پازل پیچیده بازگشت به برجام

در پی پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اکنون حرف و حدیث‌ها بین مقامات آمریکایی و اعضای گروه ۱+۵ درباره بازگشت واشنگتن به توافق‌نامه برجام شدت گرفته است. در این خصوص اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که فکر می‌کند سیاست خارجی آمریکا در دوران جو بایدن مشابه دوران باراک اوباما باشد؛ به‌ویژه در زمینه ایران و تغییرات آب و هوایی.

از سوی دیگر وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد دولت باراک اوباما در مذاکرات هسته‌ای گفت که مسیر دولت بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای و مذاکره با ایران با وجود اقداماتی که دولت دونالد ترامپ علیه این توافق و ایران انجام داده است، مسیری «دشوار» خواهد بود.

این درحالی است که الیوت آبرامز، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران مدعی شده صرف‌نظر از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور ایالات‌متحده می‌شود، «کشورش با ایران مذاکره خواهد کرد.»

دشواری‌های بازگشت به برجام
به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه رادیویی آمریکایی پی‌آر‌آی، وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد دولت باراک اوباما دولت پیشین آمریکا در زمان مذاکرات هسته‌ای در گفتگو با این پایگاه درباره اینکه دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا چگونه در صورت بازگشت احتمالی به توافق هسته‌ای [برجام]با ایران تعامل خواهد کرد، گفت:

«ما در سال ۲۰۱۶ نیستیم. در سال ۲۰۲۰ و تقریبا در ۲۰۲۱ هستیم. زمان گذشته است. اوضاع تغییر کرده است. اگرچه این توافق توسط متحدان اروپایی ما و توسط روسیه و چین در سال گذشته زنده نگه داشته شده است، می‌خواهم بگویم که کمی از هم گسیخته شده است.

با وجود اینکه ایران هم گفته اقداماتش [در راستای کاهش تعهدات هسته‌ای داوطلبانه‌اش]بازگشت‌پذیر است، باز هم در موقعیت قبلی قرار نداریم؛ بنابراین مشکل خواهد بود و کار سخت می‌شود. به گمانم بایدن و گروه او ابتدا کار را با مذاکره با متحدان اروپایی‌مان، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا و سپس با روسیه و چین شروع کنند تا ببینند که بهترین مسیر رو به جلو چیست.»

مذاکره‌کنندگان ایرانی بسیار سرسخت هستند
شرمن در پاسخ به اینکه دیدگاهش راجع به موضع مقامات ایران در این باره و نظر آن‌ها درباره اینکه آمریکا باید هزینه خسارات خروج از توافق را بپردازد، چیست و این هزینه چه می‌تواند باشد، توضیح داد: «چیزی که درباره مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌دانم این است که آن‌ها بسیار سرسخت هستند.

آن‌ها تا جای ممکن خواسته‌هایشان را پیش از مذاکره با دولت جدید [آمریکا]مطرح خواهند کرد. [در مذاکره]تا جایی که می‌شود باید وسیله اعمال نفوذ ایجاد کرد. این طوری است که باید مذاکره کرد. بنابراین، مطمئنم رئیس‌جمهور منتخب گروهی توانمند و با کفایت را برای بررسی این موضوع انتخاب خواهد کرد.

یک چیزی که حتما با دولت ترامپ متفاوت خواهد بود، این است که ما واقعا در وزارت امور خارجه دیپلمات‌ها را روی کار خواهیم داشت. شکاف‌ها در پنتاگون با افرادی توانمند و دارای صلاحیت در آژانس‌های توسعه و جامعه اطلاعاتی‌مان پر خواهد شد که تاکنون نشده است. از این رو گروهی خواهیم داشت که برای انجام دادن مسوولیتی بسیار سخت لازم است.»

تحریم‌ها تاثیری روی سیاست‌های ایران نداشت
او درباره اینکه دولت ترامپ وعده داده است در هفته‌های نهایی روی کار بودنش تحریم‌های جدیدی را بر ایران اعمال کند تا کار دولت بایدن برای احیای توافق هسته‌ای و ملحق شدن دوباره آمریکا به آن سخت باشد، با مطرح کردن ادعایی علیه نقش ایران در منطقه بیان کرد: «نکته همین است.

دولت ترامپ در تلاش است هر کاری از دستش بر می‌آید انجام دهد تا کار برای رئیس‌جمهور منتخب و کامالا هریس، معاون او با روی کار آمدن سخت شود. اما بسیاری از این تحریم‌ها در واقع مشابه همان‌هایی خواهند بود که پیش از این اعمال شده‌اند و فقط نامشان جدید خواهد بود؛ اما فکر می‌کنم تحریم‌های اساسی تغییر نخواهند کرد. تحریم‌ها موجب بازگرداندن ایران به میز مذاکره نشدند و رفتار مخرب آن در منطقه را تغییر ندادند.»

این مقام پیشین در دولت اوباما ادامه داد: «بنابراین، دولت بایدن-هریس باید موقعیتی را که در آن قرار داریم، بررسی کنند. رئیس‌جمهور منتخب گفته است که می‌خواهد به مذاکرات برگردد و آسیب‌های قبلی را جبران کند. بنابراین، این یک پازل بسیار پیچیده خواهد بود.

