10 فیلم اکشن برتر سال 2023؛ از جان ویک تا گودزیلا

2023 سال بسیار خوبی برای ژانرهای مختلف و به‌ویژه برای طرفداران اکشن بود. چند دنباله و اسپین‌آف موفق به همراه فیلم‌های جدید، عیش طرفداران این ژانر را تکمیل کرد.

در این مطلب بهترین فیلم‌های اکشن سال 2023 را از بدترین تا بهترین نام بردیم. همانطور که اغلب اتفاق می‌افتد، فیلم‌هایی که در این فهرست قرار نگرفته‌اند، می‌توانند به راحتی فهرستی مستقل داشته باشند. تنها با یک نگاه به «مرد عنکبوتی: میان دنیای عنکبوتی» (Spider-Man: Across the Spider-Verse) خلاقانه و پیش‌رو، «لاک‌پشت‌های نینجا جهش‌یافته نوجوان: آشوب جهش‌یافته» (Teenage Mutant Ninja Turtles: Mutant Mayhem) پرانرژی و کمدی، «سیسو» (Sisu) وحشیانه و خنده‌دار، «جامعه متمدن» (Polit).

10. شب آرام (Silent Night)

• کارگردان: جان وو
• بازیگران: یوئل کینامان، کید کادی، کاتالینا ساندینو مورنو
• امتیاز راتن تومیتوز: 59 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 5.7 از 10

هرگز جان وو را دست کم نگیرید. بازگشت این استاد اکشن به سینمای آمریکا آن هم بعد از مدت‌های طولانی، درست به موقع برای فصل تعطیلات، شاید به اندازه یک هدیه زیر درخت کریسمس شگفت‌انگیز باشد. مردی که برای فیلم‌های کلاسیکی چون «آدم‌کش»، «سرسخت» (Hard Boiled) و «تغییر چهره» (Face/Off) هرگز نیازی به تکیه بر حقه‌ها نداشته، حالا «شب آرام» را ساخته که بهترین بهانه را برای ورزیدن ماهیچه‌های فیلم‌سازی‌اش فراهم کرده است. وو در این فیلم مسلما در خالص‌ترین حالت احساسات خود است و مثل همیشه به جای وابسته بودن به دیالوگ‌، با تصاویر خشونت‌آمیز، اکشن و سخت‌ داستانش را روایت می‌کند.

بله، مدت زمان فیلم بیشتر از آن چیزی است که بینندگان انتظار داشتند و نبود دیالوگ شاید خسته‌کننده به نظر برسد. اما ناتوانی در مطابقت با استانداردهای فوق‌العاده بالای وو گناه نیست. در واقع، گناه بزرگ‌تر این است که اجازه دهیم این کار مانع از قدردانی از جادویی شود که وو و جوئل کینامان، ستاره فیلم با هم به تصویر می‌کشند. هنگامی که گلوله‌ها شروع به پرواز و اجساد شروع به افتادن می‌کنند، به مخاطبان یادآوری می‌شود که هیچ‌کس نمی‌داند چگونه یک سکانس اکشن را دقیقا مانند وو اجرا کند. از تعقیب و گریز اولیه با ماشین گرفته تا تیراندازی‌های مختلف و غوغایی که داستان را به پایان می‌برد (که مسلما قابل پیش‌بینی است)، «شب آرام» مجموعه‌ای از تمام عناصری است که یک فیلم اکشن باید داشته باشد.

9. ناپلئون (Napoleon)

• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران: واکین فینیکس، ونسا کربی، ادوارد فیلیپونت
• امتیاز راتن تومیتوز: 58 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.6 از 10

ریدلی اسکات کارگردان شجاعی است که نام خود را با ساخت پیش‌درآمدی برای یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های علمی-تخیلی و ترسناک تمام دوران، تغییر بازیگران اصلی در مرحله آخر تولید و کارهای دیگری بر سر زبان‌ها انداخت که بسیاری از کارگردان‌ها از انجام آن‌ها وحشت داشتند. در جایی که بسیاری از کارگردانان دیگر (از جمله استنلی کوبریک) برای ساخت فیلمی درباره ناپلئون بناپارت بر روی نبرد واترلو متمرکز شدند، اسکات نسخه خود را نسبتا ملایم به نمایش گذاشت. به تعبیر امپراتور فرانسه با بازی واکین فینیکس در این فیلم، اسکات به راحتی می‌داند دوربین را کجا قرار دهد.

