کشف ارتباط اسرارآمیز جمجمه و مغز انسان

دانشمندان دریافته‌اند که جمجمه نقش اسرارآمیزی در سلامت مغز ایفا می‌کند و این قابلیت پیش از این برای ما ناشناخته بود.

به نقل از ساینس الرت، سلول‌های مغز استخوان در جمجمه، پاسخ مشخصی به بیماری دارند و دانشمندان می‌گویند این بدان معناست که جمجمه می‌تواند راهی مفید برای تشخیص و درمان احتمالی التهاب در مغز باشد.

یک تیم تحقیقاتی از آلمان و بریتانیا که این واکنش را بررسی می‌کنند، معتقدند که یافته‌های آن‌ها می‌تواند به عنوان یک تکنیک غیرتهاجمی تصویربرداری جمجمه عمل کند.

علی ارتورک، عصب‌شناس از دانشگاه مونیخ در آلمان، می‌گوید: «این تحقیق راه را برای امکانات بی‌شماری در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های مغزی باز می‌کند و این پتانسیل را دارد که درک ما از بیماری‌های عصبی را متحول کند.»

به گفته این پژوهشگر، این پیشرفت می‌تواند منجر به نظارت موثرتر بر وضعیت‌هایی مانند آلزایمر و سکته شود و به طور بالقوه حتی با امکان تشخیص زودهنگام به پیشگیری از این بیماری‌ها کمک کند.

این گروه مسیرهایی را از مغز استخوان جمجمه از طریق بیرونی‌ترین سطح غشای محافظ مغز، مننژها، کشف کرده‌اند که سلول‌های ایمنی در آن قادر به حرکتتند و این تصور را به چالش می‌کشد که جمجمه و مغز هیچ تبادل مستقیمی ندارند.

پس از مشکلاتی مانند سکته مغزی که باعث ضعیف شدن سد خونی مغزی می‌شود، سلول‌های ایمنی می‌توانند وارد مغز شوند، اما اینکه چگونه سلول‌های ایمنی از طریق جمجمه وارد لایه‌های مغز می‌شوند و در مقایسه با مسیرهای دیگر چقدر به این لایه‌ها دسترسی دارند، هنوز مشخص نیست.

محققان مشاهده کردند که اتصالات جمجمه-مننژ (SMCs)  از آنچه قبلا تصور می‌شد به سطح مغز نزدیک‌تر است و اغلب به بیرونی‌ترین و سخت‌ترین غشای مننژ یعنی سخت‌شامه نفوذ می‌کند.

ایلگین کولاباس، متخصص اعصاب از دانشگاه مونیخ می‌گوید: «این یافته‌ها پیامدهای عمیقی دارند و نشان می‌دهند که ارتباط بسیار پیچیده‌تری بین جمجمه و مغز نسبت به آنچه قبلا تصور می‌شد وجود دارد.»

کولاباس و همکارانش همچنین سلول‌های شش استخوان مختلف، سخت‌شامه و مغز را مطالعه کردند و دریافتند که استخوان‌های مختلف پروفایل‌های مولکولی متفاوتی دارند و سلول‌های ایمنی منحصربه‌فردی در جمجمه شناسایی شده‌اند.

این تیم همچنین دریافتند که جمجمه انسان و موش حاوی سلول‌های نوتروفیل تخصصی است، نوعی گلبول سفید که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارد.

این تیم با استفاده از نوعی تصویربرداری عملکردی به نام توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)، تغییراتی را در سیگنال‌های جمجمه که منعکس‌کننده سیگنال‌های مغز زیرین در بیماران انسانی مبتلا به بیماری آلزایمر و سکته مغزی است، شناسایی کردند. آن‌ها همچنین افزایش سیگنال‌های پروتئین انتقال‌دهنده خاص بیماری (TPSO) را در قسمت‌های مختلف جمجمه در بسیاری از بیماری های عصبی تشخیص دادند.

دانشمندان گمان می‌کنند اکتشافات جدیدشان در رابطه با پاسخ ایمنی جمجمه، نشان می‌دهد که تشخیص التهاب مغز با کمی بیش از یک اسکن از جمجمه امکان‌پذیر است. یعنی می‌توان با دستگاه‌های قابل حمل و پوشیدنی، سلامت مغز را بررسی کرد.

 آلزایمر، سکته مغزی و ام‌اس تنها چند نمونه از اختلالات عصبی هستند که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن‌ها دست به گریبانند. نمایش دقیق  دانشمندان از التهاب جمجمه در بیماری‌های مختلف در انسان نشان می‌دهد که می‌توان از این روش برای تشخیص یا نظارت بر بیماری‌های مغزی در آینده استفاده کرد.

این مطالعه در مجله «Cell» منتشر شده است.

منبع: همشهری