چرا این نقطه از زمین معدن «الماس صورتی» است؟
معدن آرگیل که اکنون بسته شده، طی ۳۷ سال فعالیت، بیش از ۸۶۵ میلیون قیراط (۱۹۱ تن) الماس خام و ۹۰ درصد از الماسهای صورتی جهان را تولید کرد.
فرادید| معدن آرگیل بزرگترین ذخیرهگاه الماس صورتی کشفشده روی زمین را در خود دارد. بر خلاف الماسهای آبی و زرد که ناخالصیهایی مانند نیتروژن و بورون دارند، الماسهای صورتی رنگ خود را از طریق فرآیندهای زمینشناسی به دست میآورند که ساختار کریستالی آنها را مخدوش میکند. الماسهای صورتی بسیار نادر هستند و به گفته انجمن بینالمللی گوهرها میتوانند به قیمت بیش از ۲ میلیون دلار در هر قیراط (۱ قیراط برابر با ۰.۲ گرم یا ۰.۰۰۷ اونس) به فروش برسند.
به گزارش فرادید، معدن آرگیل سال ۲۰۲۰ به دلیل کاهش عرضه الماس و شرایط اقتصادی نامطلوب، از جمله افزایش هزینههای عملیاتی، بسته شد. این معدن در سواحل دریاچه آرگیل در منطقهی دورافتادهای در شمال شرقی استرالیای غربی، در ۵۵۰ کیلومتری جنوب شرقی داروین قرار دارد. به گفته ریو تینتو، شرکتی که مالک و ادارهکننده این معدن بود، عملیات استخراج آنجا ۳۷ سال به طول انجامید و بیش از ۸۶۵ میلیون قیراط (۱۹۱ تن یا ۱۷۲ تن) الماس خام از جمله الماسهای سفید، آبی، بنفش، صورتی و قرمز به دست آمد.
سازند سنگی آرگیل نقطه عجیبی برای الماس است، چون در لبه قاره قرار دارد نه در وسط، جایی که سنگهای قیمتی معمولاً ظاهر میشوند. افزون بر این، الماس معمولاً در سازندهای سنگی کیمبرلیت یافت میشود، اما سازند آرگیل دارای نوعی سنگ آتشفشانی به نام اُلیوین لامپرویت است.
محققان مدت کوتاهی پس از کشف این مکان در سال ۱۹۷۹، قدمت سنگهای آرگیل را مشخص کردند. نتایج اولیه، قدمت آنها را بین ۱.۱ تا ۱.۲ میلیارد سال نشان داد، اما سال گذشته، یک مطالعه جدید نشان داد این سنگها ۱.۳ میلیارد سال قدمت دارند. این قدمتگذاری جدید نشان میدهد منشأ تشکیل آرگیل درست در آغاز فروپاشی ابرقاره نونا (Nuna) بوده و سرنخهایی را در مورد چگونگی شکلگیری الماسها و اینکه چرا بسیاری از آنها صورتی هستند، آشکار میکند.
الماسهای صورتی از شرایط گرما و فشار خاصی که هنگام برخورد صفحات تکتونیکی به وجود میآید، شکل میگیرند. هیوگو اولیروک، محقق ارشد دانشگاه کرِتین استرالیا و نویسنده مطالعه ۲۰۲۳ قبلاً گفته بود که نیروی محض این برخوردها میتواند شبکه کریستالی الماسهای از پیش موجود را به گونهای خم کند که آنها را به رنگهای صورتی مختلف درآورد، هرچند نیروی بیش از حد میتواند آنها را قهوهای کند.
تصویر حلقه الماس آرگیل صورتی با الماسهای سفید و نوار طلا
ابرقاره نونا زمانی شکل گرفت که دو بخش از پوسته زمین حدود ۱.۸ میلیارد سال پیش با یکدیگر برخورد کردند. منطقهای که تصور میشود آنها در آن به هم برخورد کردند با سازند آرگیل امروزی همپوشانی دارد، به این معنا که احتمالاً همین برخورد سبب پیدایش الماسهای صورتی آرگیل شده است. با این حال، آن زمان، الماسها در اعماق پوسته زمین دفن شدند.
اما ۵۰۰ میلیون سال بعد از این اتفاق، زمانی که نونا با دور شدن صفحات تکتونیکی از هم، شروع به تجزیه شدن کرد، سنگهای حامل الماس به سطح زمین آمدند. این سنگها حاوی مقدار زیادی الماس قهوهای نیز بودند که ریوتینتو آنها را استخراج کرد و شمار زیادی از آنها را فروخت.
اولیروک میگوید: «آرگیل یک مکان استثنایی است و اگرچه ممکن است چنین الماسهایی جایی دیگری هم وجود داشته باشند، یافتن آنها بسیار به شانس بستگی دارد.»
مترجم: زهرا ذوالقدر