چرا بمب افکن استراتژیک B-52 Stratofortress تنها هواپیمای دارای هشت موتور است؟
بخشی از دلیل اینکه B-52 موتورهای زیادی دارد این است که طراحی آن بسیار قدیمی است. B-52 در اواخر دهه ۱۹۴۰ طراحی شد و برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ پرواز کرد. در آن زمان، موتورهای جت هنوز در مراحل اولیه توسعه بوده، قدرت کمی داشته و قابل اعتماد نبودند. هشت موتور جت مورد نیاز بود تا این هواپیما بتواند بمب افکن استراتژیک بین قاره ای مورد نیاز نیروی هوایی ایالات متحده با قابلیت پرواز در ارتفاع بالا باشد.
امروزه همه هواپیماهای مسافربری تجاری فقط دو موتور دارند (B-747 و ایرباس A380 تولید نمی شوند)، پس چرا B-52 Stratofortress دارای نه چهار، نه شش، بلکه هشت موتور است؟ در حالی که نمونه های زیادی از هواپیماهای شش موتوره وجود دارد (از جمله هواپیماهای مربوط به زمان جنگ جهانی دوم)، نمونه های کمی از هواپیماهای نظامی با هشت موتور جت وجود دارد.
با ارتقای قریب الوقوع B-52H ها به نسخه B-52J، این بمب افکن همچنان ستون فقرات ناوگان بمب افکن های استراتژیک ایالات متحده خواهد بود و همچنان تا سال های زیادی در آینده، تنها نمونه هواپیمای جت هشت موتوره نیروی هوایی ایالات متحده باقی خواهد ماند.
چرا بمب افکن B-52 دارای هشت موتور است؟
بخشی از دلیل اینکه B-52 موتورهای زیادی دارد این است که طراحی آن بسیار قدیمی است. B-52 در اواخر دهه ۱۹۴۰ طراحی شد و برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ پرواز کرد. در آن زمان، موتورهای جت هنوز در مراحل اولیه توسعه بوده، قدرت کمی داشته و قابل اعتماد نبودند. هشت موتور جت مورد نیاز بود تا این هواپیما بتواند بمب افکن استراتژیک بین قاره ای مورد نیاز نیروی هوایی ایالات متحده با قابلیت پرواز در ارتفاع بالا باشد.
| موتور اورجینال Pratt & Whitney J57 | |
| حداکثر پیشرانه | ۸,۷۰۰ پوند (قدرت پیشرانه اورجینال) |
| تعداد ساخته شده | بیش از ۲۱,۰۰۰ دستگاه |
| اولین راه اندازی | ۱۹۵۰ |
| اولین پرواز | ۱۹۵۳ |
| هواپیماهای دارای این موتور | Boeing 707, B-52 Stratofortress, KC-135 Stratotanker, Douglas F4D, Skyray Douglas DC-8, McDonnell F-101, F-100 Super Sabre, Vought F-8 Crusader |
به عبارت دیگر، اگر امروز یک بمب افکن شبیه B-52 از ابتدا ساخته می شد، احتمالاً فقط با چهار موتور طراحی می شد – درست مانند بسیاری از هواپیماهای نظامی بزرگ دیگر (مانند C-17 Globemaster، B-1 Lancer و C-5 Galaxy). اینکه B-52 تا به این اندازه قدیمی است، و با این حال هواپیمایی است که نیروی هوایی می خواهد تا دهه ۲۰۵۰ یا حتی پس از آن در خدمت نگه دارد کمی دور از ذهن است.
تعداد بسیار کمی از هواپیماهای جت با هشت موتور طراحی شده اند – چه رسد به ساخت. چند طرح هواپیماهای با موتورهای جت هشت گانه پیشنهاد شد اما هرگز ساخته نشده یا از مرحله نمونه اولیه پیش تر نرفتند.
این هواپیماها عبارتند از Antonov An-325 (تکامل یافته پیشنهادی از An-225 Mriya)، Avro 730 (هواپیمای شناسایی و بمب افکن استراتژیک پیشنهادی دهه ۱۹۵۰ ایالات متحده)، Northrop YB-49 (یک بمب افکن سنگین ایالات متحده در دهه ۱۹۴۰ که فقط نمونه اولیه آن ساخته شد و Convair YB-60 (یک بمب افکن استراتژیک دهه ۱۹۵۰ که این هم فقط تا مرحله ساخت نمونه اولیه پیش رفت).
قابل ذکر است که بمب افکن استراتژیک XB-70 Valkyrie که در دهه ۱۹۵۰ طراحی شده اما لغو شد، با قابلیت پرواز با سرعت بیش از ۳ ماخ، با شش موتور ساخته شده بود.
