شاهکارهای سینمایی سال 2023 به انتخاب فرادید؛ از «کلّه آشغالی» تا «باربی»

فرادید| امسال در سینمای هالیوود سال «باربنهایمر» بود؛ سال بیرون آمدن قطعی و موفق سینما از رکودی که همه‌گیری کووید 19 به آن تحمیل کرده بود. «باربی» و «اوپنهایمر» با موفقیت خیره‌کننده در گیشه و تحسینی که از جانب مخاطبان و منتقدان دریافت کردند، نمادهای این بازگشت موفق بودند.

به گزارش فرادید؛ اما فیلم‌های دیگری هم بودند که به رونق امسال سینما درسطح بین‌المللی افزودند؛ از یک انیمۀ ژاپنی گرفته تا یک فیلم ترسناک آرژانتینی.

در اینجا فهرست بهترین فیلم‌های سینمایی سال 2023 را به انتخاب تحریریۀ فرادید ملاحظه خواهید کرد. برای مطالعۀ نقدهای مفصل‌تر هر کدام از این فیلم‌ها بر روی تیتر آن‌ها کلیک کنید.

1. اوپنهایمر

رابرت اوپنهایمر بعد از ساخت اولین بمب اتمی همواره این درگیری ذهنی را داشت که آنچه او ساخته چه تاثیری بر سرنوشت بشر خواهد گذاشت؛ فیلم «اوپنهایمر» هم همین پرسش و دلمشغولی را پیش روی مخاطب می‌گذارد، به اضافۀ سکانس‌هایی پرتعلیق و گیرا که بیننده را سه ساعت روی صندلی نگه می‌دارند.

فیلم «اوپنهایمر» بیش از حد طولانی است و در بعضی مواقع ریتم پرشتابش را از دست می‌دهد، اما با این حال این فیلم سرشار از لحظات بزرگ و تاثیرگذار است؛ تاثیری که کیلیان مورفی با ارائۀ یکی از بهترین بازی‌هایش در سال‌های اخیر نقش مهمی در تشدید آن داشته است.

2. باربی

شاید اگر می‌خواستیم «فلسفی‌ترین» فیلم سال هالیوود را فقط از روی اسمش انتخاب کنیم، «باربی» آخرین گزینه‌ای بود که به ذهنمان می‌رسید؛ اما گرتا گرویگ کارگردان و نویسندۀ این فیلم (با همکاری نوآ بامباک)، شاهکاری خلق کرده که می‌شود گفت غیرمنتظره، عمیق، بی‌نقص و بی‌اندازه شاد است.

داستان فیلم دربارۀ یک باربی (با بازی مارگو رابی) است که بین باربی‌های رنگ و وارنگ دیگر در دنیای صورتی و پلاستیکی خودش زندگی می‌کند؛ دنیایی که در آن همه چیز رویایی و شاد است و هیچ غم و غصه‌ای در آن نیست. دنیایی که البته برای مردها که اسم همه‌شان «کِن» است چندان رویایی نیست.

اما یک شب وسط یک مراسم رقص ناگهان باربی یک لحظه به یاد «مرگ» می‌افتد و همین یک لحظه کافیست که گسستی در دنیای روزمرۀ او ایجاد شود؛ توانایی‌ها و ویژگی‌های باربی‌گونۀ او مثل پوست صافش دارند از بین می‌روند و پاشنۀ پایش برای اولین بار مثل آدم‌های عادی روی زمین قرار می‌گیرد.

3. Junk Head (کلّه آشغالی)

فیلم استاپ‌موشن Junk Head که با صرف هفت سال زمان ساخته شده، به لحاظ داستان، صحنه‌پردازی و فضاسازی یکی از بهترین فیلم‌های آخرالزمانی است که تا به حال دیده‌ایم.

