خفاش‌ها کرونا را حمل می‌کنند بدون آنکه بیمار شوند

پژوهشگران دانشگاه ساسکاچوان (University of Saskatchewan) کانادا در مطالعه اخیرشان دریافته‌اند خفاش‌ها می‌توانند بدون آنکه خودشان بیمار شوند، حامل کروناویروس باشند.

کروناویروس‌هایی که باعث بیماری‌هایی مانند سندرم حاد تنفسی حاد (SARS) و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) شده‌اند نیز خفاش‌ها حامل آن بوده‌اند.

در حالیکه این ویروس‌ها می‌توانند باعث ایجاد بیماری کشنده و خطرناک در انسان‌ها شوند، اما بنابر یک مطالعه جدید خفاش‌ها از بیماری‌های ناشی از این ویروس‌ها در امان هستند.

پژوهشگران کانادایی در مطالعه اخیرشان دریافتند خفاش‌ها می‌توانند سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) را بدون بیمار شدن حمل کنند. خفاش‌ها نه از شر ویروس خلاص می‌شوند و نه بیمار می‌شوند.

دانشمندان ثابت کردند که سلول‌های موجود در "خفاش قهوه ای" (brown bat) که از حشرات تغذیه می‌کند، ممکن است این موضوع را نشان دهد که بدن این خفاش‌ها نیز عفونت سندرم تنفسی خاورمیانه را برای ماه‌ها حمل می‌کند، اما مشکلی برای آن‌ها پیش نمی‌آید چرا که بدن خفاش‌ها به گونه‌ای با ویروس‌ها منطبق شده‌اند.

"ویکرام میسرا" (Vikram Misra) میکروبیولوژیست دانشگاه ساسکاچوان گفت: کروناویروس سندرم تنفسی خاورمیانه به جای کشتن سلول‌های خفاش و انجام همان کاری که با سلول‌های انسانی انجام می‌دهد، وارد رابطه طولانی مدت با بدن میزبان می‌شود، اما بدن خفاش به دلیل سیستم ایمنی منحصر به فرد فوق‌العاده این حیوان مقاومت می‌کند. تصور می‌شود کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-۲) نیز به همان روش در بدن خفاش‌ها عمل می‌کند.

میسرا در ادامه افزود: مطالعه ما نشان می‌دهد که وجود عوامل استرس زایی مانند سایر بیماری‌ها و احتمال از بین رفتن زیستگاه ممکن است در شیوع کروناویروس‌ها توسط خفاش‌ها به گونه‌های دیگر نقش مهمی داشته باشد. هنگامی که خفاش در سیستم ایمنی بدن خود دچار استرس می‌شود، این موضوع تعادل سیستم ایمنی ویروس را نیز مختل می‌کند و به ویروس اجازه می‌دهد تا تکثیر شود.

"داریل فالزارانو" (Darryl Falzarano) دانشمند "سازمان واکسن و بیماری‌های عفونی" (VIDO-InterVac) و یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: ما می‌بینیم که کروناویروس سندروم تنفسی خاورمیانه می‌تواند خیلی سریع خود را با یک موقعیت خاص وفق دهد گرچه ما کاملا این فرایند را درک نمی‌کنیم این نشان می‌دهد که کروناویروس‌ها چگونه به آسانی قادر به جهش از گونه‌ای به گونه‌ای دیگر هستند.

تاکنون بیش از ۳.۵ میلیون نفر در سرتاسر جهان به بیماری کووید-۱۹ که عامل آن کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ است، مبتلا شده‌اند و هفت درصد از مبتلایان نیز جان خود را از دست داده‌اند. این در حالیست که سندرم تنفسی خاورمیانه در سال ۲۰۱۲ تنها حدود ۲۵۰۰ فرد را آلوده کرد و از هر سه نفر فرد مبتلا به این بیماری یک فرد جان خود را از دست می‌دادند.

هیچ واکسنی برای هر دو ویروس ساخته نشده و وجود ندارد. در حالی که شتر‌ها میزبان کروناویروس مرس (MERS-CoV) هستند به نظر می‌رسد که خفاش‌ها میزبانان اولیه این ویروس‌ها هستند.

میسرا در انتها گفت: کروناویروس‌ها به سرعت با گونه‌هایی که آلوده می‌کنند سازگار می‌شوند، اما در مورد فعل و انفعالات مولکولی این ویروس‌ها با میزبان طبیعی آن‌ها یعنی خفاش اطلاعات بسیار کمی در دسترس است. یک مطالعه پژوهشگران دانشگاه ساسکاچوان در سال ۲۰۱۷ نشان داد که کروناویروس‌های خفاش می‌توانند حداقل چهار ماه به صورت غیرفعال در بدن میزبان خود یعنی خفاش طبیعی باقی بمانند.

سلول‌های خفاش هنگامی که در معرض ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه قرار می‌گیرند، نه با تولید پروتئین‌های التهابی که علائم بیماری هستند، بلکه با حفظ یک پاسخ ضد ویروسی طبیعی (عملکردی که در گونه‌های دیگر از جمله انسان خاموش می‌شود) سازگار می‌شوند.

به طور همزمان، ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه نیز با جهش بسیار سریع با یک ژن خاص سلول‌های میزبان خفاش سازگار می‌شود و همکاری این دو با یکدیگر منجر به ماندگاری طولانی مدت ویروس در خفاش می‌شود، اما تا زمانی که چیزی مانند بیماری یا سایر عوامل استرس زا نباشند، آن‌ها خطری ندارند.

در آینده دانشمندان به درک چگونگی سازگاری ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه با خفاش در برابر عفونت و تکثیر در شتر و سلول‌های انسانی خواهند پراخت.