جوابیه نویسی؛ از آقای بازیگر تا آزاده نامداری
سه جوابیه بالا حاوی سه نوع واکنش به یک نوع اتفاق است. جوابیه عذرخواهی اغلب زمانی نوشته می شود که فرد می داند که اشتباه کرده و شجاعت عذرخواهی را هم دارد و به واسطه سلوک قبلی اش امیدوار است که رفتار نادرست اش بخشیده شود. اما گاهی به واسطه شخصیت افراد یا نحوه واکنش اجتماع که تا حدود زیادی متاثر از رفتار قبلی فرد است، فرد دست به فرافکنی می زند. انداختن توپ به زمین مخالفان به معنای تمایل به ادامه بازی است و در مورد آزاده نامداری همین اتفاق هم افتاد.
فرادید | مرتضی واعظ ؛ این روزها صفحات دنیای مجازی پر است از جوابیه هایی که افراد مشهور در پاسخ به واکنش مخاطبان خود منتشر می کنند. جوابیه ها اغلب به قصد رفع سوء تفاهم و آرام کردن فضا نوشته یا ضبط می شوند اما گاهی همین جوابیه ها باعث ایجاد یک بحران می شوند. جوابیه ها چه وقت باید نوشته شوند؟ چطور می توان از گسترش بحران جلوگیری کرد؟ یکی از تازه ترین جوابیه ها را خلیل نظری، صاحب کارخانه چسب هل ضبط کرده است. به نظر می رسد جوابیه او واکنش های جدیدی در پی داشته باشد.
شهریور ماه سال 1385 وقتی عزت الله انتظامی در جشن دنیای تصویر بر روی سن رفت تا جایزه یک عمر فعالیت هنری داریوش مهرجویی را به او بدهد، بحث یک اختلاف قدیمی مالی با او را به زبانی طنز پیش کشید و البته مهرجویی در همان برنامه به شوخی پاسخ او را داد. اما این کار انتظامی به مذاق سینما دوستان خوش نیامد و هجمه ها علیه او شروع شد. واکنش ها به رفتار خلاف عرف آقای بازیگر تا آنجا پیش رفت که او چند روز بعد در نامه ای به رسانه ها به صراحت به اشتباه و پشیمانی خود اذعان کرد و از آن بابت عذرخواست و ماجرا تمام شد.
اخیرا مسعود شجاعی و احسان حاج صفی، که در یک تیم خارجی حضور دارند، در چارچوب بازی های مقدماتی لیگ اروپا مقابل یک تیم اسرائیلی به میدان رفتند. گروهی آنها در حد خائنان با آرمان های وطن پائین کشیدند، در مقابل گروهی از ورزشکاران و بازیگران مشهور به حمایت از این دو برخاستند و شعار «جدایی سیاست از ورزش» سر دادند. خبرها از حذف این دو از لیست تیم ملی حکایت می کرد اما پس از دخالت فیفا، مسئله ختم به خیر شد. در تمام این مدت این دو بازیکن سکوت کردند. تنها زمانی که آب ها از آسیاب افتاد، آنها در جوابیه ای با تاکید بر پایبندی خود به ارزش های ملی تلویحا از رفتار حرفه ای خود دفاع کردند.
چند وقت پیش هم آزاده نامداری در بحبوحه ماجرای بی حجابی اش در پارکی عمومی در سوئیس، جوابیه ای منتشرکرد. او در این جوابیه به دروغ گفت که در جمع محارم خود بوده و فقط برای چند لحظه چادرش اش افتاده است! و گناه این جنجال را به گردن کسی انداخت که از او فیلم برداری کرده است و گناه دیگرانی که این فیلم را دست به دست می کنند را بیشتر دانست. گروهی معتقد بودند که به لحاظ اخلاقی تجسس در زندگی خصوصی افراد نادرست است و گروه دیگر بر تناقض رفتاری او تاکید می کردند. هنوز با گذشت نزدیک به دو ماه، این ماجرا فراموش نشده است.
سه جوابیه بالا حاوی سه نوع واکنش به یک نوع اتفاق است. جوابیه عذرخواهی اغلب زمانی نوشته می شود که فرد می داند که اشتباه کرده و شجاعت عذرخواهی را هم دارد و به واسطه سلوک قبلی اش امیدوار است که رفتار نادرست اش بخشیده شود. اما گاهی به واسطه شخصیت افراد یا نحوه واکنش اجتماع که تا حدود زیادی متاثر از رفتار قبلی فرد است، فرد دست به فرافکنی می زند. انداختن توپ به زمین مخالفان به معنای تمایل به ادامه بازی است و در مورد آزاده نامداری همین اتفاق هم افتاد.
اما گاهی فرد معتقد است که اگرچه به ظاهر برخی از ارزش ها را زیر پا گذاشته است اما برای رفتارش توجیهی قابل قبول دارد. عرضه این توجیهات در میان انبوه مخالفان، آن هم در شرایط بحران هیچ فایده ای ندارد. چرا که نه مخالفان در این شرایط، گوشی برای شنیدن دارند و نه شما تمرکز لازم برای پاسخ گویی. بنابراین بهترین راهبرد در این وضعیت «سکوت» است. پس از فروکش کردن هیجانات می توانید به نحوی حساب شده دلایل تان را برای مخالفان توضیح دهید که البته ممکن است باز هم پذیرفته نشود.
توانایی تشخیص این دو از هم، یعنی اینکه فرد اشتباه کرده است یا نه، جدای از انطباق با واقعیت، به شخصیت افراد مربوط است. اغلب کسانی که به هیچ وجه حاضر به پذیرفتن اشتباه خود نیستند راضی نمی شوند که سکوت کنند. در مقابل، آنها که سکوت می کنند اغلب از یک اطمینان قلبی بهره می برند. اما فشار کاربران شبکه های اجتماعی اغلب این مرز بندی را از بین می برد. آنچه این روزها باعث شده تا تعداد جوابیه ها افزایش پیدا کند، گسترش فضای مجازی و واکنش های تند کاربران به این نوع اتفاقات است.
ماجرای کارخانه چسب هل آنچنان واکنش کاربران فضای مجازی را برانگیخت که خلیل نظری مجبور به ضبط جوابیه شد. او خطاب به مخالفان خود گفته است که چرا خوبی های شرکت را نمی بینند یا اینکه چرا به خاطر پخش غذای رایگان کارکنان در 3.5 دقیقه از او تشکر نمی کنند. البته او کار خود را هم توجیه کرده و گفته است که به وسیله اجباری کردن نماز برای آقایان، علاوه بر در امان نگهداشتن زنان کارگر در وقت نماز، انرژی زاید کارگران مرد را در هنگام سجده کاهش داده و راندمان کاری را به این طریق بالا برده است!
در جوابیه صاحب کارخانه چسب هل هم فرافکنی هست و هم توجیه نادرست. به نظر می رسد که خلیل نظری وضعیت خود را به درستی تشخیص نداده و با ضبط و پخش جوابیه در دل بحران کار خود را بیش از پیش دشوار کرده باشد.