(عکس) چرا کشورهای مختلف برای خرید جنگنده فرانسوی داسو رافال صف کشیده‌اند؟

تا سال‌ها کشورهای اروپایی تصور می‌کردند که درگیری‌های نظامی در قاره سبز تمام شده است و به‌همین‌خاطر بودجه هنگفتی را صرف امور دفاعی خود نمی‌کردند. آنها گمان می‌کردند که درگیری‌ها بیشتر محدود به کشورهای خاورمیانه و آفریقا خواهد بود.

هرچند جنگ روسیه و اوکراین سبب شده است که اروپایی‌ها از خواب غفلت بیدار شده و در فکر تقویت ارتش‌‌های خود باشند. یکی از زمینه‌های تعیین‌کننده در جنگ نیز قدرت هوایی است.

جنگنده داسو رافال در لیست خرید ارتش های مختلف جهان

در طول سال‌های اخیر جنگنده آمریکایی F-35 لایتنینگ ۲ توانسته خود را به‌عنوان برترین پرنده نسل پنجم مطرح کند. هرچند در کمال تعجب کشورهای مختلف در تلاش برای خرید جنگنده فرانسوی داسو رافال هستند.

این در حالی است که رافال نسبت به شاهکار لاکهید مارتین قدیمی‌تر است و از سیستم‌های پیچیده‌تری بهره نمی‌برد. با وجود این، تقاضا برای Dassault Rafale آنقدر افزایش یافته است که شرکت سازنده نمی‌تواند پاسخگوی سفارشات باشد.

ماه گذشته کشور کرواسی سه فروند داسو رافال را به‌عنوان اولین بخش از خرید خود تحویل گرفت. این در حالی است که زاگرب پیشتر در سال ۲۰۲۱ قراردادی به ارزش بیش از ۱ میلیارد یورو را برای خرید جنگنده فرانسوی امضا کرده بود و ظاهرا تمایل دارد تعداد سفارش‌های خود را افزایش دهد.

همچنین رئیس‌جمهور صربستان نیز اخیرا اعلام کرده است که آنها قصد دارند حداقل ۱۲ فروند جنگنده رافال را به سفارش پیشین خود اضافه کنند.

این مسئله به‌خوبی علاقه‌مندی کشورهای شرق اروپا به پلتفرم فرانسوی را آشکار می‌کند. طبیعتا جنگ روسیه و اوکراین همچون زنگ هشداری برای این کشورها بوده؛ اما ظاهرا در دیگر مناطق جهان نیز تمایل برای خرید جنگنده رافال افزایش یافته است. گفته می‌شود کشورهای یونان، امارات متحده عربی، اندونزی، مصر و قطر هم در حال بررسی پرنده فرانسوی هستند.

درست است که رافال از نظر فناوری نسبت به جنگنده‌های نسل پنجم مثل F-35 یا Su-57 ضعیف‌تر است، اما مزایای مهمی هم دارد. سیستم‌های الکترونیک پیشرفته، عملکرد قابل اتکا و ظرفیت بالای حمل تسلیحات باعث می‌شوند که خرید جنگنده رافال قابل دفاع باشد. علاوه بر اینها، هزینه‌های تعمیر و نگهداری رافال در مقایسه با جنگنده‌ای چون F-35 فوق‌العاده پایین‌تر است.

طراحی و توسعه جنگنده Dassault Rafale

داستان توسعه رافال را می‌توان به دهه ۱۹۷۰ میلادی مربوط دانست. زمانی که نیروهای هوایی و دریایی فرانسه به یک جنگنده جدید برای بروزرسانی ناوگان قدیمی خود نیاز داشتند. نیازمندی‌های مشابه و تلاش برای کاهش هزینه‌ها سبب شد که هر دو نیرو درخواست جنگنده‌ای مشترک را ارسال کنند. در اواسط همان دهه وزارت هوانوردی فرانسه بررسی یک هواپیمای جدید که بتواند بهتر از داسو میراژ ۲۰۰۰ باشد را آغاز کرد.

کمی بعد برنامه جنگنده مشترک اروپایی با حضور کشورهای فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، بریتانیا و آلمان غربی تایید شد. هرچند خیلی زود فرانسه اعلام کرد که نیازمندی‌های نظامی این کشور با جنگنده مشترک اروپایی همخوانی ندارد و آنها به‌صورت مستقل کار خواهند کرد. بنابراین فرانسوی‌ها برای خرید سیستم‌های مختلف جنگنده رافال از جمله اویونیک، پیشرانه و تسلیحات به شرکت‌های داخلی مراجعه کردند.

در نهایت شرکت Dassault Aviation پلتفرم رافال را در سال 2001 معرفی کرد. این جنگنده با طیف گسترده‌ای از قابلیت‌های ضروری همراه شده است و همین نیز سبب شده که بتواند در طول سال‌های مختلف جایگاه خود را حفظ کند.

