آتش‌بس از نو
شش سال از جنگ سوریه می‌گذرد؛ جنگی که با راهپیمایی‌های اعتراضی آغاز شد و با مرگ و آوارگی گره خورد.
کد خبر :
۳۹۹۳۹
بازدید :
۱۱۵۳
آتش‌بس‌های بسیاری از دل توافق‌های مختلف حاصل شد اما هیچ‌کدام دیری نپایید و گرهی از بحران چندوجهی سوریه نگشود.
به گزارش شرق، شش سال از جنگ سوریه می‌گذرد؛ جنگی که با راهپیمایی‌های اعتراضی آغاز شد و با مرگ و آوارگی گره خورد. آتش‌بس‌های بسیاری از دل توافق‌های مختلف حاصل شد اما هیچ‌کدام دیری نپایید و گرهی از بحران چندوجهی سوریه نگشود.
حالا یک‌بار دیگر و این‌بار پس از توافق روسیه و ایالات‌متحده و اردن آتش‌بسی در مناطق جنوب غربی سوریه به‌اجرا گذاشته شده است.
خبر این توافق پس از دیدار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در حاشیه نشست گروه ٢٠ در هامبورگ اعلام شد و روز گذشته و فقط دو روز پس از این دیدار به مرحله اجرائی درآمد.
بااین‌حال اماواگرهای بسیاری پیشِ‌روی این توافق است و هنوز روشن نیست نیروهای دولتی سوریه و شورشیان مستقر در جنوب غربی سوریه تا چه میزان به این آتش‌بس متعهد باقی بمانند. این آتش‌بس سه استان درعا، قنیطره و سویدا در جنوب غرب سوریه را شامل می‌شود؛ منطقه‌ای که به‌لحاظ ژئوپليتیک بسیار حساس و از غرب با بلندی‌های جولات تحت کنترل اسرائیل و از جنوب با اردن هم‌مرز است.
از همین‌رو به گفته ناظران، امنیت اسرائیل یکی از هدف‌های اصلی آمریکا در این توافق بوده است. گزارش‌های خبری حاکی از آن است که اسرائیل هرگونه توافق سیاسی برای سوریه را به ایجاد منطقه‌ای حائل در جنوب غربی سوریه و عقب‌نشینی هم‌پیمانان دولت اسد از این منطقه مشروط کرده است. براساس گزارش‌ها بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین درباره این شرط و شروط‌ها صحبت کرده و خواستار تضمین روسیه دراين‌باره شده است.
توافق اخیر آتش‌بس پس از گفت‌و‌گوها در اردن حاصل شده و روزنامه تایمز بریتانیا هم در گزارشی نوشت یک هیئت اسرائیلی نیز به اردن سفر کرده بود و در این مذاکرات شرکت کرده است. فارغ از منافع و نگرانی‌های روسیه و آمریکا و هم‌پیمانان آنها از این توافق، بسیاری از تحیلگران توافق واشنگتن و مسکو را یکی از حیاتی‌ترین عوامل در راه پایان‌دادن به جنگ سوریه می‌دانند. همکاریهای بیشتر این دو کشور تا حدود زیادی می‌تواند به شکست داعش و بازشدن فضای گفت‌و‌گو برای آینده سیاسی سوریه بينجامد.
اما هنوز مشخص نیست افزایش همکاریهای دو طرف تا چه میزان عملی باشد. تحلیلگران آمریکایی می‌گویند همکاری روسیه و ایالات‌متحده در سوریه با موانع عظیمی روبه‌روست. به باور این گروه از تحلیلگران، این همکاری حتی اگر منحصر به سوریه باشد هم به مشروعیت‌بخشی به روسیه کمک می‌کند؛ کشوري که به اوکراین لشکرکشی و در انتخابات آمریکا و برخی کشورهای اروپایی هم مداخله کرده است. این روزها ولادیمیر پوتین بیش از هر زمانی دیگری در کنگره آمریکا و رسانه‌های آمریکایی منفور است و حتی فکر مصالحه جدی با روسیه هم می‌تواند سیلی از انتقادها را روانه کاخ سفید و به‌ویژه شخص دونالد ترامپ کند.
خلاف این نگاه‌هاي منفی، فقط یک بحث مثبت وجود دارد و آن اینکه؛ همکاری با روسیه می‌تواند تنها راه کاهش خشونت در سوریه باشد و بنیان بازگشت آرامش به کشوری باشد که جنگ تراژیک آن تاکنون ٣٠٠ هزار کشته و ١١میلیون آواره برجای گذاشته است. رکس تیلرسون، وزیر خارجه ایالات‌متحده و جیمز متیس، وزیر دفاع این کشور، موافق همکاریهای بیشتر با روسیه هستند.
هربرت ریموند مک‌مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، هم یکی از موافقان و همراهان در این راه است. او توافق آتش‌بس اخیر که روز گذشته اجرائی شد را اولویت آمریکا و گامی مهم برای تحقق صلح در سراسر سوریه خواند و در بیانیه‌ای تأکید کرد: چنین مناطقی اولویتی برای ماست و ما از آن استقبال می‌کنیم.
این یک پیشرفت است. اما نگاهی کاملا متفاوت در میان برخی اعضای شورای امنیت ملی آمریکا و کنگره این کشور وجود دارد که احتمال افزایش این همکاری‌ها را دشوار می‌کند. آنها معتقدند همکاری روسيه با متحدان این کشور در منطقه و همچنین دولت بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه را قدرتمند‌تر می‌کند و چراغ‌سبزی است برای نقش پررنگ‌تر آنها در آینده سوریه. نگاه مقامات آمریکایی به همکاری با روسیه بسیار متفاوت است و این تفاوت‌ها پیش‌تر هم خود را نشان داده بود.
گرچه باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا اختلافاتی جدی با پوتین داشت اما دولت او هم تلاش کرد با همکاری با روسیه، آتش‌بس‌هایی را اجرائی کند. پاییز گذشته پس از ١١ ماه تلاش جان کری، وزیر خارجه وقت ایالات‌متحده و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، توافق آتش‌بسی حاصل شد و باراک اوباما و ولادیمیر پوتین این توافق را اعلام کردند. با این همه این توافق که پس از تلاش‌های وقت‌گیر حاصل شده بود فقط پنج روز دوام داشت و با حملات جنگنده‌های ائتلاف به رهبری آمریکا به مواضع ارتش سوریه به پایان رسید.
در این حمله که آمریکا آن را اشتباهی و تصادفی خواند، بیش از ٦٠ نیروی نظامی سوری کشته و حدود صد نفر هم مجروح شدند. البته این تنها جنگنده‌های ائتلاف نبوده‌اند که به آتش‌بس‌ها پایان داده‌اند. در بسیاری موارد هم نیروهای ارتش سوریه یا طیف‌های مختلف شورشیان این توافق‌ها را درهم شکسته‌اند.
۰
