چرا «جنگل‌کاری» می‌تواند خطرناک باشد؟!
دانشمندان نگران این هستند که مزارع تک‌گونه در کنار مزایای ناچیزی که به همراه دارند، تنوع زیستی گیاهان و جانوران بومی را تهدید کنند. این محققان هشدار می‌دهند که جنگل‌های کاشته شده نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای جنگل‌های بومی و طبیعی در نظر گرفته شوند.
فرادید| بوم‌شناسان گفته‌اند طرح‌های درختکاری تک‌کشت، تنوع زیستی مناطق استوایی و اکوسیستم‌هایی مانند حوضه آمازون و کنگو را تهدید می‌کنند، در حالی که مزایای آب و هوایی اندکی نیز دارند.
به گزارش فرادید؛ در بحبوحه رونق کاشت مزارع تک‌گونه‌ای جهت جذب کربن، دانشمندان از دولت‌ها خواسته‌اند حفاظت و احیای جنگل‌های بومی را نسبت به کشت‌های تک‌گونه، در اولویت دهند چرا که کاشت بخش‌هایی از درختان غیر بومی در مناطق گرمسیری، گیاهان و جانوران مهم آن نواحی را تهدید می‌کند، در حالی که مزایای آب و هوایی ناچیزی دارد.
بوم‌شناسان در مجله Trends in Ecology & Evolution نوشته‌اند که محبوبیت فزاینده‌ی مزارع تجاری کاج، اکالیپتوس و ساج در مناطق استوایی برای جبران کربن، پیامدهای ناخواسته‌ای مانند خشک شدن اکوسیستم‌های بومی، اسیدی شدن خاک‌ها، به حاشیه راندن گیاهان بومی و افزودن خطر آتش‌سوزی‌های جنگلی دارد.
در این مقاله آمده است: «به رغم طیف گسترده‌ای از عملکردهای اکوسیستم و خدماتی که اکوسیستم‌های استوایی ارئه می‌کنند، جامعه ارزش این اکوسیستم‌ها را تنها به یک معیار کاهش داده است: کربن. به طور کلی، فرض بر این است که به حداکثر رساندن ذخایر کربن ثابت به تنوع زیستی، عملکرد اکوسیستم و تقویت منافع مشترک اجتماعی و اقتصادی کمک می‌کند، اما همیشه اینطور نیست.»
درختکاری به عنوان ابزاری مهم در کاهش گرمای جهانی مورد توجه قرار گرفته است و ده‌ها طرح دولتی و خصوصی برای افزایش سریع پوشش جنگلی در سراسر جهان و دستیابی به اهداف صفر خالص (حذف آلاینده‌های گرم‌کننده زمین) در حال انجام هستند. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که منافع زیست‌محیطی به شدت به مقیاس و نوع بازسازی بستگی دارد و نیازمند زمین‌های بسیار وسیع است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ تخمین زد اگر اجازه دهیم جنگل‌های طبیعی از نو جان بگیرند، ۴۰ برابر بیشتر از مزارع تک‌درخت، کربن بازیابی می‌شود.
خسوس آگیر گوتیرز، بوم‌شناس دانشگاه آکسفورد که این مقاله را رهبری کرده است، می‌گوید که دانشمندان پس از مشاهده افزایش مزارع تجاری در مناطق استوایی تصمیم گرفتند واکنش نشان دهند.
سایمون لوئیس از دانشگاه کالج لندن گفت: «درختکاری نباید به عنوان جایگزینی برای کاهش سریع انتشار سوخت‌های فسیلی تلقی شود».
آگیر گوتیرز می‌گوید: «ما کارهای میدانی زیادی را در مناطق استوایی انجام می‌دهیم تا ببینیم با تغییرات آب و هوایی چه اتفاقی می‌افتد و خودمان از نزدیک شاهد رونق این مزارع بوده‌ایم: ساج، مخروطیان و اکالیپتوس، فقط یکی دو گونه. این طرح‌ها برای شرکتی که این درخت‌ها را می‌کارد یک پیروزی است، اما نه برای تنوع زیستی. این کار، شروع پدیده‌ای است که عواقب جدی در پی دارد.»
این مقاله تخمین می‌زند یک مزرعه در اندازه‌ی ترکیبی ایالات متحده، چین، روسیه و بریتانیا باید کاشته شود تا یک سال از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کند.
مزارع معمولاً از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر از توده‌های جنگلی هستند، اما این مقاله نشان می‌دهد که آن‌ها معمولاً از سطح پایین‌تری از تنوع زیستی پشتیبانی می‌کنند. برای نمونه، ، در گرم‌دشت برزیلی سِرادو، افزایش ۴۰ درصدی پوشش جنگلی، تنوع گیاهان و مورچه‌ها را حدود ۳۰ درصد کاهش داد.
سایمون لوئیس، استاد علوم تغییر جهانی در دانشگاه کالج لندن، گفته است: «اینکه درختان را چیزی بیش از چوب کربن در نظر نگیرید، خطرناک است.»
«درست است که مزارع برای محصولات کاغذی و چوبی مورد نیاز جامعه ضرورت دارند، اما اختصاص دادن مزارع صنعتی فقط به جبران کربن، مشکل دیگری در بازار غیرقانونی جبران کربن است. نباید به درختکاری به عنوان جایگزینی برای کاهش سریع انتشار سوخت‌های فسیلی نگاه کرد.»
توماس کروتر، پروفسور بوم‌شناسی در ETH زوریخ و نویسنده مشترک مقاله‌ای که نشان داد ۹۰۰ میلیون هکتار زمین خارج از مناطق شهری و کشاورزی وجود دارد که برای جنگل‌کاری مناسب است، گفت ارزش‌گذاری کربن یک اکوسیستم فراتر از هر چیز دیگری اشتباه بود. هرگاه برای بخشی از طبیعت بیش از هر چیز دیگری ارزش قائل شویم، به گسترش آن بخش به بهای هر چیز دیگری، انگیزه می‌دهیم. از لحاظ تاریخی، ما برای بخش‌هایی که برای غذا، الوار، دارو و غیره از آن‌ها استفاده کردیم ارزش قائل بوده‌ایم، اما حالا همین کار را با کربن انجام می‌دهیم. »
مترجم: زهرا ذوالقدر