برداشت اسکات و نویسنده دیوید اسکارپا از بناپارت مستلزم اشاره مداوم به این است که تلاش ناپلئون برای فتح اروپا چقدر مخرب بوده. همانطور که سکانس‌های نبرد بی‌رحمانه و مجلل این فیلم نشان می‌دهد که تعداد زیادی سرباز در ارتش‌های سوار بر اسب، به واسطه شلیک توپ و دیگر خطرات جنگی به زیر کشیده می‌شوند. نتیجه این عمل، احساس تنش، هیجان‌ و بسیار تکان‌دهنده است، به‌ویژه در طول سکانسی از نبرد آسترلیتز، که در آن نیروهای ناپلئون، اتریشی‌ها و روس‌ها را روی دریاچه‌ای یخ‌زده جمع کرده و با شلیک گلوله توپ آن‌ها را به اعماق آب و یخ می‌اندازند.

«ناپلئون» به‌عنوان ادامه‌ی معنوی آثاری مانند «گلادیاتور» (Gladiator)، «سقوط شاهین سیاه» (Black Hawk Down) و «قلمرو بهشت» (Kingdom of Heaven) ثابت می‌کند که اسکات همچنان در ساخت صحنه‌های حماسی جنگ استاد است. صحنه‌ها می‌توانند به تنهایی داستان را روایت و شخصیت‌ها را به تنهایی و بدون نیاز به دیالوگ برجسته کنند. 

8. فست اکس (Fast X)

• کارگردان: لویی لتریر
• بازیگران: جیسون موموآ، وین دیزل، میشل رودریگز
• امتیاز راتن تومیتوز: 56 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 5.8 از 10

در حال حاضر، شما جزو یکی از این دو دسته هستید: یا درگیر جنون مطلق فرنچایز «سریع و خشمگین» یا غیر از آن. کارگردان جاستین لین فیلم را به مدت کوتاهی شروع به تولید کرد و لویی لتریر وظیفه سخت ساختن یک بلاک‌باستر غول‌پیکر را در زمان بسیار کوتاهی بر عهده گرفت. خوشبختانه، او موفق شد فیلمی بسازد که نه تنها همان اکشنی که طرفداران انتظارش را دارند ارائه می‌کند، بلکه بهترین شخصیت این مجموعه را به نام دانته با بازی جیسون موموآ معرفی می‌کند؛ یکی از دیوانه‌وارترین و پرهرج‌ومرج‌ترین شرورهای فیلم‌های اکشن آمریکایی در قرن حاضر.

بازی فوق‌العاده و تحسین‌برانگیز موموآ چیزی را به فیلم می‌دهد که حماسه «سریع و خشمگین» در پی مرگ غم‌انگیز پل واکر برای یافتن آن تلاش کرده است؛ سرگرمی. واکر جانشین مخاطب برای ورود به دنیای دام تورتو با بازی وین دیزل و خانواده مسابقه‌های خیابانی او بود، اما از زمان مرگ واکر، شخصیت فوق‌العاده جدی دیزل لحن پیش‌فرض این فیلم‌ها را تعیین کرده است. اما در این فیلم دانته خون چاقو را می‌لیسد و ناخن‌های پای مردی را که به قتل رسانده است رنگ می‌کند. او به خوبی بر فیلم تسلط دارد. بله، ممکن است مسخره به نظر برسد. اما این زیاده‌روی بخشی از داستان است و «فست اکس» اکشن‌های جذاب فراوانی را ارائه کرد که باید مورد توجه قرار بگیرند.

7. هواپیما (Plane)

• کارگردان: ژان فرانسوا ریشه
• بازیگران: جرارد باتلر، مایک کولتر، دتیلا پیندا
• امتیاز راتن تومیتوز: 78 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.5 از 10

در دوران اوج فیلم‌های اکشن دهه 80، این برعهده یک کارگردان یا طرح نبود که پیامی برای مخاطبین داشته باشد، بلکه بر دوش ستارگان بود. شوارتزنگر، نوریس، ون دام این نام‌ها و عناوین دیگر تنها دلایل جذب مخاطب برای فیلم‌ها بودند. در حالی که امروزه می‌توانیم بی‌شمار بازیگران فیلم‌های اکشن را نام ببریم، عناوین زیادی وجود ندارند که مثل قبل برای فیلم‌ها مخاطب به همراه بیاورند.