اما چیزی که می‌دانم متفاوت خواهد بود، این است که رئیس‌جمهور منتخب گروهی توانمند و باکفایت را تشکیل خواهد داد. گروهی که اعلام شد، ۵۰۰ کارشناس توانمند هستند که کارشان را بلدند.»

اصلاح برجام؛ خواسته فراحزبی!
یک دیپلمات آمریکایی گفته که آمریکا بدون اصلاح برجام به این توافق هسته‌ای بازنخواهد گشت و این یک خواسته فراحزبی در واشنگتن است. به گزارش خبرگزاری فارس، الیوت آبرامز، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران و ونزوئلا که به منطقه غرب آسیا سفر کرده روز پنج‌شنبه مدعی شد که در آمریکا اعضای دو حزب آمریکا برجام را بدون تغییر نخواهند پذیرفت.

آبرامز در مصاحبه‌ای با خبرگزاری امارات گفت: «حتی اگر کسی این توافق را در سال ۲۰۱۵ دوست داشت، دیگر این مساله در سال ۲۰۲۱ کارآیی ندارد و لازم است تغییراتی [در توافق]اعمال شود؛ بنابراین فکر می‌کنم مساله مثل روز اول نیست.»

این مقام آمریکایی در مصاحبه‌ای جداگانه با خبرگزاری آسوشیتدپرس هم مدعی شد که کارزار فشار حداکثری علیه ایران در دوران ریاست‌جمهوری احتمالی «جو بایدن» هم ادامه خواهد داشت.

مذاکره با ایران حتمی است
همچنین آبرامز پیش‌تر در مصاحبه با شبکه «بلومبرگ» مدعی شد صرف‌نظر از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور ایالات‌متحده می‌شود، کشورش با ایران مذاکره خواهد کرد. به گزارش خبر‌گزاری فارس، به نوشته وب‌گاه این شبکه خبری، آبرامز در این مصاحبه ادعا کرد که دولت آمریکا در دوره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال خواهد کرد.

آبرامز در ادامه، ضمن رد کردن احتمال اقدام نظامی دولت ترامپ علیه ایران مدعی شد که راهبرد اقتصادی سیاست فشار حداکثری، «اهرم فشار عظیمی» را برای رئیس‌جمهور بعدی آمریکا فراهم آورده است.

جانسون به‌دنبال بازگرداندن بایدن به برجام است
همچنین یک روزنامه انگلیسی با اشاره به اظهارات روز چهارشنبه بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس درباره «جو بایدن» گفت که «بوریس جانسون» در صدد اعمال فشار به بایدن برای بازگرداندن واشنگتن به برجام است.

به گزارش خبرگزاری فارس، نخست‌وزیر انگلیس در جلسه پارلمان، «دونالد ترامپ» را رئیس جمهور سابق آمریکا خطاب کرد و از انتخاب «جو بایدن» به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا به عنوان بازگشت به شرایط عادی یاد کرد.

روزنامه انگلیسی «آی‌نیوز» با اشاره به اظهارات اخیر جانسون در پارلمان و گفت‌وگوی تلفنی وی با جو بایدن گزارش کرد که احتمالا جانسون درصدد است در پشت صحنه به بایدن فشار آورد تا مجددا به برجام بازگردد.

ادعای پمپئو
همزمان با تشدید کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران، مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا بار دیگر از برنامه‌های موشکی کشورمان انتقاد کرد و مدعی شد که ایران به رفتار‌هایی ادامه می‌دهد که حتی با تعهدات برجام همخوانی ندارد.

به گزارش «ایسنا» پمپئو، روز پنج‌شنبه در گفت‌وگویی با برنامه رادیویی «هبو هیوئت» مدعی شد: «زمان مناسب برای عادی‌سازی روابط با ایران زمانی است که نظام مجموعه مقررات و رفتار‌هایی را که ما از هر کشوری انتظار داریم، رعایت کند.»

نگاه مسکو به سیاست برجامی بایدن
از سوی دیگر ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در سخنانی درباره برجام و احتمال بازگشت دولت آتی واشنگتن به این توافق گفت:

«احتمال بازگشت آمریکا به برجام را رد نمی‌کنیم.» سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه در نشست مطبوعاتی هفتگی در پاسخ سوال «ایرنا» مبنی بر ارزیابی روسیه از امکان بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌های ضد‌ایرانی گفت: «اگر آمریکا آماده است تا در مسیر اصلاح قرار گیرد، فقط می‌توان از آن استقبال کرد. زمانی که حرکت در این مسیر واقعی شود، نباید برای آن شرایط اضافی مطرح و مشروط کرد.»

وی تاکید کرد: «باید احتمال بازنگری و تجدیدنظر در برجام از بین برود و اجازه نداد تا در روند اجرای آن موضوعات و مباحثی که خارج از چارچوب این توافق است به‌ویژه موضوعاتی که با برنامه هسته‌ای ایران ارتباط ندارد، مطرح شود.»