(تصاویر) گاو جیر؛ گاو هندی با پیشانی گنبدی شکل که ۴۰۰۰ کیلو شیر می‌دهد
«گاو جیر» یکی از معروف‌ترین نژاد‌های گاو زبو در هند است که به دلیل تولید بالای شیر، استقامت بدنی و ظاهر منحصر‌به‌فرد شناخته می‌شود. این نژاد که خاستگاه آن ایالت گجرات است، به بهبود نژاد‌های دیگر مانند سندی قرمز و برهمن کمک کرده است. پیشانی گنبدی‌شکل، گوش‌های آویخته و شاخ‌های مارپیچ از ویژگی‌های ظاهری متمایز این نژاد هستند.
گاو جیر (Gyr cattle) که از مناطق جنوب غربی هند، به‌ویژه ایالت گجرات سرچشمه گرفته، یکی از معروف‌ترین و مقاوم‌ترین نژاد‌های زبو محسوب می‌شود.
این نژاد به دلیل سازگاری بالا، ویژگی‌های فیزیکی منحصر‌به‌فرد و کارایی در تولید شیر و گوشت، جایگاه ویژه‌ای در صنعت دامپروری هند دارد. علاوه بر ارزش داخلی، گاو جیر با بهبود نژاد‌های دیگر در سراسر جهان، اهمیت خود را در توسعه ژنتیکی و کشاورزی پایدار به اثبات رسانده است.
خاستگاه و تأثیر بر نژاد‌های دیگر
تاریخچه نژاد جیر فراتر از مرز‌های هند امتداد دارد. در حالی که منشأ آن به گجرات بازمی‌گردد، این نژاد به ایالت‌های همسایه مانند ماهاراشترا و راجستان نیز گسترش یافته و به دلیل طبیعت مقاوم و تولید شیر بالا مورد توجه قرار گرفته است.
گاو‌های جیر نقش مهمی در بهبود نژاد‌های هندی دیگر مانند نژاد سندی قرمز (Red Sindhi) و سَهیوال (Sahiwal) ایفا کرده‌اند. به‌ویژه در آمریکای شمالی، این نژاد در توسعه نژاد برهمن (Brahman) که به مقاومت در برابر بیماری‌ها و سازگاری با آب‌وهوای گرمسیری مشهور است، تأثیرگذار بوده است.
ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی گاو جیر
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های گاو جیر، ظاهر منحصر‌به‌فرد آن است. این نژاد دارای پیشانی گرد و گنبدی‌شکل است که علاوه بر جذابیت ظاهری، گفته می‌شود به تنظیم دمای بدن حیوان نیز کمک می‌کند. گوش‌های بلند و آویخته و شاخ‌هایی که به عقب خم شده و به شکل مارپیچ بالا می‌روند نیز به این گاو ظاهری زیبا و متمایز بخشیده است. گاو‌های جیر اغلب به لحاظ رنگبندی خال‌دار هستند و طیف رنگی آنها از قرمز تا سفید متغیر است.
تولید شیر و اهمیت اقتصادی
گاو‌های جیر به دلیل تولید بالای شیر، بسیار ارزشمند هستند. گاو‌های ماده این نژاد به‌طور میانگین ۱۵۹۰ کیلوگرم شیر در هر دوره شیردهی تولید می‌کنند که ۴.۵ درصد چربی دارد و باعث می‌شود شیر آنها هم مغذی و هم غلیظ باشد. برخی گاو‌های جیر رکورد تولید ۳۱۸۲ کیلوگرم شیر در یک دوره شیردهی را نیز به ثبت رسانده‌اند.
این عملکرد بالا، گاو جیر را به انتخابی محبوب برای دامدارانی تبدیل کرده که به دنبال نژادی مقاوم و پرتوان در تولید لبنیات هستند.
اندازه و وزن
نژاد جیر به دلیل اندازه و استحکام بدنی نیز از دیگر نژاد‌ها متمایز است. به‌طور متوسط، گاو‌های ماده حدود ۳۸۵ کیلوگرم وزن دارند و ارتفاع آنها به ۱۳۰ سانتی‌متر می‌رسد، در حالی که گاو‌های نر حدود ۵۴۵ کیلوگرم وزن و ۱۳۵ سانتی‌متر ارتفاع دارند.
این ساختار بدنی محکم، همراه با مقاومت در برابر بیماری‌ها و تحمل گرما، گاو‌های جیر را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دامداری در مناطق گرمسیری هند و سایر نقاط جهان تبدیل کرده است.
نژاد گاو جیر نمادی از تعادل میان زیبایی، استقامت و بهره‌وری است. نقش این نژاد در دامداری، بهبود نژاد‌های گاو در جهان و ظاهر خاص آن، باعث شده که گاو جیر به یکی از نژاد‌های محبوب و تحسین‌شده در سراسر دنیا تبدیل شود.
این نژاد به‌عنوان سمبلی از مقاومت و ارزش اقتصادی، همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد و ضمن حمایت از دامداران، میراث غنی خود را در صنعت دامپروری هند و جهان حفظ می‌کند.
منبع: راز بقا