جرارد باتلر وارد می‌شود. جایی که افرادی مانند کیانو ریوز، دنزل واشینگتن و دیگران در حالی که در انواع مختلف فیلم‌ها ظاهر می‌شوند و به اوج‌های گیج‌کننده‌ای از اکشن‌های استخوان‌ خردکن می‌رسند، باتلر از زمان «المپیوس سقوط کرده است» (Olympus Has Fallen) در سال 2013، فیلم‌های اکشن را اولویت خود قرار داده است. به عنوان مثال، باتلر در دو فیلم اکشن سال 2023 حضور داشت: «قندهار» (Kandahar)، و این فیلم با عنوان ساده «هواپیما»، که در آن نقش خلبان سابق خطوط هوایی تجاری RAF به نام برودی تورنس را بازی می‌کند که مجبور به فرود اضطراری در جزیره‌ای در فیلیپین می‌شود. اگرچه هواپیما یک مظنون به قتل به نام لوییس گاسپار (مایک کولتر) را با خود به همراه دارد، اما محکوم و برودی باید با هم متحد شوند تا خود و بقیه مسافران هواپیما را از دست یک گروه خشن شورشی نجات دهند.

کارگردان ژان فرانسوا ریشه به برودی اجازه می‌دهد تا مثل هر انسان خوبی به لوییس و سایر مسافران الهام ببخشد تا برای آزادی خود بجنگند. مانند ستارگان اکشن قدیم، نام جرارد باتلر مترادف با یک فیلم موفق است. همانطور که «هواپیما» نشان می‌دهد، با حضور باتلر در نقش اول، شما حتی نیازی به یک عنوان جذاب هم ندارید!

6. اکولایزر 3 (The Equalizer 3)

• کارگردان: آنتوآن فوکوآ
• بازیگران: دنزل واشینگتن، داکوتا فانینگ، سونیا آمر
• امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.9 از 10

بعد از بین بردن اوباش روسی در «اکولایزر» و برخورد با برادران سفیدپوست در «اکولایزر 2»، فکر نمی‌کردید که مافیای ایتالیایی هدف بعدی رابرت مک‌کال باشد، درست است؟ دنزل واشینگتن وقتی گروهی را که یک شهر کوچک ایتالیایی را تهدید می‌کنند نابود می‌کند، یک قطره عرق از پیشانی‌اش نمی‌ریزد. در واقع، سخت‌ترین دشمنی که او با آن روبه‌رو می‌شود، احساس گناه نسبت به گذشته‌اش و بحران اخلاقی درونی مداوم است.

ممکن است در ابتدا انتخاب این فیلم اشتباه به نظر برسد، اما در واقع دنزل واشینگتن فیلم را از هر پیشنهاد دیگری در این فهرست متمایز می‌کند. این فیلم به‌جای نشان دادن بی‌وقفه صحنه‌های اکشن، زمان بیشتری را به مک‌کال، مبارزات درونی و تعاملاتش با ساکنان شهر ایتالیایی اختصاص می‌دهد. این واقعیت که ما بینشی از روابطی که او ایجاد کرده است به دست می‌آوریم وقتی او اقداماتی را برای احترام به این روابط با باریدن جهنم بر مافیای محلی انجام می‌دهد، رضایت‌بخش‌تر می‌شود.

«اکولایزر 3» یک فیلم اکشن نسبتا ساده با خشونت شدید باقی می‌ماند، اما حداقل مهم‌ترین جنبه روایت‌های کلاسیک این نکته را که «او تنها می‌خواهد زندگی آرامی داشته باشد اما مجبور است به خشونت متوسل شود» به خاطر می‌آورد. معمولا باید تا حدودی روی داستان و شخصیت‌ها سرمایه‌گذاری عاطفی داشته باشیم تا خشونت واقعا نتیجه بدهد که تنها در این صورت در این فیلم به خوبی نتیجه می‌دهد.

5. کرید 3 (Creed III)

• کارگردان: مایکل بی جردن
• بازیگران: مایکل بی جردن، تسا تامپسون، جاناتان میجرز
• امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.7 از 10

این روزها وقتی صحبت از «کرید 3» به میان می‌آید، مثل بحث معروف فیل در اتاق تاریک است. جاناتان میجرز، متهم به تجاوز شده و تا لحظه نگارش این مقاله، درگیر یک پرونده قضایی با محوریت این اتهامات است. کاملا بدیهی است که این مساله تجربه تماشای فیلم را پیچیده کند. برخی از مخاطبان ممکن است بخواهند یا این فیلم را از حافظه پاک کنند یا هرگز در وهله اول به دنبال تماشای آن نباشند.

در حالی که ما مطمئنا هیچ‌گونه ادعای خارج از فیلم را توجیه نمی‌کنیم، اما این موضوع نباید چیزی از ارزش‌های «کرید 3» کم کند. میجرز یک اجرای عالی در نقش یک فرد عضبی و قدرت فیزیکی بالا ارائه می‌دهد. مایکل بی جردن، که برای اولین بار در اینجا به عنوان کارگردان در پشت دوربین قرار می‌گیرد، کارهای جذابی را با صحنه‌های بوکس انجام می‌دهد و به فیلم سبکی متفاوت می‌بخشد که به تماشاگران کمک می‌کند در نبرد ذهنی و فیزیکی او با شخصیت میجرز غوطه‌ور شوند.