داستان فیلم در آینده‌ای بسیار دور اتفاق می‌افتد؛ زمانی که انسان‌ها با پیشرفت تکنولوژی توانایی استفاده از اندام‌های رباتی را پیدا کرده‌اند و بنابراین طول عمر بسیار زیادی یافته‌اند. اما همین پیشرفت‌ها به تدریج منجر به از دست رفتن توانایی تولید مثل در آن‌ها شده است.

نکتۀ چشمگیری که در مورد این فیلم باید به آن اشاره کرد، صحنه‌پردازی خارق‌العاده و فضای نفس‌گیر و حیرت‌آوری است که تاکاهیده هوری در آن خلق کرده. دنیای تاریک زیر زمین با طبقات بی‌شمار، دالان‌های تو در تو و پلکان‌های عظیمش پر است از انواع موجودات جهش‌یافتۀ عجیب و غریب و هولناک؛ از کرم‌های خونخواری که از دیوارهای سیمانی بیرون می‌آیند تا هیولاهای چند سر که آمادۀ بلعیدن هر موجود زنده‌ای هستند.

4. پسر و مرغ ماهیخوار

«پسر و مرغ ماهیخوار» (The Boy and the Heron) داستان پسری است که در جستجوی مادرش به دنیایی ماورائی قدم می‌گذارد؛ این فیلم به گفتۀ منتقدان شاهکاری تازه از یکی از بزرگترین فیلمسازان زندۀ دنیاست.

از نظر منتقدان این اثر با جلوۀ بصری زیبا و مضامین تامل‌برانگیزش، جواهر دیگری است که به گنجینۀ آثار میازاکی اضافه شده است.

داستان این فیلم حدودا دوساعته دربارۀ پسرکی به اسم ماهیتو است که بعد از مرگ مادرش به سختی می‌کوشد تا بار زندگی‌اش را به تنهایی به دوش بکشد. اما وقتی یک مرغ ماهیخوار به او خبر می‌دهد که مادرش هنوز زنده است، ماهیتو در جستجوی مادر وارد برجی می‌شود که مانند دروازه‌ای به یک دنیای دیگر است.

5. گودزیلا منهای یک

این فیلم که سی و هفتمین اثر در فرانچایز سینمایی «گودزیلا» به حساب می‌آید، آنطور که کیتی رایف (منتقد وبسایت IGN) می‌گوید، از هر جهت یک بمب واقعی است؛ یک شاهکار تماشایی که حتی اگر طرفدار گودزیلا نیستید نباید آن را از دست بدهید.

اگرچه این فیلم فقط با هزینۀ 15 میلیون دلاری تولید شده است، از لحاظ بصری کاملا باشکوه و پرهزینه به نظر می‌رسد؛ به‌ویژه با صحنه‌پردازی هوشمندانه‌اش و استفاده‌اش ازپهپادهایی که از پهنۀ بی‌کران اقیانوس تصویربرداری می‌کنند. صحنه‌های تخریب توسط گودزیلا نیز فوق‌العاده تأثیرگذار از کار درآمده‌اند؛ دیدن این هیولای ویرانگر که تمام صفحه را پر کرده است واقعا مو به تن مخاطب راست می‌کند!

6. قاتلان ماه کامل

فیلم «قاتلین ماه کامل» (Killers of the Flower Moon) تازه‌ترین ساختۀ مارتین اسکورسیزی است که بازیگران مشهوری مثل دی‌کاپریو، رابرت دنیرو و جسی پلمونز در آن ایفای نقش کرده‌اند.

این فیلم که بر اساس یک رشته حوادث واقعی و با الهام از رمان پرفروشی از دیوید گرَن ساخته شده، درامی تاریخی است که ماجرای آن در سال 1920 می‌گذرد. داستان فیلم دربارۀ قتل‌هایی سریالی است که در طی‌آن‌ها اعضای ثروتمند یک قبیلۀ بومی آمریکایی، یکی پس از دیگری به طرز مشکوکی کشته می‌شوند. پلیس یک کارآگاه جوان را مامور کشف سرنخ‌هایی دربارۀ این ماجرا می‌کند.

