جایگاه فیلمسازان ایران در آوردگاه‌های جهانی

همین یکی دو هفته پیش، در شرایطی‌که هنوز تب‌وتاب سریال «بازی تاج‌وتخت» تمام نشده و در هر منزلی و محفلی صحبت از این سریال و جذابیت‌هایش بود، رسانه‌ها نوشتند که مینی‌سریال «چرنوبیل» موفق شده عنوان بهترین سریال تاریخی را از سوی کاربران سایت سینمایی IMDB کسب کند و جانشین «بازی تاج‌وتخت» در صدر جدول بهترین سریال‌های سایت آی‌ام‌دی‌بی شود. به گفته خبرگزاری‌ها «چرنوبیل» امتیاز ۹.۷ از ۱۰ را در آرای حدود ۱۴۰‌هزار کاربر به‌دست آورده است.

چرنوبیل اولین و آخرین باری نبود که «بهترین‌های سایت آی‌ام‌دی‌بی» را در متن اخبار آورد. تاکنون رسانه‌ها بار‌ها و بار‌ها به امتیاز یا نمره و یا همان «ریت» فیلم‌ها و سریال‌ها در سایت آی‌ام‌دی‌بی اشاره کرده‌اند- و اساسا در روز و روزگاری که سیل تولیدات سینمایی و تلویزیونی در دسترس مردم وجود دارد و طبیعتا افراد وقت کافی برای تماشای تمام آثار منتشرشده را ندارند، این «رده‌بندی» یکی از معیار‌های بسیاری از سینمادوستان برای تماشای یک فیلم یا سریال (حداقل در مواردی که آن آثار و عوامل‌شان را نمی‌شناسند) است. این «رده‌بندی» در ایران البته گاه دستمایه خبرسازی -وحتی- شوخی هم قرار گرفته است.

فراموش نکرده‌ایم انتشار این خبر را که «گلزار هفتمین یا سیزدهمین بازیگر جذاب دنیا معرفی شد»؛ که اولش طرفداران گلزار خیلی بابت این خبر سروصدا کردند، اما بعدتر معلوم شد که این اتفاق در نظرسنجی سایت آی‌ام‌دی‌بی افتاده است- و طبق معمول هم ایرانیان حماسه آفریده و بازیگر وطنی را در این رده‌بندی به رتبه‌های بالا رسانده‌اند.

داستان چیست؟
سایت آی‌ام‌دی‌بی یا همان بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها یک بانک اطلاعاتی آنلاین است که شامل اطلاعات بازیگران، فیلم‌ها، بازی‌ها، سریال‌ها و... است و ماهانه بیش از ۱۰۰‌میلیون بازدیدکننده دارد. این سایت که جزو ۵۰ وبگاه پربازدید اینترنت شناخته می‌شود، یکی از ویژگی‌هایش «قابلیت امتیازدهی کاربران به فیلم» است و کاربر می‌تواند امتیازی بین ۱ تا ۱۰ به اثر مورد نظرش بدهد.

این به این دلیل که شمار کاربران هم مهم است و این نمرات ضرایب خاصی دارند، باعث ارزیابی نسبتا دقیقی از یک فیلم می‌شود و برای همین هم در رسانه‌ها بسیار مورد استناد قرار می‌گیرد و بنابراین برای سینماگران نیز ارزش و اهمیت فراوانی دارد. در حال حاضر در رده‌بندی فیلم‌ها «رستگاری در شاوشنک» با امتیاز ٣/٩ بالاترین امتیاز را بین تمام فیلم‌های سینمایی تاریخ دارد و در بین سریال‌ها نیز «چرنوبیل» با امتیاز ۹٫۷ در صدر نشسته است.

بالانشین‌ها
در جدول رده‌بندی فیلم‌های سینمایی «رستگاری در شاوشنک»، «پدرخوانده»، «پدرخوانده ٢»، «شوالیه تاریکی»، «١٢ مرد خشمگین»، «فهرست شیندلر»، «ارباب حلقه‌ها» «پالپ فیکشن»، «خوب، بد، زشت» و «باشگاه مشت‌زنی» ١٠ فیلم اول جدول هستند که ریت فیلم صدرنشین ٣/٩ و فیلم دهم ٨/٨ است.

ایرانی بالانشین
فیلم‌های ایرانی شاید به‌دلیل اکران نه‌چندان وسیع، شاید به دلیل الزام تماشاگر برای تماشای فیلم‌ها با زیرنویس و شاید هم به هر دلیل دیگری امتیاز چندان بالایی در سایت آی‌ام‌دی‌بی ندارند.

