از آلمان تا ایران؛ مقایسه اجاره‌نشینی در برلین و تهران
در این کشور، برای یک مدت طولانی، اجاره‌بها سریعتر از تورم افزایش یافت؛ اما این روند معکوس شده است و اجاره دیگر محرک قیمت تورم نیست. با این حال، آنچه در حال حاضر زندگی مردم آلمان را گران‌تر می‌کند، هزینه‌های جانبی بویژه درمورد افزایش قیمت گاز و برق است.
با وجود بالا رفتن نرخ اجاره‌بها در آلمان، بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم هزینه اجاره آپارتمان برای یک شهروند حدود ۱۳ درصد از درآمد ماهانه است، اما همین سهم در تهران، آن هم با درآمد‌هایی که مرکز آمار ارائه داده، خیلی بیشتر از اینهاست.
به گزارش اکوایران، هزینه مسکن، مهمترین بخش هزینه‌های خانوار را تشکیل می‌دهد. مسکن مناسب، تنها به معنای چهاردیواری مسقف بالای سر خانوار نیست، بلکه مفاهیم آسایش، امنیت، استحکام، حمل و نقل، بهداشت، دسترسی به شغل و موارد دیگری در آن نهفته است که بسته به وضعیت اقتصادی یک خانواده کیفیت آن دستخوش تغییراتی می‌شود.
زد. دی. اف آلمان در گزارشی عنوان کرده که طی ۲۰ سال اخیر نرخ اجاره‌بها در آلمان افزایش پیدا کرده است. یک کارشناس املاک و مستغلات از موسسه اقتصاد آلمان دلیل این افزایش قیمت را تنظیم بین تورم و افزایش تقاضا می‌داند و می‌گوید: «بسیاری از صاحب‌خانه‌ها می‌خواهند اجاره‌بها را با نرخ تورم تنظیم کنند.»
علاوه بر این، تقاضا برای آپارتمان‌های اجاره‌ای به شدت افزایش پیدا کرده و در مقابل، میزان عرضه نسبتاً کم شده است. به عقیده «پروفسور مایکل وویگتلندر» نکته مهم این است که خرید خانه و مالکیت به طور قابل توجهی گران شده و به همین دلیل بسیاری از مردم به‌جای مالکیت، اجاره‌نشینی را انتخاب می‌کنند.
آلمانی‌ها تنها در صورتی ممکن است اجاره‌بها را به دلیل تورم افزایش دهند که به‌اصطلاح اجاره شاخصی وجود داشته باشد. اجاره بر اساس شاخص قیمت مصرف‌کننده است؛ یعنی «با تورم فعلی ۱۰ درصد (از نوامبر ۲۰۲۲)، اجاره‌بها را نیز می‌توان در یک دوره یک‌ساله افزایش داد.»
در این کشور، برای یک مدت طولانی، اجاره‌بها سریعتر از تورم افزایش یافت؛ اما این روند معکوس شده است و اجاره دیگر محرک قیمت تورم نیست. با این حال، آنچه در حال حاضر زندگی مردم آلمان را گران‌تر می‌کند، هزینه‌های جانبی بویژه درمورد افزایش قیمت گاز و برق است.
موضوع تامین گرمایش لازم، باعث شده که مردم آپارتمان‌های کوچک‌تری را انتخاب کنند، زیرا هرچه مساحت خانه کمتر باشد، کمتر هم باید برای گرم کردن آن هزینه و انرژی صرف کنند. طبق گزارش زد. دی. اف آلمان، در سال ۲۰۲۲ در شهر برلین یک آپارتمان ۴۳ متری به طور متوسط ۵۰۰ یورو هزینه اجاره ماهانه داشته است. این در حالی است که ۲۰ سال پیش مستاجران با همین مقدار اجاره می‌توانستند یک آپارتمان ۱۱۱ متری اجاره کنند.
متوسط حقوق هر فرد در برلین حدودا ۴۵ هزار و ۹۳۴ یورو در سال است که ماهانه در حدود ۳ هزار و ۸۲۷ یورو می‌شود. با احتساب ۵۰۰ یورو اجاره ماهانه در شهر برلین برای یک خانه ۴۳ متری به این نتیجه می‌رسیم که هر آلمانی دست‌کم ۱۳ درصد حقوق ماهانه خود را باید صرف پرداخت اجاره مسکن کند. حالا بیایید سری به بازار مسکن در پایتخت ایران یعنی تهران بزنیم. طبق داده‌های مرکز آمار اجاره هر مترمربع خانه در تهران (مبلغ اجاره به علاوه سه درصد ودیعه پرداختی) به طور متوسط در زمستان ۱۴۰۰ معادل ۱۰۶ هزار و ۲۷۰ تومان بوده است. یعنی اجاره ۴۳ متر خانه در تهران طبق این آمار ۴ میلیون و ۵۷۰ هزار تومان است.
از طرفی درآمد هر خانوار در تهران طبق آخرین داده‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۶۰ میلیون تومان در هر سال عنوان شده که به صورت ماهانه ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌شود. اگر تعداد اعضای یک خانوار را در این مقایسه بین دو تا سه نفر در نظر بگیریم، این درآمد به صورت فردی حدود ۵ میلیون تومان محاسبه می‌شود؛ این یعنی بیش از ۹۵ درصد حقوق یک فرد باید صرف اجاره‌بها شود. حتی اگر صرفا درآمد خانوار را مبنای مقایسه قرار بدهیم و از تعداد اعضا نیز صرف نظر کنیم، نسبت درآمد خانوار به اجاره یک منزل ۴۳ متری در تهران تقریبا ۳۴ درصد درآمد ماهانه برآورد می‌شود.
سمت دیگر این اعداد و ارقام، به این معنی است که اگر یک فرد ساکن تهران بخواهد مانند یک شهروند برلین تنها ۱۳ درصد از حقوق خود را به اجاره‌بها اختصاص دهد و آپارتمانی ۴۳ متری را کرایه کند، درآمد ماهانه‌اش باید به طور میانگین حدود ۳۵ میلیون تومان باشد.
این قیاس البته در شرایطی است که صرفا نسبت اجاره‌بها با درآمد ماهانه در نظر گرفته شده است. اگر مشکلات تامین ودیعه هنگفت مسکن (پول پیش)، وجود آپشن‌هایی نظیر قبوض برق یا اشتراک اینترنت در ذیل همان اجاره‌بهای ذکرشده در برلین، میزان حمایت دولت‌های دو کشور از حق و حقوق مستأجران و تفاوت کیفیت زندگی در تهران و برلین را بخواهیم در این مقایسه لحاظ کنیم، بدیهی است که تفاوتِ مورد اشاره، نسبت به آنچه ذکر شد، فاصله معنادارتری پیدا خواهد کرد.
