راه‌های پیشگیری از دیابت نوع ۲
اگر قند ساده را از برنامه غذایی حذف کنیم، حجم غذا را کم کنیم، اما دفعاتش را زیاد کنیم می‌توانیم از ابتلا به دیابت جلوگیری کنیم. اگر غذای مفیدی را هم استفاده کنیم، اما حجمش زیاد باشد بازهم قند زیادی را به صورت همزمان وارد بدن کرده‌ایم و تاثیری در کنترل دیابت ندارد.
علی میلانی بناب، متخصص تغذیه و سلامت در برنامه صبح پارسی شبکه جام جم، گفت: همه سلول‌های بدن ما برای تامین انرژی به قند خون نیاز دارند.
بدن همواره سعی می‌کند این قند را در محدوده طبیعی نگه دارد و با ترشح هورمون انسولین آن را کنترل می‌کند، اما قند خون گاهی بیشتر از حد معمول می‌شود؛ وابسته به میزانی که قند خون از حد معمول بالا می‌رود شدت دیابت هم متفاوت می‌شود.
وی تصریح کرد:وقتی انسولین به مقدار کافی ترشح نمی‌شود یا اصلا ترشح نمی‌شود دیابت نوع یک است که بیشتر در افراد زیر سی سال دیده می‌شود و می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا بیماری‌های ویروسی شود.
این متخصص تغذیه افزود: در دسته دیگری از بیماران انسولین بدنشان بیش از حد ترشح می‌شود، ولی این هورمون توانایی کنترل قند خون را ندارد؛ چون بدن نسبت به این هورمون حساسیت نشان نمی‌دهد و تعادل قند خون بهم می‌خورد. این موضوع به چگونگی سبک زندگی افراد بر می‌گردد و از چاقی و استرس مداوم ناشی می‌شود.
میلانی عنوان کرد: برخی بیماری‌های غیر واگیر دیگر مثل چربی و فشار خون نیز با دیابت ریشه‌های مشترک دارند و از عوامل مشترک ناشی می‌شوند؛ به همین دلیل کسانی که اختلالات چربی خون دارند مبتلا به دیابت و یا در معرض آن هم هستند و یا در بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت یا چربی خون، فشار خون نیز تشخیص داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه دیابت در اکثر مقاطع قابل پیش بینی است، ادامه داد: وقتی کسی وزن بالایی دارد و چاقی اطراف شکم دارد می‌توان پیش بینی کرد که به دیابت مبتلا می‌شود. معمولا این موضوع در آقایان در سنین پایین‌تر و در خانم‌ها بعد از یائسگی رخ می‌دهد که نشان دهنده اختلال در ترشح انسولین است.
این متخصص تغذیه بیان داشت: عمده تجمع چربی در افرادی که انسولین بدنشان دچار اختلال است در اطراف شکم است. کسانی که شیوه زندگی مناسب ندارند چاقی دور شکم دارند. وقتی دور شکم از ۹۰ سانتی متر بالاتر می‌رود، تری‌گلیسیرید هم افزایش پیدا می‌کند و قند خون بهم می‌خورد.
میلانی اظهار داشت: به بیانی ساده‌تر باید بگوییم وقتی به انسولین نوسان می‌دهیم ترشح انسولین در بدن را بیهوده می‌کنیم.
اگر با خوردن خوراکی‌هایی که قندشان به سرعت جذب می‌شود قند خون را سریع افزایش دهیم انسولین هم به یکباره برای کنترل این حجم از قند وارد شده به خون، به میزان زیاد ترشح می‌شود و باعث می‌شود سلول‌ها حساسیت خود را نسبت به این هورمون کم کنند، اما در عین حال انسولین خون افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: در حالی که سلول‌ها به آن بی توجه شده‌اند و به همین دلیل قند خون بالا می‌رود. نباید به انسولین پیک بدهیم تا این اتفاق در بدن رخ دهد؛ حذف موادی که شکر افزوده دارند، چون پروسه هضم طولانی ندارند می‌توانیم از پیک انسولین در بدن جلوگیری کنیم.
این مراقبت‌ها صرفا مربوط به کسانی نیست که دارای دیابت هستند بلکه لازمه پیشگیری از ابتلا به این بیماری در همه افراد است.