در اینجا هیچ ضربات اکشن خالی وجود ندارد، جردن از هر مبارزه به عنوان فرصتی برای کاوش و روشن کردن این شخصیت‌ها و ردیابی پویایی در حال تغییر بین سرنخ‌هایش استفاده می‌کند، و بدون اینکه چیزی را لو بدهم باید بگویم که پایان را جذاب و بسیار رضایت‌بخش دیدم. می‌دانم با توجه به اینکه اولین تجربه کارگردانی چقدر سخت است اما به همان اندازه قابل تحسین است، و این شاید بهترین فیلم در فرنچایز «کرید» باشد.

4. گودزیلا منهای یک (Godzilla Minus One)

• کارگردان: تاکاشی یامازاکی
• بازیگران: ریونوسوکه کامیکی، مینامی هامابه، یوکی یامادا
• امتیاز راتن تومیتوز: 98 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8.4 از 10

بسته به اینکه چه کسی یک اقتباس از فیلم «گودزیلا» می‌سازد، پادشاه هیولاها معمولا یا به‌عنوان نیرویی تخریب‌گر طبیعت، موجودی خداگونه که مجازات الهی را بر غرور بشریت اجرا می‌کند به تصویر کشیده می‌شود یا صادقانه بگویم، در حد و اندازه یک کارتون کودکانه ارائه می‌شود. با این حال، از میان ده‌ها عنوان رسمی، چه ژاپنی و چه آمریکایی، فقط «گودزیلا منهای یک» این سوال را مطرح می‌کند که چه می‌شد اگر گودزیلا تمام این ویژگی‌ها را یکجا داشت؟

تاکاشی یامازاکی، نویسنده، کارگردان و هنرمند جلوه‌های بصری بدون شک فرد مناسبی برای این کار بود و انتخاب جسورانه‌ای را برای ساخت «گودزیلا منهای یک» در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم انجام داد تا واقعا با تاکید بر تاثیر بمب اتمی، هیولا را به ریشه‌هایش نزدیک‌تر کند. اما این تنها یکی از ده‌ها تصمیمات خلاقانه‌ای بود که این فیلم را در مسیر موفقیت قرار داد و به دنبال آن پیش‌زمینه درام انسانی آن بیش از هر چیزی قابل توجه است.

البته، چنین درام غنی فقط باعث می‌شود که جنبه اکشن و ترسناک فیلم تاثیر بیشتری داشته باشد. یامازاکی چندین لحظه و تصاویر را از نسخه کلاسیک 1954 بازسازی می‌کند و از فیلم‌های آمریکایی مانند «آرواره‌ها» (Jaws) الهام می‌گیرد و وحشتناک‌ترین تصور از غول رادیواکتیو را پس از «بازخیز گودزیلا» (Shin Godzilla) به ما ارائه می‌دهد. با وجود انفجارهایی از نفس اتمی گودزیلا یا غوغای هولناک در یک شهر ژاپنی، «گودزیلا منهای یک» هرگز قدرت اعجاب‌انگیز شخصیت عنوان خود را از دست نمی‌دهد.

3. استخراج 2 (Extraction 2)

• کارگردان: سم هارگریو
• بازیگران: کریس همسورث، گلشیفته فراهانی، آدام بسا
• امتیاز راتن تومیتوز: 79 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7 از 10

اکشن، مانند هر ژانری، نیاز به حرکت رو به جلو دارد و در عین حال باید به طور مداوم نگاهی به گذشته داشته باشد. انجام بیش از حد هر یک از این نکات اگر باعث از بین رفتن یک اثر نشود، موفقیت آن را زایل می‌کند. در حالی که چشم‌انداز نمایشی در مورد فیلم‌های اکشن آمریکایی هنوز هم مملو از عناوین ابرقهرمانی است (اگرچه ممکن است بالاخره تغییر کند)، با کمی کاوش عمیق‌تر واضح است که اکشن تولید هالیوود به لطف فیلم‌هایی مانند «استخراج 2» زنده و قابل تحسین است.

