو‌های داعش خواهد شد. براساس ارزیابی‌های امنیتی «ابوعبدالرحمن الجزراوی» و «ابوعثمان الفرنسی» نامزد‌های احتمالی برای جانشینی ابوبکر البغدادی هستند.