میلانی بیان کرد: برای طولانی کردن پروسه هضم قند خون باید فیبر‌ها و مواد غذایی دارای فیبر مثل سبزیجات، میوه‌ها و حبوبات را در رژیم غذایی افزایش دهیم؛ چون این مواد در دستگاه گوارش بافتی را ایجاد می‌کنند که با احتباس آب می‌تواند آنزیم‌های هضم کننده قند رقیق‌تر است و به همین دلیل فرایند جذب قند بسیار زمان بر‌تر است و قند به یک باره وارد خون نمی‌شود.
وی درباره قندخون نرمال گفت: قبلا مبنا به این صورت بود که قندخون ناشتا باید زیر ۱۰۰ باشد، ولی حالا می‌گویند بالاتر از ۹۰ میلی گرم در دسی لیتر نشان دهنده اختلال قند خون است. وقتی این رقم بالاتر از ۱۲۰ برود با کنترل رژیم غذایی نمی‌توان آن را به حد طبیعی رساند و نیاز به درمان دارویی به وجود می‌آید، اما قند خون بالاتر از ۱۸۰ ممکن است به کلیه نیز ضرر بزند و باید برای کنترل آن پیگیری‌های لازم را انجام داد.
این متخصص تغذیه تصریح کرد: در آزمایش قند خون اگر سطوح نرمال باشد، اما هموگلوبین a۱c بالا نشان داده شود یعنی در یک ماه گذشته اختلال قندخون دیده شده و باید مراقبت‌های درمانی برای این امر صورت گیرد.
میلانی افزود: وقتی قندخون افزایش پیدا می‌کند کلسترول ال دی ال نیز افزایش پیدا می‌کند و این ناشی از این است که فرد غذای خوبی نمی‌خورد این موضوع باعث رسوب چربی‌ها در عروق می‌شود و منجر به بیماری‌های قلبی عروقی هم می‌شود.
وی تصریح کرد: باید به چربی‌های اشباع هم در بیماری دیابت و فشار خون توجه شود و مراقب باشیم تا بیش از اندازه چربی استفاده نکنیم.
وی بیان کرد: چربی‌هایی که در دمای محیط فیزیک جامد دارند دارای چربی اشباع شده هستند؛ البته امروزه روغن مایع را هم به علت اینکه می‌خواهند روی آن بافت ایجاد کنند به صورت مایع وارد بازار می‌کنند؛ در حالی که چربی اشباع شده دارند و روی اطلاعات این محصولات مشخص شده که اشباع هستند.
این متخصص تغذیه ادامه داد: در پخت و پز از روغن‌هایی استفاده کنیم که چربی اشباع نداشته باشند، روغن‌های هیدروژنه، روغن‌های سرخ کردنی، مواد غذایی فراوری شده که در آن روغن هیدروژنه استفاده شده است مثل پنیر پیتزا و بیسکویت‌ها نیز برای بیماران دیابتی مضر هستند. برای اینکه به آن محصولات فراوری شده بافت بدهند از این روغن‌ها استفاده می‌کنند. باید شیوه پخت و پز را تغییر دهیم و از این مواد استفاده نکنیم.
میلانی اظهار داشت: به علاوه رژیم غذایی صحیح برای مبارزه با دیابت باید فعالیت فیزیکی بدن را افزایش دهیم. با فعالیت فیزیکی گیرنده‌های سلول که به انسولین حساس نبوده‌اند پویا و فعال شده و به این هورمون حساس می‌شوند و قندخون را بهتر کنترل می‌کنند. ورزش‌هایی مثل پیاده روی و ورزش‌های استقامتی عوارض دیابت را کنترل می‌کنند.
وی عنوان کرد: در دیابت نوع دو در بلند مدت اگر بتوان قند خون را زیر ۱۲۰ تثبیت کرد می‌توان از شر این بیماری خلاص شد، اما کمی دور از ذهن است و بهتر است مراقبت کنیم تا از اول مبتلا نشویم.
این متخصص تغذیه تاکید کرد: اگر قند ساده را از برنامه غذایی حذف کنیم، حجم غذا را کم کنیم، اما دفعاتش را زیاد کنیم می‌توانیم از ابتلا به دیابت جلوگیری کنیم. اگر غذای مفیدی را هم استفاده کنیم، اما حجمش زیاد باشد بازهم قند زیادی را به صورت همزمان وارد بدن کرده‌ایم و تاثیری در کنترل دیابت ندارد.
منبع:بهداشت نيوز