ژانر اکشن همیشه باید اغراق‌آمیزتر از واقعیت باشد، و «استخراج 2» با بازگرداندن تایلر ریک (کریس همسورث) قهرمان مرموز، که به نظر می‌رسید در پایان اولین ژانر با مرگ خود روبرو می‌شود، جسارتی در اصل خود ایجاد کرده است. چرا که سم هارگریو کارگردان، نویسنده جو روسو، عوامل و بازیگران (شامل افرادی مانند گلشیفته فراهانی، اولگا کوریلنکو و ادریس البا) به فیلم ارزش بیشتری می‌بخشند. علاوه بر این کارگردان یکی از هیجان‌انگیزترین صحنه‌های اکشن ساخته شده را روی صحنه می‌برد؛ یک فرار از زندان ۲۱ دقیقه‌ای که شامل شورش‌های تمام عیار، بدلکاران در آتش، و دوئل قطار/ بالگرد است.

اکنون که به نظر می‌رسد فرنچایز «استخراج» راهی جز جلو و بالا رفتن ندارد، این که هارگریو، روسو و عواملش تعادل اکشن کاملی را با این فیلم برقرار کرده‌اند، بسیار تاثیرگذار است؛ جذاب و سرگرم‌کننده است، متعادل و در عین حال مضحک (آن صحنه تجهیزات ورزشی!)، احمقانه و هوشمندانه. وجود «استخراج 2» باعث می‌شود که آینده اکشن هالیوود واقعا درخشان به نظر برسد.

2. ماموریت: غیرممکن- روزشمار مرگ قسمت اول (Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One)

• کارگردان: کریستوفر مک‌کوری
• بازیگران: تام کروز، هایلی اتول، وینگ ریمز
• امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.8 از 10

گاهی اوقات، دیدن ستارگان سینما در حالی که واقعا بدل‌کاری‌های باورنکردنی انجام می‌دهند، تنها چیزی است که شما از تجربه تماشای فیلم نیاز دارید، و این تقریبا همیشه به جلوه‌های ویژه ارجح است. جیمز کامرون در مورد استفاده از جلوه‌های عملی در اکشن کلاسیک خود در سال 1991، «نابودگر 2» (Terminator 2) گفت: «اگر قرار است در فیلم یک کامیون یدک‌کش درون کانال آب بیفتد، به نظرم باید یک کامیون یدک‌کش را واقعا درون کانال آب بیاندازید. مگر قرار نیست همین را ببینیم؟»

«ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ قسمت اول» از یک اصل بسیار مشابه پیروی می‌کند، یعنی اگر می‌خواهید تام کروز را در حالی ببینید که از صخره‌ای عظیم به پایین می‌پرد، فقط کافی است از او بخواهید واقعا این کار را انجام بدهد! در این فیلم کروز که به خاطر تعهد عمیقش به بدلکاری معروف است، واقعا از خودش پیشی گرفت. او نه تنها در یکی از بزرگ‌ترین بدلکاری‌های تاریخ سینما از صخره پرید، بلکه بر فراز قطاری واقعی که 60 مایل در ساعت حرکت می‌کرد جنگید و مانند یک مرد دیوانه با دستی دستبندخورده در شهر رم رانندگی کرد. 

1. جان ویک: بخش 4 (John Wick: Chapter 4)

• کارگردان: چاد استاهلسکی
• بازیگران: کیانو ریوز، دانی ین، بیل اسکاشگوزد
• امتیاز راتن تومیتوز: 94 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.7 از 10

هر حماسه‌ای نیاز به یک پایان مناسب دارد و «جان ویک: فصل 4» از این نظر ناامیدکننده نیست. کیانو ریوز، در نقش همان قاتل همیشگی در دنباله‌ای مهیج، آخرین نبرد خود را برای آزادی انجام می‌دهد. در طول راه، چاد استاهلسکی، کارگردان بدلکاری و تیم اکشن‌اش، جان ویک را مدام در معرض چالش‌هایی قرار می‌دهند که با محاصره امواج قاتلان شروع می‌شود. 

همه این‌ها بر خلاف سکانس‌های گسترده‌ای است که تا به حال در این مجموعه دیده‌ایم. اینجا ویک بارها مورد حمله و آسیب قرار می‌گیرد و ده‌ها بار از پله‌ها به پایین پرت می‌شود. با این حال، در این بازگویی اسطوره‌ای، او سرانجام به قله می‌رسد، آزادی خود را در یک دوئل پرتنش تا پای مرگ به دست می‌آورد و در نهایت… هیچ یک از ما نمی‌توانستیم پایانی مناسب‌تر برای بابا یاگا یا نتیجه‌گیری بهتری برای بزرگ‌ترین فرنچایز اکشن قرن بیست‌ویکم بخواهیم. البته، مگر اینکه تصمیم بگیرند «جان ویک: فصل 5» را بسازند.

منبع: مایکت