چرا مدفوع این حیوان مکعبی‌شکل است؟!

فرادید | وامبت‌ها حیوانات نقب‌زن بومی استرالیا هستند که شاید بیشتر به خاطر گوشتالو بودن و بامزگی‌شان معروف باشند. اما شاید نکته‌ی جالب‌تر این باشد که این جانور کیسه‌دار دوست‌داشتنی تنها حیوان روی زمین است که مدفوعش کاملا هندسی و به شکل مکعب است!

به گزارش فرادید؛ با وجود این که این ویژگی توجه و علاقۀ دانشمندان را برانگیخته و به مباحثات زیادی دامن زده است، اما درباره‌ی پیچیدگی‌های مدفوع وامبت تا کنون تحقیقات اندکی انجام شده است. به همین دلیل دانشمندان درباره‌ی این پدیده تا همین چند وقت پیش ابهام داشتند.

نظریه‌های اولیه

در سال ۲۰۱۸، پاتریشیا یانگ محقق موسسه‌ی فناوری جورجیا که متخصص مایعات بدنی است، پس از مطلع شدن از موضوع مدفوع هندسی وامبت‌ها در یک کنفرانس، شروع به بررسی دقیق‌تر آن کرد. ابتدا باور این موضوع برای یانگ سخت بود اما پس از اینکه واقعیت داشتن این موضوع برایش ثابت شد، شروع به بررسی علت و چگونگی مکعبی شدن مدفوع وامبت‌ها کرد.

مایک سوئینبورن کارشناس وامبت از دانشگاه آدلاید در استرالیا گفته است مردم نظریه‌های مختلفی درباره‌ی این موضوع دارند. یکی از معروف‌ترین آن‌ها این است که وامبت این مکعب‌ها را می‌سازد تا آن‌ها را انبار کند و با آن‌ها قلمرویش را علامت‌گذاری کند و مکعبی بودن این ماده مانع غلت خوردن آن است. اما به عقیده‌ی سوئینبورن این تصور اشتباه است! درست است که وامبت‌ها از مدفوع مکعبی‌شان برای علامت‌گذاری قلمرو استفاده می‌کنند، اما «اینطور نیست که بخواهند هرم‌های آجری کوچک از آن‌ها بسازند. آن‌ها هر جا که شد مدفوع می‌کنند.»

به نظر سوئینبورن، مکعبی بودن مدفوع وامبت‌ها با خشک بودن محیط زندگی‌شان ارتباط دارد: «آن‌ها واقعاً مجبورند هر قطره از رطوبت غذایشان را با فشار خارج کنند.» گاهی‌اوقات در باغ‌وحش که میزان آب‌رسانی به آن‌ها بیشتر است، مدفوع‌شان نیز از شکل مکعبی خارج می‌شود. خشکی باعث شکل‌گیری اشکال دقیق با زوایای تند می‌شود؛ بنابراین رطوبت در میزان مکعبی شدن مدفوع وامبت‌ها نقش دارد. اما بیل زیگلر ، معاون رئیس‌ باغ‌وحش بروک‌فیلد در شیکاگو که از سال ۱۹۶۹ در باغ‌وحش وامبت داشته‌اند می‌افزاید: «مکعبی شدن عاملی است که به دستگاه گوارش اولیه‌ی وامبت‌ها هم مربوط می‌شود» به عبارت دیگر می‌توان گفت ترکیبی از هر دو است.

یافتن پاسخ‌ها

با این حال، یافتن پاسخ واقعی آسان نبوده است. ماه‌ها طول کشید تا یانگ و همکارانش توانستند برای این مطالعه به دل و روده‌ی وامبت دسترسی پیدا کنند. هیچ باغ‌وحشی در آمریکای شمالی آن را در اختیار نداشت، بنابراین روده‌ی دو وامبتِ کشته‌شده در جاده از استرالیا با کشتی برای یانگ فرستاده شد. او نیز اطمینان نداشت با رسیدن روده‌ی این دو وامبت، انتظار چه چیزی را باید داشته باشد.

یانگ در این‌باره می‌گوید: «اول فکر کردم شاید سوراخ مقعد آن‌ها مربعی‌شکل است یا شاید این مکعب‌ها درست در اطراف شکم شکل می‌گیرند». اما هیچ‌یک از این فرضیه‌ها درست از آب درنیامد. چیز مهمتری که او یافت نحوه‌ی کش آمدن روده‌ی وامبت بود. غذا حین هضم شدن در دل و روده حرکت می‌کند و فشار روده سبب سفت و شکل‌دار شدن مدفوع می‌شود؛ به این معنا که شکل روده روی شکل مدفوع اثرگذار است. بنابراین یانگ و همکارانش روده‌ی وامبت و خوک را باد کردند تا میزان کشسانی آن‌ها را بسنجند و مقایسه کنند.

روده‌ی خوک کشسانی نسبتاً یکنواختی داشت و دلیل گردتر بودن مدفوع خوک هم همین بود. اما روده‌ی وامبت شکل بسیار بی‌قاعده‌تری داشت. یانگ متوجه دو شیار مسیل‌مانند مجزا در جایی شد که روده کشسان‌تر است؛ به باور او همین ویژگی موجب مکعبی شدن مدفوع وامبت می‌شود.

یانگ قبول دارد که هنوز پرسش‌های زیادی وجود دارد که باید پاسخ آن‌ها را یافت و به همین دلیل، تحقیقات او همچنان ادامه دارد. او مقاله‌ای را درباره‌ی چگونگی مکعبی شدن مدفوع وامبت توسط روده‌ای که بافت آن نرم است، منتشر کرده است. شکل مکعب در طبیعت بسیار نادر است: «ما هم‌اکنون برای تولید مکعب تنها دو روش داریم.» او در توضیح این موضوع می‌گوید انسان‌ها یا از مواد نرم مکعب می‌سازند یا آن را اشیاء سخت‌تر برش می‌دهند.»، اما وامبت‌ها راه سوم مخصوص خودشان را برای تولید مکعب دارند!

مترجم: زهرا ذوالقدر