گربه‌سانی که رفتارش بی شباهت به میمون نیست
«مارگی» گربه‌ی کوچک و خالدارِ جنگل‌های آمریکای مرکزی و جنوبی است که به‌کمک مچ پای ۱۸۰ درجه و انگشتان چابک می‌تواند با یک پا از شاخه آویزان شود. این گربه به‌دلیل تخریب جنگل و شکار، جمعیت اندکی دارد و «نزدیک به تهدید» طبقه‌بندی شده است.
فرادید| تمام گربه‌ها در بالا رفتن مهارت دارند، اما بدون‌شک مارگی (Leopardus wiedii) مقام اول را از آن خود می‌کند. این گربه پنجه‌های چابک و مچ پای بسیار انعطاف‌پذیری دارد که به او اجازه می‌دهد تنها با یک پای عقبی خود از شاخه‌ها آویزان شود. این گربه جنگلی اهل آمریکای مرکزی و جنوبی حتی می‌تواند در میانه سقوط، خودش را با یک پنجه بگیرد و به بالا رفتن ادامه دهد.
به گزارش فرادید، این موجود چشم‌درشت و زیبا، روزگاری به‌خاطر پوست زیبایش به‌شدت شکار میشد و جمعیتش رو به کاهش رفته بود. خوشبختانه، تجارت قانونی پوست دیگر قانونی نیست و حالا مارگی‌ها کم و بیش به حال خود رها شده‌اند، هرچند تعدادشان همچنان کم است.
مارگی‌ها چه شکلی هستند؟
مارگی‌ها گربه‌هایی کوچک و خال‌دار هستند (کمی بزرگ‌تر از گربه خانگی) که طرح بدنشان شبیه پسرعموهای بزرگ‌ترشان، اوسلوت‌ها/پلنک راه‌راه آمریکایی (Leopardus pardalis) است. در واقع شباهت این دو گونه به‌قدری زیاد است که در برخی نقاط آمریکای جنوبی، به مارگی لقب «اوسلوت کوچک» یا «اوسلوت درختی» داده‌اند.
رنگ خز آن‌ها همواره قهوه‌ای مایل به زرد یا خاکی است، با خال‌ها و نشان‌های تیره‌تر به رنگ قهوه‌ای یا سیاه. همچنین، دو خط سیاه مشخص روی گونه‌هایشان دارند. شکم آن‌ها سفیدرنگ است. چشمان بزرگ و دور از هم‌شان به رنگ قهوه‌ای-نارنجی تیره از چشم‌های اوسلوت هم بزرگ‌تر است. دم مارگی که حلقه‌های سیاه و نوک سیاه دارد، گاهی تا ۷۰ درصد طول بدنش را دربرمی‌گیرد.
مارگی‌ها چگونه برای بالا رفتن سازگار شده‌اند؟
پنجه‌های پهن و نرم، انگشتان چابک و مچ‌هایی که می‌توانند تا ۱۸۰ درجه بچرخند به مارگی این توانایی را داده‌اند که به خوبی شاخه‌ها را بگیرد و به نرمی فرود بیاید. دم بلند هم در حفظ تعادلش نقش مهمی دارد. مشاهده شده که مارگی‌ها حتی می‌توانند وارونه از شاخه‌های افقی بالا بروند.
مارگی‌ها تا چه اندازه بزرگ می‌شوند؟
مارگی‌ها از دید فرم بدنی شبیه اوسلوت‌ها هستند، اما کمی کوچک‌تر. طول بدنشان بین ۴۶ تا ۶۹ سانتی‌متر و طول دمشان هم بین ۲۳ تا ۵۲ سانتی‌متر است. وزن آن‌ها بین ۲٫۳ تا ۴٫۹ کیلوگرم متغیر است. نرها و ماده‌ها کم و بیش هم‌اندازه هستند.
زیستگاه مارگی‌ها کجاست؟
مارگی‌ها در جنگل‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری آمریکای مرکزی و جنوبی زندگی می‌کنند، بیشتر در ارتفاعات پایین‌تر از ۱۵۰۰ متر. آن‌ها تاکنون در شمال تا مرکز مکزیک و در جنوب تا شمال آرژانتین مشاهده شده‌اند. در قرن نوزدهم، یک مارگی در تگزاس آمریکا شکار شد. تراکم جمعیت آن‌ها بسیار پایین است (کمتر از ۵ عدد در هر ۱۰۰ کیلومتر مربع). پژوهش‌ها نشان داده که محدوده زیستی مارگی‌های نر از ماده‌ها بزرگ‌تر است.
مارگی‌ها چه می‌خورند؟
مارگی‌ها گوشت‌خواران همه‌چیزخوار هستند. آن‌ها از پستانداران کوچک، خزندگان، پرندگان و تخم‌ها تغذیه می‌کنند. گاهی هم میوه و حشره می‌خورند. در موارد نادرتر، طعمه‌های متوسط مانند سنجاب یا خرگوش هم شکار می‌کنند.
مارگی‌ها چگونه شکار می‌کنند؟
مارگی‌ها بیشتر روی زمین حرکت و شکار می‌کنند، اما توانایی شکار روی درخت را هم دارند. هنگام پایین آمدن از درخت برای شکار، به‌آرامی با سرِ رو به جلو از تنه پایین می‌آیند. آن‌ها بیشتر شب‌زی یا فعال در سپیده‌دم هستند و بیشترین فعالیتشان بین ساعت ۱ تا ۵ صبح است. توانایی بالای آن‌ها در بالا رفتن موجب شده بتوانند حتی میمون‌های کوچک را شکار کنند.
سال ۲۰۰۵، دانشمندان در برزیل مشاهده کردند یک مارگی صدای بچه‌میمون تامارین دو رنگ را تقلید می‌کرد. این کار موجب شد گروهی از تامارین‌ها به سمت صدا بیایند. این نخستین مورد ثبت‌شده تقلید صدای طعمه توسط یک گربه در آمریکا بود (هرچند بومیان آمریکا گزارش‌های مشابه این درباره گربه‌های دیگر داده‌اند). در آن مورد، مارگی نتواست شکار کند، اما پژوهشگران تایید کردند این روش در جذب طعمه موثر بود.
مارگی‌ها با چه تهدیداتی مواجه هستند؟
مانند بسیاری از گونه‌های جنگلی، مارگی‌ها در معرض خطر نابودی زیستگاه به دلیل جنگل‌زدایی هستند. آن‌ها نسبت به اوسلوت‌ها تحمل کمتری در برابر حضور انسان دارند و همواره از سکونتگاه‌های انسانی دوری می‌کنند، هرچند اگر پوشش درختی کافی باقی مانده باشد، از مزارع رهاشده هم استفاده می‌کنند. این نکته برای بقاء طولانی‌مدت آن‌ها امیدوارکننده است.
مارگی‌ها در معرض خطر تجارت غیرقانونی حیوانات خانگی و پوست هم هستند. این گونه در «فهرست قرمز» IUCN «نزدیک به تهدید» طبقه‌بندی شده است. جمعیت آن‌ها پیش از اعمال محدودیت‌های قانونی در اواخر دهه ۱۹۸۰، به‌شدت کاهش یافته بود. آن‌ها یکی از گربه‌های آمریکای جنوبی بودند که بیشترین بهره‌کشی از آن‌ها در صنعت پوست میشد. جمعیت آن‌ها همچنان در حال کاهش است. اوسلوت‌ها هم به‌عنوان گونه رقیب (با شمار زیادشان) موجب کاهش جمعیت مارگی می‌شوند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