چرا B-52 هشت موتور خود را حفظ خواهد کرد؟
در طول سال‌ها، پیشنهادهایی برای تغییر موتور بمب افکن Stratofortress و کاهش آن به چهار موتور ارائه شده است. اما این تغییر هرگز اتفاق نیفتاده است، تا حدی به این دلیل که باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود زیرا در صورت خرابی یا خاموش شدن موتور به هر دلیلی، باله‌های دم کوتاه‌تر و سکان کوچک‌تر مدل‌های G و H ممکن است نتوانند در برابر نیروی پیشرانه نامتقارن تاب بیاورند.
| موتور Pratt & Whitney JT3D/TF33 | |
| حداکثر پیشرانه | ۱۷,۰۰۰ پوند |
| تعداد ساخته شده | ۸,۶۰۰ دستگاه (تقریبی) |
| اولین راه اندازی | ۱۹۵۸ |
| اولین پرواز | ۱۹۵۹ |
| هواپیماهای دارای این موتور | Boeing 707, Boeing B-52H Stratofortress, Boeing KC-135E Stratotanker, Douglas DC-8, Lockheed C-141 Starlifter |
مجله نیروی هوایی و فضایی در این باره تصریح می کند، «همانطور که امروزه نیز صحت دارد، این هشت موتور دارای چهار نازل هستند. در حالی که نیروی هوایی ایالات متحده زمانی چهار موتور تجاری با فن بزرگ را در نظر داشت، برای جلوگیری از طراحی مجدد قابل توجه بال، کابین خلبان و سایر قطعات و کاهش ریسک و تاخیر، به طراحی هشت موتور وفادار ماند».
بنابراین، B-52 طراحی هشت موتوره خود را تا پایان عمرش حفظ خواهد کرد (زیرا راحت تر است که به طراحی کنونی خود پایبند باشید). کاهش تعداد موتورها به چهار دستگاه مستلزم کار و تلاش بیش از حدی است که ارزشش را ندارد.
موتورهای جدید Rolls-Royce F130
موتورهای B-52 در طول سال ها ارتقا یافته اند. مدل فعلی B-52H دارای موتورهای توربوفن TR-33 بسیار قدرتمندتر و مقرون به صرفه تر از موتورهای اورجینال است که این هواپیما با آن پرواز می کرد. اما این پایان کار نیست. B-52H ها در حال ارتقا به نسخه B-52J هستند (که انتظار می رود در سال ۲۰۳۳ وارد سرویس شود)، به عنوان بخشی از برنامه جایگزینی موتور تجاری این بمب افکن. این برنامه همچنین عمر مفید B-52 را تا دهه ۲۰۵۰ افزایش خواهد داد.
| موتور Rolls-Royce F130 | |
| قدرت پیشرانه | ۱۷,۰۰۰ پوند (F130) |
| تعداد ساخته شده | بیش از ۳۶۰۰ دستگاه (نسخه غیرنظامی BR700)؛ ۶۵۰ دستگاه (برنامه ریزی شده برای نسخه F130) |
| اولین راه اندازی | ۱۹۹۵ (نسخه غیرنظامی BR700)؛ (نسخه F130 نیز تست شده است) |
| هواپیماهای دارای این موتور | Bombardier Global Express, Boeing 717, Gulfstream V (نسخه غیرنظامی BR700 ) |
هشت موتور قدیمی TR-33 با هشت موتور رولزرویس F130 (نسخه نظامی شده BR-725 تجاری رولز رویس) جایگزین خواهند شد. رولز رویس در سال ۲۰۲۱ برای تولید موتورهای بمب افکن های استراتژیک قدرتمند، رقبای اصلی خود یعنی GE Aviation و Pratt & Whitney را شکست داد. انتظار می رود رولز رویس حدود ۶۵۰ دستگاه F130 برای تجهیز ۷۶ فروند بمب افکن B-52، تولید کند که به نسبت یک به یک (هشت موتور در هر فروند) جایگزین موتورهای Pratt & Whitney TR33 خواهند شد.
در حالی که این موتورهای جدید یک جهش نسلی نسبت به موتورهای قدیمی هستند، نیروی رانش بیشتری را ارائه نمی دهند. افزایش نیروی پیشرانه مستلزم بازسازی بدنه هواپیما برای تحمل فشار بیشتر نیز هست. نیروی هوایی با حفظ تعداد موتورها و دکل های یکسان با نیروی پیشرانه یکسان، می تواند نیاز به تعمیرات اساسی در این هواپیما را کاهش دهد و در عین حال موتورها را ارتقا بخشد.
منبع: روزیاتو
