روی خوش مردم به یک سنت‌شکنی
شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد یک روز زنان بازیگر ایرانی در قابی تلویزیونی دور هم جمع شوند و در یک فضای واقعی و نه نمایشی، برای خنداندن مردم و خودشان شوخی کنند و جوک بگویند. اما این اتفاق افتاده و حالا گزارش‌ها از استقبال قابل‌توجه مخاطبان شبکه نمایش خانگی از رئالیتی‌شوی «جوکر زنان» خبر می‌دهد؛ برنامه‌ای به کارگردانی احسان علیخانی که تابوهای عجیب‌وغریب ذهنی درباره بازنمایی تصویر زنان در رسانه‌های ایران را شکست و توانست محبوب‌ترین برنامه شبکه نمایش خانگی شود؛ بالاتر از برنامه‌های پرشمار مشابه و حتی سریال‌های پرستاره و پرتبلیغات این روزها.
در یک نظرسنجی که مرکز تحلیل‌های اجتماعی «متا» در دانشگاه امام صادق (ع) به‌تازگی منتشر کرده، اعلام شده است که جوکر زنان با بیش از ۲۰درصد مخاطب در صدر محبوب‌ترین برنامه‌های تولیدی شبکه نمایش خانگی قرار دارد. این درحالی است که در بازه زمانی انجام این نظرسنجی، یعنی از دهم تا چهاردهم شهریورماه گذشته، تنها دو قسمت از این رئالیتی‌شو منتشر شده بود و این امکان وجود دارد که با پخش قسمت‌های بعدی، تعداد مخاطبانش بیشتر هم شده باشد.
در دسته برنامه‌های غیرداستانی، «جوکر» بانوان با جذب ۲۰.۵درصد بیشترین مخاطب را داراست و «شب‌آهنگی» با ۱۸درصد آن را تعقیب می‌کند. «گل یا پوچ» با ۷.۵درصد و «سرگیجه» با ۴درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.
همچنین در میان سریال‌های تلویزیونی شبکه نمایش خانگی، «زخم کاری: انتقام» با ۱۵.۹درصد صدرنشین است و «در انتهای شب» با ۱۳.۳درصد و «داریوش» با ۱۱درصد پس از آن قرار دارند. «غربت» نیز با ۳.۸درصد قعرنشین فهرست سریال‌هاست.
این نظرسنجی از ۱۰ تا ۱۴ شهریورماه با نمونه‌ای ۱۲۰۰نفری از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور انجام شده است. در این بازه زمانی رئالیتی‌شوی «پدرخوانده»، برنامه‌های گفت‌وگومحور «۳۵میلیمتری» و «سپنج» و مسابقه «کارمانی» نیز پخش می‌شدند، اما هیچ‌کدام حتی به مرز ۴درصد بیننده هم نرسیدند.
در این میان تعداد پایین مخاطبان رئالیتی‌شوی مافیایی «پدرخوانده» با حضور سلبریتی‌ها در جایگاه شرکت‌کننده و سعید ابوطالب در جایگاه تهیه‌کننده و کارگردان قابل توجه است، این در حالی است که این برنامه در فصل نخست، با استقبال قابل قبولی مواجه شده است.
حاشیه‌های جوکر زنان
البته این شوی تلویزیونی چنان که انتظار هم می‌رفت حاشیه‌های بسیاری داشت. از زمان انتشار نخستین قسمت‌های جوکر مردان در پاییز سال ۱۴۰۰ انتقادهای بسیاری در شبکه‌های اجتماعی درباره عدم حضور زنان در چنین برنامه‌هایی منتشر شد. پیش از این نیز گزارش‌ها و خاطره‌هایی درباره سخت‌گیری برخی ممیزی‌های سازمان صداوسیما درباره انتشار تصویر زنان در سال‌های گذشته به‌ویژه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ منتشر شده بود.
اما حالا با رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی و تغییر الگوها و رویکردهای اجتماعی، فضا برای حضور فعال‌تر زنان در برنامه‌های تلویزیونی بیشتر فراهم شده است.
جوکر زنان احتمالا جسورانه‌ترین تلاش برای به تصویر کشیدن زنان ایرانی در قاب تلویزیون است که مجوز پخش گرفته. گرچه دریافت مجوزش هم چندان بی‌دردسر نبود.
همزمان با انتشار یکی دو قسمت از جوکر زنان، خبرهایی درباره توقف انتشار این برنامه منتشر شد. ساترا اعلام کرد برنامه جوکر مجوز پخش ندارد اما مدت کوتاهی پس از این اتفاق، ساترا دوباره بیانیه صادر و اعلام کرد: اطلاعیه منتشر‌شده توسط این سازمان ربطی به جوکر خانم‌ها نداشته و مرتبط با جوکر آقایان بوده است.
پس از انتشار این بیانیه، حرفوحدیثها درباره توقیف جوکر اوج گرفت و گفته شد تا پایان ایام سوگواری این برنامه منتشر نخواهد شد.
با‌این‌حال برخی گمانه‌زنی می‌کردند که ساترا موافق نشر این‌گونه برنامه‌ها نیست و برخی نیز اعلام کرده بودند که خنداندن مردم در شأن بانوان نیست.
در همان زمان خبرگزاری فارس به نقل از ساترا نوشت که دو قسمت جوکر بانوان از جهت محتوایی و عدم رعایت شأن بانوان دارای اشکالات زیادی است و مناسب برای انتشار نیست. بعد هم کمپینی راه افتاد و مخالفان جوکر اعلام کردند که این برنامه باید تعطیل شود.
علاوه بر این خبرهایی در این باره شنیده شد که اصلا بحث شأن بانوان و مسائل غیراخلاقی مطرح نیست و ساترا فقط به این دلیل جلوی «جوکر» را گرفته تا علیخانی را مجبور به بازگشت به تلویزیون و ساخت سری جدید «عصر جدید» کند. درواقع خیلی‌ها معتقد بودند ساترا تا زمانی که علیخانی برای ساخت «عصر جدید» کوتاه نیاید، مجوز انتشار ادامه «جوکر زنان» را نخواهد داد. با این همه از نیمه شهریورماه با انتشار قسمت سوم جوکر زنان، حرفوحدیثها پایان یافت و این برنامه توانست در راهی که خود گشوده بود، باقی بماند.
این رئالیتی‌شو سرانجام در شش قسمت به پایان رسید و واکنش‌های بسیاری را در شبکه نمایش خانگی به دنبال داشت. برخی افراد رسانه‌ای ازجمله بشیر حسینی که در برنامه «عصر جدید» تجربه همکاری با احسان علیخانی را داشت، علیه جوکر زنان موضع‌گیری کردند اما برخی دیگر از جمله مصطفی کواکبیان، فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس از انتشار جوکر زنان دفاع و حمایت کردند.
در نهایت پخش جوکر۲ با حضور بانوان را می‌توان یک سنت‌شکنی دانست؛ اتفاقی مثبت که هم توانست استعداد طنزِ زنان بازیگر را که تا حدی در سایه همکاران مردشان به‌درستی دیده نمی‌شد، نمایان کند و هم نشان داد می‌توان بدون شوخی‌های مبتذل، لحظات شادی برای مخاطب رقم زد و مخاطب نیز آن را بپسندد.
منبع: متا
