کشف ردپاهای ترسناک‌ترین پرندۀ ماقبل تاریخ

فرادید| وقتی یک سیارک بزرگ، ۶۶ میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد، همه دایناسورها منقرض نشدند. اما برخی از پرندگان دوره ژوراسیک زنده ماندند؛ پرندگانی که برخی از آن‌ها به طرز وحشتناکی، شبیه دایناسورهای درنده بودند.

به گزارش فرادید، بین ۵۳ میلیون سال قبل تا ۱۸۰۰۰ سال پیش، گوشتخوارانی معروف به «هراس مرغان» (terror birds) در مراتع آمریکای جنوبی وجود داشتند. این پرندگانِ فاقد قدرت پرواز که برخی از آن‌ها بیش از ۱۰ فوت قد داشتند، در پهنه‌های هموار ماقبل تاریخ راه می‌رفتند، طعمه‌هایشان را تعقیب می‌کردند و با منقارهای عمیق و قلاب‌دار تکه‌های گوشت آن‌ها را جدا می‌کردند. 

اکنون، به لطف ردپاهای تازه کشف‌شده‌ی این هراس‌مرغان، دیرین‌شناسان به درک بهتری از نحوه صید این شکارچیان رسیده‌اند. این ردپاهای شش میلیون‌ساله نشان می‌دهند برخی از این پرندگان غول‌پیکر به طعمه‌شان لگد می‌زدند و آن را زمین‌گیر می‌کردند؛ درست مشابه تاکتیک دایناسورهای قبلی مانند Velociraptor. 

این ردپاها که اخیراً در گزارش‌های علمی توصیف شدند، نخستین ردپای قطعی هراس‌مرغان هستند. آن‌ها که در امتداد ساحل اقیانوس اطلس در سازند ریو نگرو در پاتاگونیای آرژانتین یافت شدند، به راحتی قابل‌تشخیص نبودند. لایه‌های سنگی حاوی ردپاها دو بار در روز توسط جزر و مد زیر آب می‌روند. 

سمت چپ: مسیر کامل هراس‌مرغان پس از برداشتن شن و ماسه در طول فرآیند مستندسازی فسیل‌ها آشکار شد. 

سمت راست: نگاهی دقیق به رد پاهای Rionegrina pozosaladensis یک رد پنجه قوی را در انگشت مرکزی نشان می‌دهد که به سمت راست اشاره دارد

ریکاردو مِلکور، نویسنده اصلی مطالعه و دیرین‌شناس دانشگاه ملی لاپامپا در آرژانتین، می‌گوید: «این بدان معناست که ردپاها به آرامی از بین می‌روند.» 

این ردپاها ابتدا توسط یک جنگل‌بان مشاهده شدند که مِلکور را از یافتن آن‌ها آگاه کرد. تیمی از دانشمندان در سال ۲۰۲۲ از این مکان دیدن کردند و مراحل باستانی این پرنده ترسناک را نشان دادند. 

دقیقاً مشخص نیست چه گونه‌ای این ردپاها را از خود به جا گذاشته است. تعداد زیادی از این پرندگان شرور آن زمان در آمریکای جنوبی وجود داشتند، از گونه‌های کوچک قابل‌مقایسه با سریما (نزدیک‌ترین خویشاوند زنده هراس‌مرغان) گرفته تا غول‌هایی که از شترمرغ بلندتر بودند. 

مقایسه ردپاها با استخوان‌های هراس‌مرغان کشف‌شده قبلی نشان می‌دهد که این حیوان احتمالاً پنج و نیم فوت قد داشته است، پرنده‌ای بزرگ که احتمالاً نوع جوان گونه‌های بزرگ‌تر بوده است.

ردپاهای فسیلی مانند استخوان‌ها، نام خود را دارند. ملکور و همکارانش نام این ردپاها را بر اساس جزئیات جغرافیایی و زمین‌شناسی محل یافتن آن‌ها، Rionegrina pozosaladensis گذاشتند. 

