جدیدترین دلایل بروز دیابت

رییس مرکز تحقیقات فیزیولوژی پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم با اشاره به مطالعه مروری انجام شده در این مرکز تحقیقات، در خصوص عوامل پیدایش دیابت نوع ۲ و تاثیر آن بر روش‌های درمان و پیشگیری، گفت: شناخت این عوامل و بررسی‌های پژوهشی بر روی آن می‌تواند مسیر‌های درمانی و کنترل بهتر در بیماران دیابتی را هویدا کند.

دکتر اصغر قاسمی با بیان اینکه دیابت یکی از بیماری‌های شایع متابولیکی است که با افزایش قند خون خود را نشان می‌دهد، گفت: این اختلال در طول زمان به اندام‌های مختلف بدن از جمله چشم، کلیه، قلب، سلول‌های عصبی و عروق ریز و درشت بدن آسیب زده و حتی می‌تواند منجر به ناتوانی‌های دائمی شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در آستانه روز جهانی دیابت با بیان اینکه شناخت بیشتر عوامل پیدایش این بیماری می‌تواند راهکار‌های کنترل آن را بهبود بخشیده و از میزان و یا شدت ناتوانی‌های حاصله بکاهد، اظهار کرد:

بر اساس یافته‌­های قبلی، ترشح پایین انسولین در لوزالمعده، اختلال در کبد و افزایش قند بخصوص قند ناشتا و کاهش برداشت گلوکز یا قند خون توسط ماهیچه‌های بدن به عنوان مثلث سه‌گانه و مقصر اصلی بروز دیابت نوع ۲ شناخته می‌شد.

این محقق با بیان اینکه طی دو دهه اخیر پنجعامل جدید به عوامل قبلی اضافه شده، اظهار کرد: تجزیه چربی‌های تجمیع شده در بافت چربی و نقش آن در ایجاد مقاومت انسولینی، اختلال در سیستم گوارشی و عدم افزایش ترشح انسولین به دنبال غذا خوردن، ترشح هورمون گلوکاگن ازسلول‌های آلفای پانکراس و در نتیجه افزایش قند خون، افزایش بازجذب قند از ادرار، اختلالات مغزی و اشکالات ایجاد شده در میانجی‌های عصبی و تاثیر آن در افزایش قند خون؛ در کنار سه عامل قبلی، هشت‌گانه مؤثر در پدید آمدن دیابت نوع ۲ را تشکیل می‌دهند.

قاسمی با تاکید بر اینکه شناخت این عوامل و بررسی‌های پژوهشی بر روی آن می‌تواند مسیر‌های درمانی و کنترل بهتر در بیماران دیابتی را هویدا کند، اظهار کرد:

در همین راستا مطالعه‌ای تحت عنوان مروری بر عوامل پیدایش دیابت نوع ۲ و تاثیر آن بر روش‌های درمان در مرکز تحقیقات فیزیولوژی پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم انجام شده که نتایج آن می‌تواند نقش موثری در پیشگیری و درمان دیابت ایفا کند.

این محقق فیزیولوژیست با بیان اینکه در این مطالعه مروری عوامل جدید تاثیرگذار در بروز دیابت شناسایی شده است، گفت: اختلال در اندوتلیوم یا همان پوشش داخلی رگ که ماده‌ای تحت عنوان اکسید نیتریک تولید می‌کند می‌تواند عاملی برای بروز دیابت باشد، چراکه اکسید نیتریک گشاد کننده رگ‌ها بوده و باعث می‌شود خون به بخش‌هایی که قند را برداشت می‌کند مانند عضله اسکلتی و یا سایر اندام‌ها راحت‌تر دسترسی داشته باشد، برهمین اساساحتمال ابتلا به دیابت در افراد دارای مشکلات اندوتلیومی بیشتر است.

قاسمی نتایج استخراج شده از این مطالعه مروری را مقدمه‌ای برای نگارش کتابی در رابطه با دیابت و راه‌های جدید پیشگیری و درمان آن عنوان کرد و گفت: این کتاب به پیشنهاد یک ناشر خارجی و با همکاری مشترک نویسندگان داخلی و خارجی تا اواخر سال ۲۰۲۱ نگاشته می‌شود و طی آن به موضوعاتی همچون دیابت نوع دو و نقش و جایگاه اکسید نیتریک در پیشگیری و درمان دیابت در آینده پرداخته شده است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به نقش این گونه مطالعات در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌ها، تصریح کرد: از دیدگاه تغذیه‌ای، در جوامعی که سبزیجات بیشتری مصرف می‌کنند بروز و شیوع دیابت کمتر است، به عبارتی سبزیجات را عامل پیشگیری کننده دیابت می‌دانند، لذا در مطالعات صورت گرفته به عنوان پیش فرض مطرح شده که در سبزیجات موادی وجود دارد که قابلیت تبدیل شدن به اکسید نیتریک یعنی همان عامل موثر در کاهش و کنترل قند خون را داراست.

وی ادامه داد: بنابراین یکی از مزایای اینگونه مطالعات تشویق و ترویج جوامع به سمت رژیم غذایی سالم‌تر با افزایش سهم سبزیجات در هرم غذایی به خصوص در جوامع مستعد بروز دیابت است.

رییس مرکز تحقیقات فیزیولوژی در پایان تصریح کرد: بر اساس نتایج این مطالعات، همچنین مکمل‌های حاوی مواد غذایی تولید کننده اکسید نیتریک به عنوان عامل پیشگیری کننده در حال ساخت است که در این رابطه می‌توان به "لبو" اشاره کرد که میزان نیترات بالایی داشته و در بدن به اکسید نیتریک تبدیل می‌شود.

در بخش دارویی نیز کمپانی‌های زیادی در حال کار هستند، ولی هنوز به مارکت نرسیده اند، اساس کار این شرکت‌ها نیز این است که نیترات یا اکسید نیتریک را به دارو‌های موثر در درمان دیابت متصل کنند، بنابراین شاید تا چند سال آینده بخشی از درمان دیابت از مسیر اندوتلیوم و تولید اکسید نیتریک دنبال شود.