کشف دوبارۀ گیاه «فانوس پَری» پس از ۳۰ سال

فرادید| گیاهی که تصور می‌شد ۳۰ سال از انقراض آن می‌گذرد، در ژاپن پیدا شده است. «فانوس پری» گونه‌ای خارق‌العاده از گیاهان زیست‌تاب است که برای تولید انرژی به خورشید نیاز ندارد. در عوض، روی سایر موجودات زیرزمینی بصورت انگلی زندگی می‌کند، به این معنا که بقای آن به شدت به سلامت محیط بستگی دارد. 

به گزارش فرادید، گونه‌ی دوباره کشف‌شده‌ی فانوس پری (Thismia kobensis) نخستین بار سال ۱۹۹۲ در شهر کوبه، استان هیوگو، ژاپن کشف شد. تصور می‌شد پس از ساخت یک مجتمع صنعتی در محدوده بومی این منطقه، این گونه منقرض شد، اما اکنون در شهر ساندا، استان هیوگو دوباره پیدا شده و به شمالی‌ترین گونه Thismiaceae شناخته‌شده برای علم تبدیل شده است.

فانوس‌های پری Thismiaceae فتوسنتز نمی‌کنند و نادر به حساب می‌آیند. بیشتر این گیاه زیر زمین باقی می‌ماند، اما گل‌های رنگارنگ آن به روشی مشابه قارچ‌ها از خاک بلند می‌شوند. شناسایی آن‌ها نه تنها دشوار است و به سختی از کف جنگل قد می‌کشند، بلکه تصور می‌شود نیاز آن‌ها به خاک‌های با کیفیت پایین و دریافت انرژی از طریق قارچ‌ها به این معناست که آن‌ها فقط می‌توانند در محدوده‌های بسیار محلی رشد کنند. 

یافتن T. kobensis پس از سه دهه، در فاصله ۳۰ کیلومتری از محدوده فرضی آن، غیرمنتظره بود. این کشف مجدد فرصتی برای به‌روزرسانی دانسته‌های ما در مورد T. kobensis است که پیش از این فقط از روی یک نمونه ناقص در موزه توصیف شده بود. 

محققان توانستند ثابت کنند که می‌توان T. kobensis را از گونه‌ی مشابه T. huangii با حلقه کوتاه و پهن آن و همچنین موهای کوتاه فراوان روی کلاله آن متمایز کرد. افزون بر این، با کشف شمالی‌ترین گونه فانوس پری تا به امروز، اطلاعاتی در مورد جغرافیای زیستی و تاریخچه تکاملی این گیاهان کنجکاو به دست آمده است. آن‌ها نه تنها عجیب به نظر می‌رسند، بلکه کف جنگل را با زیست‌تابی خود روشن می‌کنند. 

وقتی صحبت از تبادل مواد مغذی می‌شود، فانوس‌های پری بسیار حیله‌گرند. تصور می‌شود آن‌ها از گیاهانی تکامل یافته‌اند که در یک رابطه همزیستی با قارچ‌های میکوریزا (همزیستی سازنده بین قارچ و ریشه‌های یک گیاه) بودند و از شبکه مواد مغذی بهره می‌بردند و در عین حال انرژی دریافتی از نور خورشید را مبادله می‌کردند.

با این حال، فانوس‌های پری انگل‌هایی هستند که بدون دادن چیزی، از شبکه تغذیه می‌کنند. این رویکرد گرفتن غذا میکوهِتِروتروفی نام دارد، به این معنا که فانوس‌های پری انرژی خود را از گیاهان فتوسنتزکننده‌ای دریافت می‌کنند که با شبکه میکوریزا معامله می‌کنند. 

میکوهتروتروف‌ها به طور کلی شباهت زیادی به گیاهان ندارند. آن‌ها برگ ندارند و بیشتر عمر خود را زیر زمین می‌گذرانند و فقط برای مدت کوتاهی با موجوداتی که بیشتر شبیه بیگانگان کوچک هستند تا گیاهان، گل می‌دهند.

مترجم: زهرا ذوالقدر