(تصاویر) گرگ خاکی؛ حیوان عجیبی به شکل کفتار که روزی ۳۰۰ هزار موریانه می‌خورد

«گرگ خاکی» یک گونه حشره خوار کفتارمانند است که بومی شرق و جنوب آفریقاست. نام آن در زبان آفریقایی و هلندی به معنای «گرگ زمینی» است. همچنین به «شغال مانهار»، «کفتار موریانه خوار» و بر اساس عادت‌اش به ترشح مواد از غده مقعدی گه یک ویژگی مشترک با سیوه آفریقایی است، به «کفتار سیوه» نیز معروف است.

بر خلاف بسیاری از خویشاوندان خود در راسته گوشتخواران، گرگ خاکی حیوانات بزرگ را شکار نمی‌کند. حشرات و لارو‌های آن‌ها و عمدتا موریانه‌ها را می‌خورد. یک گرگ خاکی می‌تواند با استفاده از زبان دراز و چسبناک خود، در طول یک شب، ۳۰۰۰۰۰ موریانه را بخورد. زبان گرگ به اندازه کافی سخت است که بتواند در برابر نیش قوی موریانه‌ها مقاومت کند.

گرگ خاکی در بوته زار‌های شرق و جنوب آفریقا زندگی می‌کند و در زمین‌های باز پوشیده از درختان و درختچه‌های کوتاه زندگی می‌کند. این حیوان شب‌زیست، روز‌ها در گودال‌ها استراحت می‌کند و شب‌ها برای جستجوی غذا بیرون می‌آید.

ویژگی‌های گرگ خاکی

گرگ خاکی شبیه کفتار راه راه، اما بسیار کوچکتر است، با پوزه باریک تر، راه راه‌های عمودی سیاه رنگ روی خز مایل به زرد، و یال بلند و مشخص در خط وسط گردن و پشت. همچنین دارای یک یا دو نوار مورب در قسمت جلویی و پشتی و چندین نوار بر روی پا‌های خود است.

یال در هنگام رویارویی‌ها بلند می‌شود تا گرگ خاکی بزرگتر به نظر برسد. این نوع گرگ خال گلویی که سایر اعضای خانواده دارند را ندارد. ساق پای آن (از زانو به پایین) تماماً سیاه است و دم آن پُرپشت و نوک سیاه است.

گرگ خاکی به استثنای دم پرپشت آن حدود ۵۵ تا ۸۰ سانتی‌متر و دم حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر طول دارد. قد این گرگ حدود ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر تا کتف است. یک گرگ خاکی بالغ تقریباً ۷ تا ۱۰ کیلوگرم وزن دارد که گاهی به ۱۵ کیلوگرم می‌رسد.

گرگ‌های خاکی در جنوب قاره (حدود ۱۰ کیلوگرم) نسبت به نوع شرقی (حدود ۱۴ کیلوگرم) کوچک‌تر هستند. این امر باعث می‌شود که این گرگ کوچک‌ترین عضو موجود از خانواده کفتار‌ها باشد. پا‌های جلویی بر خلاف کفتار چهار انگشتی، هر کدام پنج انگشت دارند.

جمجمه از نظر شکل شبیه به کفتار‌های دیگر است، اگرچه بسیار کوچکتر و دندان‌های گونه آن به صورت تخصصی برای خوردن حشرات است. هنوز هم دندان نیش دارد، اما برخلاف دیگر کفتارها، این دندان‌ها عمدتاً برای مبارزه و دفاع استفاده می‌شود. گوش‌هایش که بزرگ است و بسیار شبیه به کفتار راه راه است. با بالا رفتن سن، معمولاً برخی از دندان‌های خود را از دست می‌دهد، اگرچه این امر به دلیل نرمی حشراتی که می‌خورد تأثیر کمی بر عادات تغذیه‌اش دارد.

تولید مثل گرگ خاکی

فصل تولید مثل بسته به مکان متفاوت است، اما معمولاً در پاییز یا بهار انجام می‌شود. در آفریقای جنوبی، جفت‌گیری اوایل ژوئیه انجام می‌شود. در طول فصل تولید مثل، گرگ‌های نر جفت نشده در قلمرو خود و همچنین سایرین، به دنبال ماده‌ای برای جفت‌گیری می‌گردند. نر‌های مسلط نیز فرصت‌طلبانه با ماده گرگ‌های همسایه کمتر غالب جفت می‌شوند، که می‌تواند منجر به درگیری بین نر‌های رقیب شود.

 نر‌های غالب حتی یک قدم فراتر می‌روند و با نزدیک شدن به فصل تولید مثل، تهاجمات فزاینده و بیشتری به قلمرو‌های نر ضعیف‌تر می‌کنند. ماده‌ها همچنین در صورت فرصت، با نر غالب جفت می‌شوند، که این احتمال را افزایش می‌دهد که نر غالب با او از توله‌های «خود» محافظت کند. فرآیند جفت‌گیری بین ۱ تا ۴.۵ ساعت طول می‌کشد. 

حاملگی بین ۸۹ تا ۹۲ روز طول می‌کشد، در فصل بارانی (نوامبر تا دسامبر) زمانی که موریانه‌ها فعال‌تر هستند، دو تا پنج توله (اغلب دو یا سه توله) به دنیا می‌آیند. آن‌ها با چشمان باز متولد می‌شوند، اما در ابتدا درمانده هستند، و وزن آن‌ها حدود ۲۰۰ تا ۳۵۰ گرم است.

 شش تا هشت هفته اول را با والدین خود در لانه می‌گذرانند. نر ممکن است تا شش ساعت در شب را به مراقبت از توله‌ها بگذراند در حالی که مادر بیرون به دنبال غذا می‌گردد. پس از سه ماه، آن‌ها شروع به جستجوی غذا تحت نظارت می‌کنند و تا چهار ماهگی معمولاً مستقل می‌شوند، اگرچه اغلب تا فصل تولیدمثل بعدی با مادر خود یک لانه مشترک دارند. معمولا در سن یک و نیم تا دو سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند.

منبع: راز بقا