قلۀ «مسطح»؛ دنیای گمشده‌ای که بومیان آن را «خانه خدایان» می‌نامند
کوه رورایما (Roraima) یک سازند با قله مسطح و آبگیرهای زلال، آبشارها و اکوسیستم منحصربه‌فرد است که میلیون‌ها سال از زمین‌های هموار اطراف خود جدا بوده است.
فرادید| کوه رورایما (Roraima) یک فلات با دیواره‌های تقریباً عمودی در نقطه‌ای است که سه کشور برزیل، ونزوئلا وگویان به هم می‌رسند. این فلات اغلب در حلقه‌ای از ابرها احاطه می‌شود که قله‌ی آن را شبیه جزیره‌ای شناور در آسمان جلوه می‌دهد.
به گزارش فرادید، این کوه با ارتفاع ۲.۸۱۰ متر از زمین‌های هموار اطراف بیرون زده و مانند یک میز عظیم به نظر می‌رسد. زمین‌شناسان این نوع سازه را تِپویی (Tepui) می‌نامند که به زبان مردم بومی پِمون به معنای «خانه خدایان» است. پمون‌ها معتقدند تپویی‌ها مقدس هستند و کوه رورایما تنه درختی ماورایی بوده که تمام میوه‌ها و سبزیجات جهان را در خود داشته تا اینکه یک شخصیت اسطوره‌ای به نام «ماکونایما» آن را قطع می‌کند.
اما دانشمندان توضیح دیگری برای پیدایش کوه رورایما دارند. تپویی‌ها منحصراً در آمریکای جنوبی، به‌ویژه در ونزوئلا و غرب‌گویان یافت می‌شوند و شمار آن‌ها بیش از ۱۰۰ عدد است. به گزارش انجمن زمین‌شناسی لندن، تپویی‌ها بقایای یک بلوک عظیم از ماسه‌سنگ هستند که حدود ۱.۸ میلیارد سال پیش در این منطقه شکل گرفت، زمانی که تپه‌های بزرگ ماسه‌ای به‌آرامی به سنگ تبدیل شدند.
در طول ۱.۵ میلیارد سال بعد، انواع دیگر سنگ‌ها روی ماسه‌سنگ انباشته شدند، اما این لایه‌ها حدود ۱۸۰ میلیون سال پیش دچار فرسایش شدند. سپس باد و آب روی ماسه‌سنگ اثر گذاشتند و این فلات‌های عظیم و شیب‌دار را تراشیدند. در نهایت، بر اثر تحولات زمین‌شناسی، این فلات‌ها به ارتفاع امروزی خود رسیدند.
مانند سایر تپویی‌ها، قله کوه رورایما میزبان اکوسیستمی است که حدود ۷۰ تا ۹۰ میلیون سال از منطقه اطراف خود جدا بوده است.
قله کوه رورایما
هنوز اطلاعات زیادی درباره چگونگی شکل‌گیری و تکامل اکوسیستم تپویی‌ها در دست نیست، اما پژوهشگران تخمین می‌زنند درصد زیادی از گیاهان و جانوران موجود در قله‌های آن‌ها بومی هستند، یعنی در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند. برای نمونه، حدود یک‌سوم پوشش گیاهی قله‌های تپویی ازجمله گیاهان گوشت‌خوار و ارکیده‌ها، بومی هستند.
بااین‌حال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد این اکوسیستم‌ها به طور کامل منزوی نیستند. پژوهشگران با تجزیه‌وتحلیل DNA چهار گونه قورباغه در تپویی‌های مختلف، بررسی کردند آیا این گونه‌ها در ۷۰ میلیون سال گذشته با یکدیگر ارتباط داشته‌اند یا خیر. نتایج نشان داد این قورباغه‌ها جد مشترکی داشتند که ۵.۳ میلیون سال پیش می‌زیسته، به این معنا که قورباغه‌های درختی و شاید موجودات دیگر قادر به بالا و پایین رفتن از صخره‌های تپویی‌ها هستند.
پرندگان نادر شهدخوار و دیگر موجودات شگفت‌انگیز مانند قورباغه سیاه رورایما در قله کوه رورایما رؤیت شده‌اند که حیات‌شان بسته به استخرهای آب زلال و جویبارهایی است که آبشارها را تا کناره‌های تپویی تغذیه می‌کنند. این آبشارها که توسط باران تأمین می‌شوند، شامل آبشار دره کریستال و آبشار نقطه سه‌گانه می‌شوند.
قله کوه رورایما و چشم‌اندازهای شگفت‌انگیزش برای گردشگران قابل‌دسترسی است، اما صعود به آن نیازمند یک سفر چندروزه از میان زمین‌های دشوار است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
