هوش مصنوعی صنعتی در دستان گوگل

این روزها فیلم‌های هالیوودی، جلد مجلات، اخبار و حتی برنامه‌های طنز همه در تسخیر ماجرای رقابت هوش مصنوعی و بشر است. حالا بسیاری از پیشگویان و کارشناسان هشدار می‌دهند که هوش مصنوعی می‌تواند مشاغل را از بین ببرد، قوانین را زیر پا بگذارد و حتی باعث آغاز یک جنگ شود.

هر چند این پیشگویی‌ها مربوط به آینده‌ای نسبتا دور هستند، اما رقابتی که این روزها وجود دارد تنها میان انسان‌ها و ماشین‌ها نیست، بلکه میان غول‌های تکنولوژی است که به سرعت در حال سرمایه‌گذاری در این حوزه هستند تا بتوانند حاکمیت خود را بر آن ثابت کنند.

افزایش چشمگیر دسترسی به اطلاعات دیجیتالی، رشد پردازش کامپیوتری و ظهور الگوریتم‌های کاربردی، این گوشه تاریک علوم کامپیوتری را تحریک و تقویت کرده است. بزرگ‌ترین شرکت‌های تکنولوژی غربی شامل Alphabet (شرکت مادر Google)، Amazon، Apple، Facebook، IBM و Microsoft، درست مانند رقبای چینی خودشان، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را برای توسعه قابلیت‌ها و امکاناتشان در حوزه هوش مصنوعی انجام می‌دهند.

هر چند بررسی اختصاصی و مجزای سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در هوش مصنوعی مشکل است، اما بررسی‌های موسسه تحلیل داده‌های PitchBook نشان می‌دهد که تا به حال شرکت‌های سراسر جهان چیزی در حدود ۳/ ۲۱ میلیارد دلار در زمینه ادغام و خریدهای مربوط به حوزه هوش مصنوعی صرف کرده‌اند.

این بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد ادغام و خریدهای انجام شده تا پایان سال جاری میلادی تا ۲۶ برابر بیشتر از سال ۲۰۱۵ خواهد بود. یادگیری ماشینی شاخه‌ای از هوش مصنوعی است که بیشترین وابستگی شرکت‌های تکنولوژی را به این حوزه به همراه آورده است.

کامپیوترها اطلاعات را بررسی و غربال می‌کنند تا الگوها را شناسایی کرده و بدون هیچ برنامه‌ریزی از قبل، پیش‌بینی‌هایی را انجام ‌دهند. این روش حالا در تمام انواع اپلیکیشن‌ها در صنعت تکنولوژی شامل تبلیغات آنلاین هدفمند، پیشنهادهای خرید، واقعیت افزوده و حتی خودروهای خودران و هوشمند هم به‌کار برده می‌شود.

«ژوبین قهرمانی» مدیر بخش تحقیقات هوش مصنوعی در شرکت بزرگ Uber معتقد است که هوش مصنوعی درست به اندازه ظهور کامپیوترها انقلابی و تاثیرگذار خواهد بود. برای درک تاثیر پتانسیل هوش مصنوعی پایگاه‌های داده را ببینید. این پایگاه‌های داده از دهه ۱۹۸۰، ذخیره اطلاعات را با هزینه ارزان انجام داده‌اند تا افق دیدگاه‌ها را گسترده‌تر کرده و وظایف شناختی مانند مدیریت اموال و کالاها را ساده‌تر کنند.

فرانک چن از شرکت سرمایه‌گذاری Andreessen Horowitz می‌گوید: «پایگاه‌های داده به اولین نسل نرم‌افزارها قدرت دادند و هوش مصنوعی به زودی این‌قدرت را برای عملکردهای پیشگویی و واکنشی انجام خواهد داد.» اپلیکیشنی مانند Gmail گوگل که محتوای ایمیل‌ها را بررسی کرده و روی دستگاه‌های موبایل امکان پاسخگویی سریع و با یک لمس را پیشنهاد می‌کند، نمونه اولیه‌ای خواهد بود از آنچه هوش مصنوعی در آینده ارائه می‌دهد.

درست مانند موج‌های قدیمی ظهور تکنولوژی‌های جدید مانند کامپیوترهای شخصی و گوشی‌های موبایل، هوش مصنوعی هم با کمک به تغییر عملکردهای فعلی غول‌های تکنولوژی، پتانسیل متحول کردن کسب و کار این شرکت‌ها و ظهور تجارت‌های جدید را دارد. با این حال اما هوش مصنوعی حسی از تهدید را هم القا می‌کند.