تا جایی که اگر فهرست ٢٥٠ فیلم برتر را از نگاه کاربران سایت آی‌ام‌دی‌بی مرور کنیم، می‌بینیم که تنها یک فیلم ایرانی در این جدول وجود دارد و آن هم فیلمی نیست مگر جدایی نادر از سیمین اصغر فرهادی -که با اسکاری که گرفته بیشتر یک فیلم بین‌المللی است تا ایرانی- که امتیاز ٣/٨ را گرفته و در رده ١١٢ قرار دارد.

دیگر فیلم‌های اصغر فرهادی نیز نسبت به دیگر فیلم‌های ایرانی جایگاه خوبی در این جدول دارند. در این بین ریت فیلم «درباره الی» از همه بالاتر است و توانسته از کاربران میانگین نمره ٨ را دریافت کند. فیلم‌های «فروشنده» و «گذشته» نیز ٨/٧ گرفته‌اند.

جایگاه کیارستمی
زنده‌یاد عباس کیارستمی پیش از اصغر فرهادی و اسکارهایش جهانی‌ترین سینماگر ایران بود. در سایت آی‌ام‌دی‌بی موفق‌ترین اثر کیارستمی «زیر درختان زیتون» است که امتیاز ٨/٧ را گرفته است. «طعم گیلاس» با امتیاز ٧/٧، «باد ما را خواهد برد» با نمره ٦/٧ و «کپی برابر اصل» با ریت «٣/٧» در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

جشنواره‌ای‌ها

در میان دیگر فیلمسازان موسوم به جشنواره‌ای، جعفر پناهی جایگاه خوبی در بین کاربران جهانی این سایت محبوب دارد. «بادکنک سفید» در این بین با امتیاز ٨/٧ موفق‌ترین اثر پناهی است و بعد از این فیلم کودکانه فیلم «آینه» با نمره ٦/٧ ایستاده است که این نیز داستانی کودکانه دارد. «دایره» ٥/٧، «آفساید» و «تاکسی» هر دو ٣/٧ و «سه‌رخ» هم ١/٧ نمره گرفته‌اند.

امیر نادری دیگر سینماگر موفق ایران در فستیوال‌های بین‌المللی است. در میان آثار نادری «دونده» با ٩/٧ و «تنگسیر» با ٨/٧ امتیاز بالاتر از بقیه قرار دارند. «تنگنا» ٧ امتیاز گرفته و بقیه فیلم‌های نادری به‌خصوص فیلم‌های اخیرش امتیاز‌های پایینی گرفته‌اند. «وگاس» ٩/٦، «کوه» ٢/٦ و «منهتن از روی شماره» ١/٦ نمره دارند.

در میان جوان‌تر‌ها هم «ماهی‌وگربه» شهرام مکری ٤/٧ گرفته، «ترانه تنهایی تهران» ساخته سامان سالور ٣/٧ گرفته، «دویدن در میان ابرها» ساخته امین فرج‌پور نمره ٢/٧ دارد و «برلین منفی هفت» رامتین لوافی‌پور هم امتیاز ٦/٥ گرفته است. اشکان انگشتر متبرک و هجوم، دو فیلم دیگر شهرام مکری هم به‌ترتیب ١/٧ و ٤/٦ امتیاز گرفته‌اند.
قدیمی‌ها.

اما ببینیم کارگردانانی مانند ابراهیم حاتمی‌کیا و دیگر حرفه‌ای‌های سینمای بدنه چه رتبه‌ای در مجامع بین‌المللی دارند.

موفق‌ترین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در سایت آی‌ام‌دی‌بی «آژانس شیشه‌ای» است که امتیاز ٨ گرفته است. بقیه فیلم‌های حاتمی‌کیا، اما نمره‌های پایینی دارند: «به‌وقت شام» ٦/٥، «بادیگارد» و «چ» ٢/٦، «به‌نام پدر» ٦ و «به‌رنگ ارغوان» امتیاز ٦/٦ دارند.

در میان فیلم‌های مسعود کیمیایی هم «گوزن‌ها» با امتیاز ١/٨ و «قیصر» با ٨/٧ موفق‌ترین‌ها هستند و دیگر فیلم‌های کیمیایی، اما موقعیت خوبی در این فهرست ندارند: «دندان مار» ٣/٦، «گروهبان» ٢/٦، «رد پای گرگ» ٨/٥، «حکم» ٥، «جرم» ٢/٥ و «سلطان» ٣/٥.

داریوش مهرجویی هم با امتیازات ٢/٨ برای «هامون»، ١/٨ برای «گاو»، ٢/٧ برای «مهمان مامان» و ٧/٦ برای «سارا» وضع بدی ندارد. آخرین فیلم مهرجویی، «اشباح»، اما ٢/٣ گرفته است!