آمار واقعی مرگ و میرهای کرونا در جهان چند نفر است؟!

تا چه میزان می‌توان به آمار فوتی‌های رسمی اعلام شده درباره پاندمی کرونا اطمینان داشت؟ آمار رسمی جهانی فوتی‌های کرونا به مرز ۴.۵ میلیون نفر نزدیک می‌شود و هر روز به طور متوسط و میانگین ۱۰ هزار نفر بر آمار جهانی فوتی‌های کرونا اضافه می‌شود.

این در حالی است که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی برای به دست آوردن آمار واقعی مرگ و میر‌های کرونا احتمالا این رقم را باید در عددی دیگر که گاه حتی تا ۳ برابر هم گفته شده، ضرب کرد و به عدد واقعی رسید.

"سمیر اسما" دستیار مدیرکل سازمان جهانی بهداشت در اردیبهشت ۱۴۰۰ و در مصاحبه‌ای با خبرنگاران گفته است:" آمار کلی فوتی‌ها دستکم دو یا سه برابر بیش از آنچه رسماً اعلام شده، است. "

او در توجیه این اختلاف آمار گفته برای به دست آوردن آمار واقعی فوتی‌های ناشی از همه گیری باید مرگ و میر‌های غیرمستقیم ناشی از همه گیری از جمله بیماران خاصی که برای مداوای خود به بیمارستان‌ها مراجعه نکرده اند را هم اضافه کرد.
برآورد و مطالعه اخیر دانشگاه واشنگتن هم حاکی از شکاف بین آمار رسمی فوتی‌ها و آمار واقعی است و این عدد بین ۲ تا ۳ برابر آمار رسمی می‌شود.

طبق برآورد این مطالعه، روزانه به طور متوسط ۳۰ هزار نفر در جهان بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان می‌بازند در حالی که بر اساس آمار‌های سازمان بهداشت جهانی که نتیجه جمع بندی آمار‌های رسمی دولت هاست، روزانه حدود ۱۰ هزار کرونایی در جهان جان می‌بازند.

سیستم کنونی اعلام آمار رسمی فوتی‌های کرونا بدین گونه است که نظام‌های بهداشتی کشور‌های مختلف دنیا روزانه ارقام رسمی فوتی‌های خود را اعلام رسمی می‌کنند و سازمان بهداشت جهانی این اعداد اعلامی را جمع زده و آمار کلی روزانه را به روز می‌کند.

حتی خود سازمان بهداشت جهانی اذعان داشته که آمار رسمی فوتی‌های کرونا واقعی نیست و برای یافتن آمار واقعی باید داده‌های مختلف مبنی بر تاثیرات غیرمستقیم همه گیری کرونا بر افزایش مرگ و میر‌های ثبت شده در کشور‌های مختلف دنیا را تحلیل و بررسی کرد و پس از کسر میانگین فوتی‌های روزانه یا سالانه کشور‌ها از آمار رسمی می‌توان به عددی دست یافت که احتمالا عدد واقعی مرگ و میر‌های ناشی از کروناست.

این مساله حتی در کشور‌هایی پیشرفته و با اقتصاد‌های پیشرو نیز صادق است و طبق تخمین‌ها در کشورهایی، چون ایالات متحده آمریکا و بریتانیا نیز آمار واقعی فوتی‌های کرونا احتمالا ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از موارد رسمی است.

در بسیاری از کشور‌های حوزه‌های مدیترانه شرقی، آفریقا و مرکز و جنوب آسیا هم اطمینان چندانی به واقعی بودن آمار‌های رسمی اعلام شده درباره فوتی‌های کرونا نمی‌توان داشت چرا که حتی در وضعیت عادی اوضاع ده‌ها کشور در این منطقه از جمله کشورهایی، چون یمن، عراق، سوریه، افغانستان، سومالی، کنگو، و... به دلیل جنگ داخلی و پدیده دولت‌های ورشکسته و اوضاع نابسامان داخلی و یا فقر شدید و کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی به قدری نابسامان است که مساله کرونا شاید برای گروهی از این کشور‌ها در رده چهارم یا پنجم اولویت‌های اصلی نیز نباشد.