دلایل جذابیت خرید جنگنده رافال

برای چندین دهه کشورهای مختلف فقط آمریکا و روسیه را به‌عنوان تامین‌کننده نیازهای هوایی خود می‌شناختند. هرچند اخیرا بسیاری از کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که نباید در نیروی هوایی خود از هواپیماهای ساخت تنها یک کشور استفاده کنند. اما چه چیزی سبب شده جنگنده فرانسوی رافال به‌گزینه‌ای جذاب برای خرید تبدیل شود؟

اول از همه اینکه رافال یک جنگنده چند منظوره است. این هواپیمای نظامی نه‌تنها می‌تواند برای برتری هوایی استفاده شود، بلکه برای حمله به اهداف زمینی، شناسایی و حتی حمله اتمی نیز مناسب است. برای این منظور نیز طیف گسترده‌ای از موشک‌ها و بمب‌های مختلف در کنار یک توپ ۳۰ میلی‌متری قرار خواهند گرفت.

داسو رافال از موشک‌های هوابه‌هوا سایدوایندر، مجیک، ASRAAM و AMRAAM پشتیبانی می‌کند. همچنین این جنگنده می‌تواند از موشک‌های آپاچی، HARM، ALARM و ماوریک برای حمله به اهداف زمینی استفاده کند. در صورت نیاز برای هدف قرار دادن کشتی نیز موشک‌های پنگوئن 3 و هارپون در دسترس خواهند بود.

اخیرا نیز در اخبار نظامی دیدیم که فرانسه موشک ASMPA-A را با برد تقریبی ۵۰۰ کیلومتر روی رافال امتحان کرده است. سر جنگی این موشک یک کلاهک هسته‌ای با قدرت انفجاری ۳۰۰ کیلوتن تی‌ان‌تی است. برای مقایسه باید گفت که قدرت انفجاری بمبی که روی هیروشیما پرتاب شد تنها ۱۶ کیلوتن تی‌ان‌تی بود.

شرکت سازنده از دو موتور توربوفن Snecma M88 برای رافال استفاده کرده است که سبب می‌شود بتواند به سرعت ۱.۸ ماخ برسد. طراحی این جنگنده نیز به‌گونه‌ای است که می‌تواند چالاکی بسیار بالایی در میدان نبرد داشته باشد. رافال یک جنگنده نسل ۴.۵ محسوب می‌شود و دارای برد عملیاتی ۱۸۵۰ کیلومتر است. همچنین این پرنده فرانسوی می‌تواند از روی ناوهای هواپیمابر به انجام عملیات‌های گوناگون بپردازد.

علاوه بر این‌ها، جنگنده داسو رافال توانسته بارها خود را در میدان نبرد اثبات کند. حضور موفق در لیبی، افغانستان، مالی، عراق و سوریه سبب شده که کشورهای مختلف به جنگنده داسو رافال به‌عنوان یک گزینه خرید احتمالی نگاه کنند. اگرچه Rafale به‌طورکامل رادارگریز نیست و از حسگرهای پیشرفته رقبای نسل پنجمی خود بهره نمی‌برد، اما همچنان نکات مثبت زیادی دارد.

بسیاری از کشورهای جهان بر این باور هستند که برای دفاع از حریم هوایی خود به یک جنگنده نسل پنجم نیاز ندارند. آنها به‌دنبال یک پلتفرم قابل‌اعتماد هستند که بتواند امکانات پیشرفته و توانایی انجام ماموریت‌‌های مختلف را با هزینه‌ای پایین‌تر در اختیارشان قرار دهد. اینجاست که رافال به‌عنوان یک گزینه جذاب جلب توجه می‌کند.

تمایل کشورهای مختلف به خرید جنگنده رافال سبب شده که شرکت Dassault Aviation با مشکل مواجه شود. آنها می‌بایست تا ۸ سال آینده تعداد ۱۷۴ فروند رافال را برای ارتش فرانسه آماده کنند. همچنین این شرکت متعهد هستند سفارش کشورهای اندونزی (۴۲ فروند)، امارات (۸۰ فروند) و مصر (۱۰ فروند نهایی از  ۳۰ فروند) را در همین زمان تحویل دهد.

داسو باید جای خالی ۱۲ فروند جنگنده رافال را که ارتش فرانسه به یونان داده بود را هم پر کند. در کنار اینها یونان همچنان منتظر است که ۱۰ فروند رافال خریداری شده در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ را تحویل بگیرد. همه اینها در حالی است که ممکن است در آینده نزدیک سفارش کشورهای کلمبیا، عراق و ازبکستان نیز اضافه شود.