7. وقتی شیطان در کمین است

فیلم «وقتی شیطان در کمین است» (When Evil Lurks) اثری در ژانر ترسناک و محصول مشترک آرژانتین و آمریکا است.

در خلاصۀ داستان این فیلم آمده است: «در یک روستای دورافتاده، دو برادر مردی تسخیرشده را پیدا می‌کنند که ظاهرا قرار است راه ورود خود شیطان به جهان را هموار کند. آن‌ها تصمیم می‌گیرند که او را از ملک خودشان بیرون کنند اما چون با آیین‌های درست جن‌گیری آشنا نیستند، رفتارهای بی‌ملاحظه‌شان باعث آغاز زنجیره‌ای از حوادث شوم و شیطانی در روستا می‌شود. حالا تنها یک نفر می‌تواند در متوقف کردن این طاعون ماورائی به آن‌ها کمک کند».

8. Poor Things

فیلم Poor Things یک اثر ترسناک، ویکتوریایی، آینده‌نگر، سیاه و کمدی است که توسط فیلمنامه‌نویس تونی مک نامارا از رمان 1992 آلاسدیر گری اقتباس شده و توسط یورگوس لانتیموس ویرتووز کارگردانی شده است.

لانتیموس دنیایی خارق‌العاده، مصنوعی و درهم‌پیچیده را به ما نشان می‌دهد که در برخی بخش‌ها به صورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده است و گاهی هم به شکل برجسته و محدب نمایش داده می‌شود، انگار که از طریق عدسی چشم ماهی داریم به آن نگاه می‌کنیم. از طرف دیگر بعضی اوقات هم تصاویر با رنگ‌های بسیار اشباع‌شده و روشن به چشم می‌آیند. در یک کلام می‌توان گفت که جلوۀ بصری فیلم، درست مثل مضمون آن عجیب و غریب، خیال‌انگیز و افسون کننده است.

9. جاماندگان (The Holdovers)

داستان این فیلم دربارۀ یک معلم بدعنق دبیرستان شبانه‌روزی است که مجبور شده در طول تعطیلات کریسمس در مدرسه بماند و مسئولیت سرپرستی تعدادی از دانش‌آموزان را که جایی برای رفتن نداشته‌اند به عهده بگیرد.

اما رابطۀ او با دانش‌آموزان خیلی زود دچار چالش میشود، خصوصا با یکی از آن‌ها که انگار حسابی دردسرساز است؛ اما این ماجراجویی کمدی قرار نیست به همین منوال ادامه پیدا کند. اتفاقات و پیوندهای غیرمنتظره‌ای انتظار شخصیت‌ها را می‌کشند.

10. آناتومی یک سقوط

فیلم فرانسوی «آناتومی یک سقوط» که امسال جایزۀ نخل طلای جشنوارۀ کن را از آن خود کرده، از نظر مخاطبان و منتقدان در حد یک شاهکار ظاهر شده است.

داستان فیلم از این قرار است که ساندرا، شوهرش ساموئل و پسر یازده‌ساله‌شان دانیل، یک سال گذشته را در یک شهر کوچک نسبتا دورافتاده در کوهستان‌های آلپ فرانسه سپری کرده‌اند. وقتی جسد خونین ساموئل نزدیک کلبه‌شان در برف پیدا می‌شود، پلیس تحقیقاتی را آغاز می‌کند تا ببیند او به قتل رسیده یا خودکشی کرده است.

نهایتا پلیس مرگ او را به عنوان قتل تشخیص می‌دهد و ساندرا به مهم‌ترین مظنون تبدیل می‌شود. اما آنچه در ادامه اتفاق می‌افتد نه صرفا یک ماجرای کارآگاهی دربارۀ یک قتل، بلکه نوعی ماجراجویی روانشناختی در اعماق پیچیدگی‌های روابط ساموئل و ساندرا است.