در بسیاری از این کشور‌ها هیچ خبری از واکسیناسیون عمومی، رعایت موازین و پروتکل‌های بهداشتی و حساسیت افکار عمومی در پیگیری روزانه آمار فوتی‌های کرونا و.. وجود ندارد در حالی که ویروس کرونا به دلیل رفت و آمد‌ها و ارتباطات انسانی از طریق دستگاه فوقانی تنفسی انسان‌ها به راحتی مرز‌ها را درمی نوردد و مرز ومحدوده نمی‌شناسد و بسیار بعید است که در نقطه‌ای از دنیا نشانی از ویروس و تاثیرات مخرب آن بر سلامت انسان‌ها نتوان یافت.

مضاف بر آن از وضعیت برخی از کشور‌ها همچون کره شمالی هیچ داده و اطلاعات رسمی بیرون نمی‌آید و به دلیل ارتباطات نزدیک این کشور با چین می‌توان حدس زد ویروس کرونا از خیلی وقت پیش به کره شمالی راه یافته و در حال قربانی گرفتن باشد در حالی که دولت پیونگ یانگ هیچ آماری از وضعیت همه گیری ویروس کرونا در این کشور به بیرون نمی‌دهد.

از سوی دیگر در حالی که هنوز درباره منشا ویروس کرونا یک جنگ رسانه‌ای و روانی اتهام زنی (blame game) بین چین و کشور‌های غربی در جریان است و معلوم نیست منشا اولیه و زمان پخش ویروس کرونا از چه زمانی بوده، اما طی ۱۸ ماه گذشته شواهد و دلایل غیرقابل انکاری به دست آمده که این ویروس ماه‌ها پیش از آنکه در شهر ووهان چین تبدیل به یک بحران اساسی شود در کشور‌های مختلف دنیا از جمله اروپا و به طور مشخص ایتالیا چرخش داشته و تحت لوای آنفلوآنزی فصلی در حال درو کردن جان انسان‌ها بوده است.

رسانه‌های جهانی طی ماه‌های گذشته روایت‌های مختلفی درباره ردپای بیمار صفر کرونا هفته‌ها پیش از اعلام رسمی آن در چین در برخی کشور‌ها از جمله ایتالیا و اسپانیا روایت کرده اند و همین مساله بر پیچیدگی مساله افزوده است.

هنوز سازمان بهداشت جهانی نتوانسته به ابهام جامعه جهانی درباره سرمنشا ویروس کرونا جوابی قاطع و قطعی بدهد و دولت چین هم پس از یک بار همکاری با هیات بازرسان سازمان بهداشت جهانی در بازرسی از چین در بهمن ماه ۱۳۹۹، در پاسخ به درخواست‌های جدید آن‌ها برای بازرسی مجدد از آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان، جواب رد داده است.

در مقابل دولت چین کشور‌های غربی را متهم به سیاسی کاری درباره کرونا می‌داند و خود را قربانی ویروس کرونا معرفی می‌کند. از نظر رسانه‌های چینی منشا اصلی ویروس کرونا را نه در این کشور بلکه باید احتمالا در کشور‌های اروپایی و یا ایالات متحده آمریکا جستجو کرد.

درباره آمار رسمی چین هم جای سوال و تردید‌های اساسی وجود دارد و اینکه آمار فوتی‌های ویروس در پاییز و زمستان سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) در شهر ووهان و احتمالا دیگر شهر‌های چین چقدر بوده است؟ مجله اکونومیست در خرداد ماه گذشته در گزارشی آمار فوتی‌های کرونا در شهر ۱۱ میلیونی ووهان را بسیار بیشتر از ارقام رسمی اعلام شده دولت چین دانسته است.