همه فکر می‌کنند انقراض دسته‌جمعی چیز بدی است. اما به همان اندازه که حیات از بین رفت، به ایجاد گونه‌های جدید هم کمک شد. با مطالعه فسیل‌های پنج انقراض بزرگ، می‌توانیم یاد بگیریم چگونه زندگی می‌تواند به عقب بازگردد و این اتفاق چه معنایی برای انسان در انقراض‌های دسته‌جمعی آینده خواهد داشت. 

پایی برای دویدن و قاپیدن

تا به حال، دیرین‌شناسانی که روی پاهای هراس‌مرغان مطالعه می‌کردند مطمئن نبودند آیا آن‌ها وزن‌شان را روی سه انگشت یا فقط روی دو انگشت متعادل می‌کردند و سومی را دور از زمین نگه میداشتند. باکلی می‌گوید ردپاها شواهد مهمی است که نشان می‌دهد حیوانی که این ردپاها را بجا گذاشته، تنها روی دو انگشت تعادل برقرار می‌کرده، یافته‌ای که تایید می‌کند این پرندگان روی دو انگشت پا می‌دویدند و از انگشت سوم برای قاپ زدن شکار استفاده می‌کردند. 

شترمرغ‌های زنده روی پاهای دو انگشتی راه می‌روند و می‌دوند و دایناسورهای غیرپرنده مانند Velociraptor و Deinonychus هم روی دو انگشت خود راه می‌رفتند و انگشت سوم را دور از زمین نگه می‌داشتند تا حین حرکت، پنجه‌های تیزشان آسیب نبیند. 

ردپاهای هراس‌مرغان بخشی از اثر انگشت سوم را نزدیک پاشنه پا نشان می‌دهد، اما علامت باقی‌مانده از این انگشت بسیار کوتاهتر از دو انگشت دیگر است. این پرنده بیشتر وزن خود را روی انگشت میانی می‌انداخته، در حالی که انگشت بیرونی به عنوان تکیه‌گاه عمل می‌کرده در حالی که به نظر می‌رسد انگشت داخلی پا از زمین فاصله داشته، چیزی که متخصصان آن را حالت پای دیداکتیل می‌نامند. 

محققان می‌گویند این وضع مکمل تحقیقات قبلی است که نشان داد هراس‌مرغان دوندگان سریعی بودند. آن‌ها مانند شترمرغ‌ها دارای استخوان‌های ران کوتاه با استخوان‌های کشیده در ساق پا و پا بودند. این ترکیب، زمان ریکاوری کوتاه‌تری را برای هر بخش از چرخه دویدن ایجاد می‌کند و از نظر عملکردی به پاها دسترسی طولانی‌تری برای برداشتن گام‌های بزرگ‌تر می‌دهد. 

تصویر قلم روی کاغذ از پنجه راست احتمالی آنطور که از ردپاهای Rionegrina pozosaladensis تفسیر شده است

آناتومی پای هراس‌مرغ شباهت‌هایی به هر دو سریما (گونه پرنده آمریکای جنوبی) که معمولاً خزندگان کوچک را با پاهای خود می‌گرفتند و دایناسورهای غیرپرنده مانند Deinonychus دارد. 

ملکور می‌گوید: «این ردپاها با این ایده سازگارند که این حیوان یک دونده مستعد بوده که می‌توانسته با استفاده از این استعداد شکار کند، سپس طعمه‌اش را به دام بیاندازد. این پرنده احتمالاً از پاهای خود برای لگد زدن و به زمین زدن طعمه‌های کوچکتر استفاده می‌کرده و لاشه را نگه می‌داشته در حالی که از منقار بزرگ و قلاب‌دارش برای کندن تکه‌های طعمه استفاده می‌کرده. شکار بالقوه احتمالاً خویشاوندان سریماها، پرندگان ساحلی و تنبل‌های جوان زمینی بودند. 

اگرچه برخی از هراس‌مرغان به عنوان شکارچیان ماهر مگافون (بزرگ جانداران) مطرح شده‌اند، یافته جدید درک دیرین‌شناسان را از توانایی این پرندگان تغییر داده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر