کاوشگر خورشیدی هند به مقصد رسید

نخستین کاوشگر خورشیدی هند موسوم به آدیتیا-ال۱(Aditya-L۱) روز گذشته وارد مدار نقطه لاگرانژ ۱ خورشید-زمین(L۱) در فاصله حدود ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین شد.

اولین رصدخانه خورشیدی هند به نام Aditya-L۱ به مدار مقصد خود در فضا رسیده است، جایی که دید بی‌وقفه و بدون مزاحمتی از خورشید خواهد داشت.

به نقل از آی‌ای، این فضاپیما روز ۶ ژانویه ۲۰۲۴ به دنبال مانور موتورهایش وارد مدار نقطه لاگرانژ ۱ خورشید-زمین(L۱) در فاصله حدود ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین شد.

نارندرا مودی نخست وزیر و رئیس جمهور هند به دنبال این موفقیت، در شبکه اجتماعی ایکس(توییتر سابق) به سازمان تحقیقات فضایی هند(ISRO) و دانشمندان درگیر در این مأموریت تبریک گفت.

ماموریت کاوشگر خورشیدی Aditya-L۱ اولین مأموریت این کشور برای مطالعه خورشید و پدیده‌های مختلف آن مانند گرمایش تاج خورشیدی، باد خورشیدی، شراره‌های خورشیدی و پرتاب جرم تاجی است.

این پدیده‌ها بر آب و هوای فضا و آب و هوای زمین تأثیر می‌گذارند و همچنین می‌توانند برای ماهواره‌ها و فضانوردان خطراتی ایجاد کنند.

کاوشگر Aditya-L۱ با رصد خورشید از مدار L۱ از تداخل جو و میدان مغناطیسی زمین دوری می‌کند و می‌تواند حداقل پنج سال(با امکان تمدید) به طور مداوم خورشید را رصد کند.

این فضاپیما در ۲ سپتامبر سال گذشته بر روی موشک پرتاب ماهواره قطبی(PSLV-C۵۷) از مرکز فضایی ساتیش داوان به فضا پرتاب شد.

این پرتاب تنها چند روز پس از آن انجام شد که هند با تبدیل شدن به چهارمین کشوری که کاوشگر رباتیک چاندرایان-۳(Chandrayaan-۳) را روی ماه فرود آورد، به نقطه عطف دیگری در اکتشاف فضایی دست یافت. چاندرایان-۳ اولین ماموریتی بود که به آرامی در نزدیکی قطب جنوب ماه فرود آمد.

مجموعه‌ای از ابزار برای تحقیقات خورشیدی

کاوشگر Aditya-L۱ دارای هفت ابزار علمی است که همگی توسط سازمان تحقیقات فضایی هند و موسسات تحقیقاتی مختلف در هند توسعه یافته‌اند. این ابزارها برای اندازه‌گیری جنبه‌های مختلف فعالیت خورشید مانند میدان مغناطیسی، دما، تابش و ذرات آن طراحی شده‌اند.

ابزار اصلی آن، تاج‌نگار خط انتشار مرئی(VELC) است که خورشید گرفتگی‌های مصنوعی ایجاد می‌کند و امکان مشاهده جو بیرونی خوشید یا تاج آن را فراهم می‌کند.

تاج خورشیدی جایی است که بیشتر پدیده‌های خورشیدی از آن منشأ می‌گیرند و همچنین منبع باد خورشیدی شامل جریانی از ذرات باردار است که از خورشید جاری می‌شود و با مگنتوسفر زمین برهم‌کنش دارد.

انتظار می‌رود که ابزار تاج‌نگار خط انتشار مرئی اکنون پس از رسیدن به مدار مورد نظر بتواند روزانه ۱۴۴۰ عکس را برای تجزیه ‌و تحلیل به ایستگاه زمینی بفرستد. این عکس‌ها، اطلاعات ارزشمندی را در مورد ویژگی‌های خورشید ارائه می‌دهند و به درک ما در مورد اخترفیزیک خورشیدی کمک می‌کنند.

ابزارهای دیگر شامل یک تلسکوپ تصویربرداری فرابنفش(UIT) است که تصاویری از خورشید در طول موج‌های مختلف نور فرابنفش می‌گیرد و ساختار و دینامیک کروموسفر خورشیدی(لایه زیر تاج) را آشکار می‌کند.

طیف‌سنج پرتو ایکس کم‌انرژی خورشیدی(SoLEXS) و طیف‌سنج پرتو ایکس پرانرژی مداری(HEL۱OS) شدت و طیف پرتوهای ایکس ساطع شده از خورشید را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعاتی در مورد دما و انرژی شراره‌های خورشید ارائه می‌کند.

آزمایش ذرات باد خورشیدی آدیتیا(ASPEX) و بسته تحلیلگر پلاسما برای آدیتیا(PAPA) ترکیب و خواص ذرات باد خورشیدی را تجزیه و تحلیل خواهند کرد و همچنین مغناطیس‌سنج قدرت و جهت میدان مغناطیسی اطراف فضاپیما را اندازه‌گیری خواهد کرد.

برای مقایسه، تلسکوپ فضایی جیمز وب که در دسامبر سال گذشته به فضا پرتاب شد، در نقطه ۲ لاگرانژ خورشید-زمین(L۲) که نقطه ثابت دیگری در فضا اما در جهت مخالف خورشید است، کار می‌کند. البته تلسکوپ جیمز وب برای رصد کهکشان‌ها و ستارگان دوردست و جستجوی نشانه‌های حیات در کیهان طراحی شده است.

تصاویر خیره کننده از خورشید

سازمان تحقیقات فضایی هند چندی پیش برخی از اولین تصاویر از خورشید را که توسط ابزار تلسکوپ تصویربرداری فرابنفش آدیتیا-ال۱ گرفته شده بود، منتشر کرد که خورشید را با جزئیات و وضوح خیره کننده نشان می‌دهد.

این تصاویر، ویژگی‌های سطح خورشید مانند لکه‌های خورشیدی، گرانول‌ها و رشته‌ها و همچنین فعالیت در جو خورشید مانند برجستگی‌ها، حلقه‌ها و جت‌ها را نشان می‌دهند. این تصاویر همچنین تغییرات روشنایی خورشید را در طول موج‌های مختلف نور فرابنفش نشان می‌دهد.

سازمان تحقیقات فضایی هند اعلام کرد که این تصاویر دارای کیفیت بسیار بالا و فراتر از انتظارات هستند. این سازمان همچنین گفت که سایر ابزارهای موجود در Aditya-L۱ به خوبی کار می‌کنند و به زودی ارسال داده‌ها را آغاز خواهند کرد.

داده‌های این کاوشگر هندی در دسترس جامعه علمی و عموم مردم قرار خواهد گرفت و به پیشرفت شناخت خورشید و تأثیر آن بر زمین و منظومه شمسی کمک می‌کند.

علاوه بر آن، یکی دیگر از مأموریت‌های هند در مدار نزدیک زمین در حال انجام یک مجموعه از آزمایشات است. ماهواره رصدی پرتوی ایکس XPoSat هند در اولین روز سال جدید میلادی به فضا پرتاب شد.

منبع: ایسنا