خودرویی که «پالایشگاه» دارد و با «پلاستیک» کار میکند!
ژیس شوکس (Gijs Schalkx) طراح هلندی یک خودروی قدیمی را برای کار کردن با یک منبع سوخت غیرمعمول بازسازی کرده است: زباله‌های پلاستیکی که به نفت تبدیل می‌شوند!
فرادید| پروژه دست‌ساز آقای شوکس با عنوان ماشین پلاستیکی (که البته از فلز ساخته شده)، از یک وُلوُی قرمز قدیمی با یک «پالایشگاه» روی سقف تشکیل شده که پلاستیک را برای بدست آوردن نفت برای مخزن سوخت حرارت می‌دهد.
به گزارش فرادید، این پروژه به عنوان ادامه موتورسیکلت «اِسلوت موتور» که شوکس به عنوان بخشی از دوره طراحی محصول خود در دانشگاه هنر ArtEZ ساخته بود آغاز شد؛ موترسیکلتی که با متان برداشت‌شده از باتلاق‌های محلی کار می‌کرد.
شوکس که به «خویش‌ساخته‌ها» (DIY) به عنوان شکلی از طراحی و زندگی مسئولانه علاقه دارد، می‌خواست ماشینی با منبع انرژی مشابه بسازد و پلاستیک را انتخاب کرد چون یک منبع آماده آن را در بازیافت خانگی خودش در دسترس داشت.
او یک خودروی قدیمی از قبرستان ماشین‌های قراضه در آلمان تهیه کرد، آن را تعمیر کرد و پالایشگاه را که به گفته او کاملاً شبیه یک پالایشگاه نفت معمولی است، بالای آن نصب کرد.
پلاستیک در این رآکتور بارگذاری می‌شود و در محیطی بدون اکسیژن سوزانده می‌شود تا بخار آن به گاز تبدیل شود. وقتی گاز دوباره متراکم می‌شود، به شکل روغنی نفتی است که از طریق لوله به مخزن سوخت در عقب خودرو می‌ریزد و آماده استفاده است.
شوکس فقط از بازیافت خانگی خود برای تامین نیروی ماشین استفاده کرد و حدود نیم سال حین فیلمبرداری از کار رانندگی کرد و برای هر هفت کیلومتر به حدود یک کیلوگرم پلاستیک نیاز داشت.
پالایشگاه برای تولید ۱۲ لیتر نفت تقریباً یک ساعت زمان نیاز دارد. طراح این فرآیند را بسیار ناکارآمد می‌داند، اما نکته همینجاست.
به گفته او خودروها به عنوان وسیله حمل‌ونقل هرگز کارآمد نخواهند بود و «ماشین پلاستیکی» راهی برای «صادق بودن» درباره این واقعیت است نه مخفی کردن آن.
شوکس با اشاره به آلایندگی بیش از حد تولید خودروی الکتریکی و باتری یون لیتیوم آن می‌گوید: «در قیاس با یک خودروی الکتریکی، که شما آلودگی را نمی‌بینید چون آن سوی جهان است، من سعی کردم بسیار شفاف و صادق باشم.»
در واقع، جاه طلبی او این بوده که خودرویی بسازد که واقعاً منزجرکننده به نظر برسد. افزون بر این که پالایشگاه لق و پقی به سقف آن بسته شده، ماشین پلاستیکی رنگ‌آمیزی ناهموار، سپرهای چوبی دارد و آدرس وبسایت Schalkx در کناره آن خط خورده است.
هنگام رانندگی، دود سیاهی از آن بیرون می‌آید که برای یک ماشین دیزلی قدیمی غیرمعمول نیست، اما احتمالاً سوخت پلاستیکی آن دود را بیشتر میکند، حتی اگر نفت از سه فیلتر در مسیر موتور عبور کند.
شوکس خاطرنشان میکند که پلاستیک شفاف و رنگ‌نشده، نفت خوب و شفافی تولید میکند، در حالی که نفت بدست آمده از پلاستیک آبی یا سیاه واقعا کثیف است.
«با دیزل‌های قدیمی، می‌توانید هر سوختی را که پیدا می‌کنید در آنجا بریزید تا کار کند، بنابراین روغن آفتابگردان و روغن موتور هم استفاده شده که هر دو پیش از این کاربرد هم دود می‌کردند، اما دود پلاستیک کمی بدتر است.»
شوکس خیلی‌ها را به خاطر نظراتش در مورد آلایندگی صنایع عصبانی کرده است. اما او با ایده‌های فعلی در مورد «طراحی پایدار»، مخالفت است، اصطلاحی که به نظر او توسط شرکت‌ها برای فروش محصولات بیشتر انتخاب شده است.
درعوض، او بر استفاده مجدد از آنچه در حال حاضر موجود است و افزایش استفاده مجدد و تعمیر با ایجاد دانش در مورد نحوه کار کردن چیزها تمرکز کرده است.
او خود را به استفاده از زباله‌های خانگی خود در این پروژه محدود کرد و فقط تا جایی که سوخت (زباله‌هایش) اجازه میداد رانندگی کرد (حدود ۱۰۰ کیلومتر در یک ماه). او می‌گوید در قیاس با کسی که یک ماشین جدید خریده و با آن رانندگی میکند، ردپای محیطی ماشین او کم بوده است.
«اگر شما طراح هستید، چیزهایی می‌سازید، چیزهایی تولید می‌کنید، اما راستش را بخواهید ما چیزهای اضافه داریم. به همین دلیل فکر نمی‌کنم که ما هیچ وقت نتوانیم به معنای واقعی کلمه پایدار باشیم.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
