(تصاویر) اف-۲۲ رپتور؛ جنگنده ترسناکی که تاکنون جت دیگری را ساقط نکرده است

اف -۲۲ رپتور (F-22 Raptor) یک جنگنده پیشرفته و بسیار توانمند نسل پنجم آمریکایی است. با تولید و بهره برداری پرهزینه و محیط نظامی که از جنگ هوا به هوا فاصله گرفته بود، شاهد تولید کم تر از حد انتظار و خدمات محدودی از این جنگنده قدرتمند بوده ایم. برخلاف جت های جنگنده ای که پیش از آن وجود داشتند، این جنگنده هیچ گاه در نبردهای فعال “شکار” نداشته است – اگرچه اخیراً در تیراندازی به بالنی بر فراز خاک آمریکا دست داشته است.

اف -۲۲ رپتور

اف -۲۲ رپتور در دهه ۱۹۸۰ به عنوان جایگزینی برای جنگنده های اف -۱۵ ایگل و اف -۱۶ فالکون در نظر گرفته شده بود. این جنگنده یک جنگنده برتری هوایی جدیدتر و از نظر فناوری پیشرفته تر بود. این جت برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ پرواز کرد اما تا دسامبر ۲۰۰۵ وارد خدمت نظامی ارتش ایالات متحده نشد.

این هواپیما به اهداف خود دست یافت و یک جت جنگنده تاثیرگذار است. اف- ۲۲ رپتور پرواز مافوق صوت، قابلیت های پنهانکاری و آویونیک و تسلیحات بسیار پیشرفته را در خود دارد. فناوری و ویژگی های پیشرفته این هواپیما منجر به ممنوعیت صادرات آن به هر کشور دیگری شده است. ایالات متحده تنها کشور استفاده کننده از اف-۲۲ رپتور است.

کاربردی بودن کم تر از حد انتظار

با وجود فناوری پیشرفته و توانایی های برتر، F – ۲۲ هنوز هواپیمای دیگری را در نبرد هدف قرار نداده است. با توجه به اینکه این جنگنده به گونه ای طراحی شده بود که یک جنگنده هوایی برتر نسل بعدی باشد و جنگنده F – ۱۵ قبلی بیش از ۱۰۰ هواپیما را در نبرد ساقط کرده بود، این موضوع ممکن است شگفت انگیز به نظر برسد.

دلیل آن در واقع تا حد زیادی به زمان بندی مربوط می شود. این هواپیما در زمان جنگ های هوایی فعال تر برنامه ریزی و طراحی شده بود. پیشینیان آن از دوره ای متفاوت با تنش های جنگ سرد و درگیری با هواپیماهای میگ در ویتنام آمده بودند.

در زمان ورود (دیرهنگام) اف- ۲۲ رپتور به خدمت، شرایط جنگی فعال متفاوت بود. درگیری هایی در حوزه خلیج فارس و خاورمیانه با دخالت آمریکا وجود داشت، اما این درگیری ها علیه کشورهایی با قدرت هوایی قابل توجه نبود.

این کاهش نقش برای اف -۲۲ منجر به این شد که تولید این جت جنگنده بسیار زودتر از زمان برنامه ریزی شده – در سال ۲۰۱۱ – به پایان برسد. نیروی هوایی آمریکا پس از برنامه ریزی اولیه برای دریافت ۷۵۰ فروند از این هواپیما، تنها ۱۸۷ فروند از آن ها را به خدمت گرفت. هزینه های بالای تولید و عملیات و همچنین توسعه نسبتاً ارزان قیمت تر اف-۳۵ اما به همان اندازه توانمند نیز از عوامل مهم در کاهش تعداد اف-۲۲ های تولید شده بودند.

این عدم درگیری هوایی به این معنی نیست که هواپیما کاربردی در زمانه خود نداشته است. البته برتری آن به عنوان یک عامل بازدارنده برای درگیری های بالقوه عمل می کند که یک عامل حیاتی برای هر توسعه نظامی است. همچنین این جنگنده شاهد استفاده فعال در نقش های حمله هوا به زمین به جای هوا به هوا بوده است.

اف -۲۲ بالاخره «شکار» می کند

در فوریه ۲۰۲۳ گزارش شد که نیروی هوایی آمریکا یک بالن تجسسی چینی را در نزدیکی سواحل کارولینای جنوبی هدف قرار داده است. این کار توسط یک اف -۲۲ با استفاده از موشک سایدوایندر AIM – ۹ X در ارتفاع حدود ۶۰ هزار پایی انجام شد. شاید این هدف یک هواپیمای جت نبوده باشد، اما این اولین شکار هوا به هوای اف-۲۲ بود.

لوید جی.آستین، وزیر دفاع ایالات متحده در این باره گفته است: «این بالن که توسط چین در تلاش برای بررسی مکان های استراتژیک در قاره آمریکا مورد استفاده قرار می گرفت، بر فراز آب های سرزمینی آمریکا ساقط شد».

کمی پس از آن نیز یک فروند اف -۲۲ یک “شی ناشناس و در ارتفاع بالا”ی دیگر بر فراز آلاسکا را سرنگون کرد.

خلاصه ویژگی ها و قابلیت های اف- ۲۲ رپتور

• سازندگان: لاکهید مارتین و بوئینگ (تولید مشترک)

• اولین پرواز: ۷ سپتامبر ۱۹۹۷

• تعداد کل تولید شده: ۱۹۵ فروند

• تعداد فروند فعال: ۱۸۵ فروند

• ابعاد: ۱۳.۶ متر طول بال، ۱۸.۹ متر طول و ۵.۱ متر ارتفاع

• وزن: ۱۹.۷ تن

• حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: ۳۸ تن

• موتور: دو موتور توربوفن Pratt & Whitney F119-PW که هر کدام ۳۵,۰۰۰ پوند پیشرانه تولید می کند

• ظرفیت سوخت: ۸.۲ تن؛ با دو مخزن سوخت اضافی روی باله: ۱۱.۹ تن

• سرعت: ماخ ۲ با توانایی سوپرکروز، برد متوسط +۲,۹۷۷ کیلومتر بر ساعت با دو باک سوخت اضافی روی بال (با سوخترسانی هوایی بیشتر از این مسافت)

• سقف پرواز: بیش از ۵۰,۰۰۰ پا

• سلاح ها: یک توپ داخلی ۲۰ میلیمتری M61A2 با ۴۸۰ گلوله؛ ۲ موشک AIM-9 Sidewinde در داخل محفظه سلاح داخلی؛ ۶ موشک هوا به هوای AIM-120 AMRAAM یا دو موشک AIM-120 و دو بمب GBU-32 JDAM یا هشت موشک هوا به زمین SDB در محفظه اصلی سلاح

• تعداد خدمه: ۱ نفر

• قیمت هر واحد: ۱۴۳ میلیون دلار

منبع: روزیاتو