چالش دشوار تعقیب «زرافه‌ها»!

فرادید| زرافه‌ها یکی از قابل‌تشخیص‌ترین الگوهای روی کره زمین را دارند. مایکل براون، بوم‌شناس بنیاد حفاظت از زرافه، مستقر در نامیبیا می‌گوید: «آن‌ها چنان باوقار راه می‌روند که به نظر می‌رسد در زمین‌های هموار شناور هستند». 

به گزارش فرادید، اما آشنایی ما با این نشخوارکنندگان پادراز گاهی‌اوقات منجر به تصور نادرستی از تعداد کلی آن‌ها می‌شود و روی یک «انقراض خاموش» پرده می‌افکند، به این دلیل که در قیاس با وضعیت اسفناک فیل‌ها یا کرگدن‌ها، توجه کمی به آن‌ها می‌شود.

در دهه‌های اخیر، گسترش سریع کشاورزی و جوامع انسانی در سراسر آفریقا، بخش‌های عظیمی از زمین‌های هموار و دست‌نخورده‌ای را که زرافه‌ها برای یافتن درخت‌ها و بوته‌هایی که می‌خورند به آن‌ها نیاز دارند، از بین برده یا تکه‌تکه کرده و موجب کاهش ۴۰ درصدی چهار گونه زرافه از سال ۱۹۸۵ شده است. زرافه‌های نوبه‌ای (Nubian) یک زیرگونه به شدت در خطر انقراض که در سودان جنوبی، اتیوپی، اوگاندا و کنیا یافت میشود، حدود ۹۵ درصد از جمعیت خود را از دست داده‌اند. امروزه تعداد آن‌ها به ۳۰۰۰ حیوان کاهش یافته است. 

اخیراً این وضعیت وخیم سبب شد بنیاد حفاظت از زرافه با پارک‌های آفریقا همکاری کند تا این حیوان را ردیابی، مطالعه و حفاظت کنند. پارک‌های آفریقا یک گروه حفاظتی است که با دولت سودان جنوبی همکاری می‌کند تا پارک‌های ملی همسایه یعنی بادینگیلو و بوما (محل‌های امن زرافه‌های نوبی) مدیریت کنند. 

اما ردیابی زرافه‌ها یک چالش الگوی دشوار است. قلاده‌های GPS معمولاً دور گردن بسته می‌شوند، اما گردن زرافه‌ها با ۶ فوت ارتفاع، از بالا لاغر و از پایین ضخیم است و برای چنین قلاده‌هایی ساخته نشده است. وقتی حیوان سرش را پایین می‌آورد، دستگاه به پایین لغزیده و موجب ناراحتی یا خطر از دست دادن کامل قلاده می‌شود. سارا فِرگوسن، دامپزشک حیات‌وحش می‌گوید که محققان پابند، افسار سینه و حتی برچسب‌هایی را امتحان کرده‌اند که روی نوک استخوانی و شاخ‌مانند بالای سر زرافه نصب می‌شود، اما هیچ‌کس نمی‌تواند برای مدت طولانی چنین ردیابی را متصل و در حال کار نگه دارد. 

با این حال، در دو سال گذشته، پیشرفت‌های فناوری، ردیاب‌ها را به اندازه یک آب‌نبات کوچک کرده است، طوری که به نوک دم یا گوش بسته شوند. برچسب‌های جدید با انرژی خورشیدی کار می‌کنند، مزاحمت کمتری ایجاد می‌کنند و در صورت خوش‌شانسی، یک سال یا بیشتر دوام می‌آورند. 

ماه آوریل، فرگوسن و دیگران از «پارک‌های آفریقایی» با هلیکوپتر از بادینگیلو و بوما عبور کردند و ردیاب‌هایی را به ۱۱ زرافه نوبه‌ای متصل کردند. داده‌هایی که آن‌ها جمع‌آوری می‌کنند به شناسایی زیستگاه‌های کلیدی و مسیرهای موردعلاقه در مجموع ۷.۴ میلیون هکتار تالاب و زمین هموار پارک‌ها کمک می‌کند و به طور بالقوه موجب گسترش آن‌ها شده و نشان می‌دهد گشت‌های اضافه برای محدود کردن شکارغیرقانونی گوشت شکار یا آموزش جامعه برای تشویق حفاظت از زرافه‌ها، می‌تواند نجات‌بخش جان آن‌ها باشد. 

جولیان فِنِسی، از بنیانگذاران و مدیر بنیاد حفاظت از زرافه می‌گوید: «ما نمی‌توانیم از چیزی که نمی‌فهمیم حفاظت کنیم. ما به این داده‌ها نیاز داریم تا پیش از این که خیلی دیر شود، از این چشم‌انداز حفاظت کنیم.»

مترجم: زهرا ذوالقدر