این قطعۀ کوچک قرار است «انسان» را جاودانه کند

فرادید| اگر بشریت منقرض شود و یک گونۀ کاملا متفاوت جای ما را بر روی سیارۀ زمین بگیرد، دانشمندان یک طرح پشتیبان دارند: کریستالی به اندازه یک سکه که کل «ژنوم» انسان را در خود ذخیره کرده است. گونه‌های آینده اگر دانش فوق‌پیشرفته‌ای داشته باشند می‌توانند از این بایگانی به عنوان یک کتابچه راهنمای آموزشی برای بازآفرینی انسان‌ها در چند میلیون یا حتی میلیاردها سال آینده استفاده کنند. 

به گزارش فرادید، این شبیه یک موضوع علمی‌تخیلی به نظر می‌رسد، اما بسیار واقعی است. دانشمندان داده‌های ژنتیکی را در یک کریستال حافظه از جنس کوارتز ذوب‌شده ثبت کردند؛ این نوعی شیشه است که در سال ۲۰۱۴ رکورد جهانی گینس را به عنوان بادوام‌ترین ماده ذخیره‌سازی داده‌ها به دست آورد. 

پیتر کازانسکی، محقق ارشد و متخصص اپتوالکترونیک در دانشگاه ساوث‌هَمپتون می‌گوید: «ما از پتانسیل کریستال‌های حافظه برای ذخیره‌سازی فوق‌العاده بادوام و با چگالی بالا که بتواند میلیاردها سال دوام داشته باشد، الهام گرفته‌ایم. ما از این امکان نیز الهام گرفتیم که این فناوری می‌تواند به بازسازی انسان با استفاده از اطلاعات ژنتیکی ذخیره‌شده کمک کند، بنابراین نوعی جاودانگی اطلاعات در خود دارد که می‌تواند هویت انسان را برای طولانی‌مدت در آینده حفظ کند.» 

این کریستال در بزرگترین اندازه خود می‌تواند تا ۳۶۰ ترابایت اطلاعات را برای میلیاردها سال ذخیره کند، حتی زمانی که در معرض شرایط مخرب قرار گیرد. این کریستال می‌تواند در برابر تشعشعات کیهانی، دماهای شدید آب و هوایی زیر صفر و تا ۱۸۳۲ درجه فارنهایت زنده بماند و در برابر نیروی ضربه مستقیم تا ده تن بر سانتیمتر مربع تاب بیاورد. بر اساس رکوردهای جهانی گینس، در دمای اتاق، کریستال میتواند تا ۳۰۰ کوینتیلیون سال پایدار بماند؛ بیش از ۲۱ میلیارد برابر سن کنونی جهان!

کازانسکی و تیمش ژنوم انسان را با استفاده از لیزرهای فوق‌سریع رونویسی و داده‌ها را در حفره‌های کوچک سیلیس به کوچکی ۲۰ نانومتر رمزگذاری کردند. در این کریستال، اطلاعات به پنج بعد مختلف نانوساختار ترجمه شدند: ارتفاع، طول، عرض، جهت و موقعیت آن‌ها.

روی سطح کریستال یک کلید بصری حک شده که حاوی تصاویری از اتم‌های هیدروژن، اکسیژن، کربن و نیتروژن و همچنین مارپیچ دوگانه DNA و چهار پایه نوکلئوتیدی آن است. این تیم تجزیه ساختار مولکولی کروموزوم و همچنین نحوه قرارگیری آن در یک سلول و نقاشی‌های یک مرد و یک زن را نیز گنجانده است. 

کازانسکی گفته: «کلید بصری حک‌شده روی کریستال به یابنده اطلاع می‌دهد چه داده‌هایی داخل کریستال ذخیره شده‌اند و چگونه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.» 

با این حال، به گفته اسکای نیوز: «یک مشکل وجود دارد و آن این است که ما نمی‌دانیم چه نوع گونه‌ی هوشمند یا ماشینی ممکن است در آینده‌ی دور به این کریستال حافظه برخورد کند یا اینکه آیا ابزاری برای خواندن آن خواهند داشت یا نه.» توماس هاینس، محقق داده در امپریال کالج لندن که در این مطالعه شرکت نداشته، به سی‌ان‌ان گفته که کار این تیم بسیار چشمگیر است، اما او در مورد کارایی بودن این کریستال تردید دارد. 

این کریستال اکنون در آرشیو Memory of Mankind در هالشتات اتریش قرار دارد

«آن‌ها از کجا بدانند کریستال را چطور بخوانند؟ آن‌ها از کجا بدانند چگونه دستگاهی برای خواندن این کریستال بسازند؟ آیا این دستگاه صدها سال دیگر در دسترس خواهد بود؟ من به سختی می‌توانم آی‌پاد ده ساله‌ام را وصل کنم و به آنچه در گذشته گوش می‌دادم گوش دهم.» 

دانشمندان در حال حاضر قادر به خلق انسان‌ها و گیاهان و حیوانات فقط از اطلاعات ژنتیکی آن‌ها نیستند، اما پیشرفت‌های اخیر در زیست‌شناسی مصنوعی این اطمینان را ایجاد کرده که روزی ممکن است این کار انجام شود. در این بین، دانشمندان در حال بررسی راه‌های دیگر حفاظت از اطلاعات بیولوژیکی در صورت وقوع بلایا هستند، مانند ذخیره سلول‌های حیوانی منجمد در دهانه‌های ماه. 

مِری هاگِدورن، دانشمند تحقیقاتی ارشد در باغ‌وحش ملی اسمیتسونیان و موسسه زیست‌شناسی حفاظتی و نویسنده اصلی مطالعه‌ی خزانه‌ی تنوع زیستی قمری، گفته: «فکر می‌کنم همیشه خوب است برای آینده آماده باشیم، مهم نیست آینده چه باشد.» 

کریستال حافظه که با ژنوم انسان حک شده، اکنون در آرشیو «خاطره بشریت» یا Memory of Mankind، در قدیمی‌ترین معدن نمک جهان در هالشتات اتریش قرار دارد و دانشمنان این پروژه امیدوارند که آن برای همیشه دست‌نخورده و بی‌نیاز به استفاده باقی بماند.

مترجم: زهرا ذوالقدر