«جف وایک» مدیر اجرایی بخش جهانی محصولات مصرفی در شرکت Amazon و یکی از مشاوران جف بزوس در این مورد می‌گوید: «اگر یک شرکت تکنولوژی باشید که از هوش مصنوعی بهره‌ای نمی‌برید و وارد این عرصه رقابتی نشده‌اید، قطعا خودتان را از چرخه نوآوری دور کرده‌اید.»

هوش مصنوعی با چشم‌اندازی مثبت و امیدوارکننده می‌تواند یادآور جویندگان طلا در کالیفرنیا باشد. اگرچه شرکت‌های چینی مانند Baidu و Alibaba هم در حال سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی هستند و آن را در بازار محصولات خانگی هم به‌کار می‌گیرند، کاشفان مسلم آن شرکت‌های تکنولوژی غربی هستند. Alphabet به‌طور گسترده‌ای پیشتاز عرصه هوش مصنوعی است.

این شرکت سال‌ها سود قابل ملاحظه‌ای را از هوش مصنوعی به‌دست آورده و محققان شناخته‌شده‌ای هم در این عرصه دارد. با این همه اما هنوز اول راه است و تا رقابت جدی راه زیادی باقی مانده. تا چند سال آینده شرکت‌های بزرگ تکنولوژی در سه مسیر مهم این حوزه با یکدیگر رقابت می‌کنند.

این شرکت‌ها همچنان به رقابت برای کمک به پرورش نخبگان‌شان در این حوزه ادامه می‌دهند، آنها تلاش می‌کنند تا یادگیری ماشینی را برای تجارت‌های فعلی‌شان آن هم به شکلی موثرتر از رقبا به‌کار بگیرند و در نهایت تلاش می‌کنند تا مراکز سودآور جدیدی را برای کمک به توسعه هوش مصنوعی ایجاد کنند.

محققان میلیون دلاری

جدی‌ترین تهدید هوش مصنوعی برای انسان‌ها، تهدید استعداد آنهاست؛ ویژگی‌ای بسیار کمیاب‌تر از اطلاعات یا قدرت پردازش کامپیوتری. تقاضا برای متخصصان هوش مصنوعی که می‌توانند با روش‌های خلاقانه، تکنیک‌های یادگیری ماشینی را به گروه‌های بزرگی از اطلاعات پیوند دهند، بسیار بیشتر از تعداد دانشجویانی است که در این زمینه تحصیل می‌کنند.

«گوردیپ سینگ‌پال» از شرکت Microsoft معتقد است: «امروزه سیستم‌های هوش مصنوعی شبیه دانشمندان خرفت هستند. آنها در کاری که انجام می‌دهند عالی هستند، اما اگر از آنها در جای درستی استفاده نشود، بحران‌ساز خواهند بود.» به‌کارگیری نادرست افراد می‌تواند برای بقای یک شرکت تهدیدآمیز باشد. بعضی استارت‌آپ‌ها با به‌کارگیری دانشجویان در حال تحصیل یا افرادی با دانش ناکافی که مهارت خوبی در حوزه هوش مصنوعی ندارند، ضربه‌های جدی خورده‌اند.

درست به همین دلیل هم هست که اگر شرکتی در استخدام و به‌کارگیری نیروهای متخصص ناموفق باشد، به خرید تمام یک استارت‌آپ فعال در آن حوزه روی می‌آورد. صنعت تکنولوژی اولین تجربه را در این زمینه در سال ۲۰۱۴ به‌دست آورد؛ وقتی که گوگل حدود ۵۰۰میلیون دلار برای خرید استارت‌آپ DeepMind پرداخت که هیچ درآمد یا محصول مشخصی نداشت، اما تیمی از محققان برجسته در زمینه یادگیری عمیق در اختیار داشت.

بعد از انجام این خرید بود که این محققان برنامه‌ای را طراحی کردند که در دنیا با نام Go شناخته شد. به این ترتیب شرکت‌های بزرگ تکنولوژی گاهی به سراغ شرکت‌های کوچک و استارت‌آپ‌هایی می‌روند که اگرچه درآمد و سود تضمینی ندارند، اما نیروهای حرفه‌ای و مفیدی در اختیار دارند که می‌توانند به آنها برای رشد بیشتر کمک کنند.

به این ترتیب گاهی شرکت‌های بزرگ تکنولوژی با خرید استارت‌آپ‌های کوچک اما دارای نیروهای حرفه‌ای و متخصص، ممکن است چیزی حدود ۵ تا ۱۰ میلیون دلار برای هر کدام از این افراد بپردازند. با این اوصاف این روزها شرکت‌های تکنولوژی به این نتیجه رسیده‌اند که صرف هزینه برای به‌کارگیری و استفاده از محققان و افراد حرفه‌ای در حوزه هوش مصنوعی می‌تواند تا حد زیادی برتری آنها را در رقابت‌های آینده این حوزه، تضمین کند.