اینکه چطور این ویروس بسیار مسری و جهش‌های جدید آن طی ۱ سال و چند ماه گذشته نتوانسته تغییری در آمار فوتی‌های کرونا در چین بدهد برای ناظران جهانی عجیب به نظر می‌رسد. چین پرجمعیت‌ترین کشوردنیاست و ۲۰ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است و به همین خاطر آمار فوتی‌ها در این کشور می‌تواند در تغییر عدد کلی آمار جهانی فوتی‌های کرونا تاثیرگذار باشد.

برخی ناظران معتقدند آمار واقعی مرگ و میر کرونا در چین از سوی دولت کمونیستی پکن کتمان می‌شود و احتمالا رقم واقعی مرگ و میر‌های کرونایی چین چند ده برابر رقم رسمی ۴۶۰۰ نفری اعلام شده است.

از سوی دیگر درباره آمار اعلامی بسیاری از دیگر کشور‌ها نیز همچون چین شک و تردید‌های جدی وجود دارد. مساله انتشار ویروس کرونا به دلیل اینکه از ابتدا با جنگ رسانه‌ای و اتهام زنی کشور‌های غربی به چین آغاز شد هنوز سویه سیاسی خود را برای بسیاری از کشور‌ها حفظ کرده است و کشور‌ها درباره ارایه آمار واقعی مرگ و میر‌های خود ملاحظات سیاسی و پیامد‌های اقتصادی را در نظر می‌گیرند و یا با کاستن از آمار رسمی کرونا با شگردهایی، چون ثبت علل متفاوت مرگ در پرونده‌های بیماران سالمند فوت شده، تلاش می‌کنند اوضاع کشور خود را بهتر از آنچه که هست نشان دهند و این یک مسابقه جهانی شده است.

با جمع بندی همه این عوامل برخی ناظران معتقدند برای رسیدن به آمار واقعی فوتی‌های کرونا در جهان باید به طور دقیق آمار‌های ثبت احوال کشور‌ها را در ۵ سال اخیر در اختیار داشت و آمار فوتی‌های ۱۸ ماه گذشته را با رقم میانگین ۳ سال قبل از آن مقایسه کرد و عدد اختلافی احتمالا آمار واقعی مرگ و میر ناشی از کرونا باشد.

از سوی دیگر گروهی از ناظران معتقدند بسیاری از فوتی‌های کرونا در ۲ سال پیش با موج همه گیری آنفلوآنزا در پاییز و زمستان ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) مخلوط و به نام فوتی‌های ناشی از انفلوآنزای فصلی ثبت شده اند و برای همین باید آمار تلفات همه گیری فصلی آنفلوآنزا در کشور‌های مختلف در سال‌های گذشته (قبل از ۲۰۱۹) را با آمار پاییز و زمستان ۱۳۹۸ مقایسه کرد و به عددی تخمینی دست یافت و این عدد را هم به آمار جهانی فوتی‌های کرونا افزود.

در هر صورت و بر اساس تخمین‌های مختلف آنچه مسلم است اینکه آمار واقعی فوتی‌های کرونا بیشتر از آماررسمی است که از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌شود و این سازمان خود نیز به معذوراتش درباره استخراج آمار واقعی فوتی‌های کرونا اذعان و اعتراف کرده است.

حال جای جواب این سوال می‌ماند که آمار واقعی با توجه قرار دادن همه عوامل و فاکتور‌های برشمرده شده روی چه عددی قرار می‌گیرد.

در صورتی که به تخمین دانشگاه واشنگتن اعتماد کنیم باید آمار واقعی را بین ۲ تا ۳ برابر آمار جهانی حساب کنیم که در آستانه پاییز سال ۲۰۲۱ روی عددی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر می‌ایستد و این در حالی است که هنوز بنا به اعلام سازمان بهداشت جهانی جهان در مراحل ابتدایی پاندمی کرونا و نه در پیک آن، قرار دارد.