با عقرب گاردیوم آشنا شوید؛ سمی‌ترین عقرب ایران و جهان در خانه هرمزگانی‌ها

در روزهای اخیر هجوم عقرب های سمی گاردیوم یا همان آمادوک به برخی روستاهای شرقی استان هرمزگان سبب ترس و وحشت مردم این مناطق شده است.

عقرب‌ ها از شدت گرما به سمت منازل مردم به حرکت درآمده‌ اند و به دلیل باز بودن زیر درب ورودی بسیاری از خانه‌ های روستایی و یا از درزهای کنار و زیر کولرهای پنجره‌ ای وارد خانه‌ ها می‌ شوند و چون رنگ زرد کمرنگی دارند، با رنگ محیط کمتر قابل تشخیص هستند و چون رفتاری هجومی دارند، خطر نیش زدن آن ها نیز دوچندان شده است.

یکی از این روستاها، روستای چاهنان بخش سندرک است که عقرب زدگی در آن وضعیتی بحرانی به خود گرفته است. به گفته ی اهالی روستای چاهنان، به طور متوسط هر هفته ۲ مورد عقرب‌گزیدگی در این روستا اتفاق می افتد.

ایرج احمدی عضو شورای اسلامی روستای چاهنان درباره ی علت افزایش عقرب گزیدگی ها می گوید: «با قطع شدن سمپاشی ها و عملیات پیشگیری هجوم حشرات گزنده در روستا، آمار عقرب گزیدگی و به طبع آن مطالبات اهالی برای جلوگیری از این خطر کشنده رو به افزایش است. عقرب‌ها پس از بارندگی‌های اخیر و رسیدن رطوبت به تخم‌هایشان چندین برابر شده‌اند و چون سمپاشی منظمی برای کشتن آن ها وجود ندارد، عملاً راه روستا را در پیش می‌گیرند و به خانه‌های مردم که خُنک است، هجوم می‌آورند.»

علی برزکار یکی از اهالی شرق هرمزگان نیز می‌گوید: «انواع سم بسیار گران شده و عملاً روستاییان توان خرید سم برای سمپاشی بر علیه عقرب‌ها را ندارند و بیشتر از گازوییل برای فراری دادن عقرب‌ها استفاده می‌کنند که چون در طول روز آفتاب به گازوییل‌هایی که در مجاور خانه‌ها ریخته شده، می‌خورد عملاً بوی تند خود را از دست می‌دهد و دوام زیادی ندارد.»

همچنین احمدی عضو شورای اسلامی روستای چاهنان اعلام کرد این روستا ۵ فوتی ناشی از عقرب زدگی داشته‌ است. با این حال، عبدالجبار ذاکری معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اخبار منتشر شده درباره ی آمار عقرب گزیدگی ها و فوتی های ناشی از آن در این استان را رد کرد.

ذاکری گفت این مطلب صحت ندارد و طی روزهای اخیر موردی از فوتی عقرب گزیدگی در استان گزارش نشده است.

وی ادامه داد: «از ابتدای امسال تاکنون تنها یک مورد عقرب گزیدگی در استان ثبت شده که متأسفانه این فوت نیز به دلیل انتقال دیرهنگام بیمار به بیمارستان برای دریافت سرم آنتی بادی اتفاق افتاده است.»

ذاکری تأکید کرد: «در روستاهای چاهنان بخش سندرک که این روزها برخی رسانه ها از هجوم عقرب ها به آن سخن می گویند، از ابتدای امسال تاکنون تنها ۱۲ مورد عقرب گزیدگی ثبت شده و هیچ مورد فوتی تاکنون اعلام نشده است.»

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اظهار کرد: «روستای چاهنان هر ساله با شخم زدن زمین‌ها با هجوم عقرب‌ها مواجه است و امسال نیز با توجه به شرایط بارش‌ها این وضعیت بدتر شده و عقرب‌های بیشتری وارد روستا شده‌اند.»

وی با بیان اینکه تمام بیمارستان های دانشگاهی و دولتی هرمزگان مجهز به سرم عقرب گزیدگی هستند، گفت: «مراکز جامع خدمات سلامت روستاهایی که در فاصله بسیاری دورتری از بیمارستان ها واقع شدند، نیز مجهز به این سرم ها هستند.»

عقرب گاردیوم سمی ترین عقرب دنیا

بنابر اطلاعات منابع علمی، عقرب‌ های گاردیوم یا همان آمادوک (نام علمی: Hemiscorpius lepturus) سمی ترین عقرب دنیا است. حتی عقرب دم قرمز مکزیکی با فاصله ی دوری از آن در جایگاه دوم قرار دارد. زهر عقرب‌ های گاردیوم می‌ تواند یک انسان بالغ را به راحتی از پای درآورد، در حالی که زهر سایر عقرب ها فقط عوارض جانبی بر جای می گذارد.‌

در صورت گزش توسط عقرب گاردیوم، فرد مدت کمی برای دریافت سرم ضد زهر در اختیار دارد. زهر این گونه عقرب به دلیل دارا بودن سینوتوکسیک (Cytotoxic) باعث ایجاد نکروز (بافت مردگی) پوستی در فرد مصدوم می گردد. همچنین زهر این عقرب می تواند گلبول های قرمز خون را تخریب کند.

در مناطق جنوبی ایران این عقرب را به عنوان عقرب مرگ نیز می شناسند. رنگ نر آن طوسی متمایل به کرم و رنگ ماده آن کرم متمایل به قهوه‌ای است. این عقرب ها از حشرات و بندپایان تغذیه می کنند و می توانند بدن بسیار باریک و تخت خود را در میان درزها و شیارها پنهان کنند.

عقرب های گونه همیسکریوس (Hemiscorpius) دارای ۱۵ زیرگونه ی شناخته شده در دنیا هستند که از این تعداد، ۶ زیرگونه در ایران شناسایی شده است.

به دلیل شباهت ظاهری هر ۶ زیر گونه، در ایران عامه ی مردم کلیه ی زیرگونه ها را با زیرگونه عقرب گاردیوم اشتباه می گیرند و تمامی زیرگونه ها را به نام گاردیوم می شناسند در حالی که عقرب گاردیوم تنها یکی از ۶ زیرگونه شناخته شده در ایران است.

این عقرب در مناطق جنوب و جنوب غربی ایران به وفور یافت می شود و گزش آن بسیار شایع است. هر ساله افراد بسیاری در این مناطق از نیش این عقرب مصدوم می گردند.

منبع: روزیاتو