«هشت بهشت» اطراف تهران را بشناسید!

تهران را عمدتا با برج میلاد، برج آزادی، خیابان ولیعصر و... می‌شناسند؛ اما کمی آن طرف‌تر از ترافیک و آلودگی هوای پایتخت، بهشتی قرار دارد که تعطیلات نوروز فرصتی برای سفر به آن مکان‌هاست.

کلانشهر تهران مکان‌های تاریخی، سایت‌های تفریحی و... زیادی دارد که می‌توانند روز‌ها گردشگران را محو تماشای خود کند؛ اما کمی آن طرف‌تر از تهران دود گرفته، جاذبه‌های طبیعی بکری است که شاید کمتر کسی از آن باخبر باشد.

آبشار کمرد و غار چهل دختر جاجرود

آبشار کمرد در شمال روستای کمرد واقع شده است که در بیست کیلومتری تهران بین جاجرود و شهر جدید پردیس قرار دارد. این آبشار فقط در فصل بهار آب دارد. در دیوار‌های آبشار غار‌های کوچک و بزرگ با شکاف‌های عمیق وجود دارد که منظره‌ای دیدنی را به وجود آورده است. مساحت یکی از غار‌های این آبشار ۲۰ متر است به همین دلیل در بین افراد به آبشار بیست متری هم معروف است که افراد برای دیدن آن باید صخره‌نوردی کنند. در اطراف آبشار درختان گسترده‌ای مانند چنار و نارون وجود دارد که این پوشش گیاهی باعث ایجاد سایه‌هایی شده است که برای چادر زدن بسیار مناسب است.

آب این آبشار متمرکز نیست و دارای مجموعه آبشار‌های کوچکی است. این آبشار در فصل پاییز و زمستان خشک است. به همین دلیل برای بازدید از آن فصل بهار و تابستان مناسب‌تر است. طبیعت کنار آبشار فضای مناسبی را برای دوچرخه‌سواری ایجاد کرده است که افراد می‌توانند از این امکان استفاده کنند. در پشت آبشار کمرد، غار کوچکی وجود دارد که نام آن «غار چهل دختر» است. دلیل نام‌گذاری این غار به‌خاطر یک افسانه محلی است که گفته می‌شود چهل دختر به داخل این غار رفته‌اند و هرگز برنگشتند.

منشأ این آبشار از یک چشمه در دامنه کوه است که بیشتر آن برای تأمین آب روستا مصرف می‌شود. روستای کمرد دارای آب‌وهوای کوهستانی و معتدلی است. هوا در فصل بهار و تابستان در این روستا بسیار مناسب است. همچنین این روستا دارای شب‌های خنکی می‌باشد.

این روستا مانند روستا‌های دیگر نیست که در بین کوه‌ها قرار گرفته و راه‌های ارتباطی با چندین روستا داشته باشد، بلکه به این شکل است که هیچ راه ارتباطی ندارد و با رسیدن به آبشار پایان می‌یابد. در این منطقه گونه‌های جانوری و گیاهی متفاوتی وجود دارد که از جاذبه‌های گردشگری آن به‌حساب می‌آید. گونه‌های جانوری مانند: کبک، روباه خاکستری، عقاب و گونه‌های گیاهی مانند: چای کوهی، والک، سیره، گل بنفشه، شقایق، بوته‌های زرشک و گونه‌های دیگر از گیاهان بومی و معطر است.

برای بازدید از این آبشار باید به جاده تهران - فیروزکوه بروید و پس از طی‌کردن ۲ کیلومتر بعد از جاجرود، به منطقه کمرد می‌رسید دقت داشته باشید که در اطراف این آبشار هتل یا اقامتگاهی وجود ندارد به همین دلیل برای اقامت در این محل باید در اطراف آبشار کمرد چادر بزنید یا با هماهنگی با متولی‌های دو امامزاده روستا، می‌توانید شب را در امامزاده‌ها بگذرانید.

دریاچه لزور و رصد ستاره‌ها

دریاچه «لزور» که با نام دیگری به نام دریاچه «سیاهرود» نیز شناخته می‌شود در استان تهران، شهرستان فیروزکوه واقع شده است. دریاچه لزور فیروزکوه در فاصله ۱۷۰ کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد. همچنین سد لزور در فاصله ۴۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه و دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز مرکزی واقع شده است. عمق این دریاچه حدوداً ۱۵ متر است.

درگذشته روستای «لزور» از اصلی‌ترین توقفگاه‌های مسیر تردد از جنوب به شمال و بالعکس بوده است که باگذشت زمان و راه‌اندازی راه‌آهن تهران - فیروزکوه روستای لزور از این مسیر حذف شد. این روستا به دلیل داشتن شواهد باستان‌شناسی نشان‌دهنده اقامت چند هزارساله انسان‌ها در این منطقه است. همچنین دشت‌ها و رودخانه‌هایی که در این روستا وجود دارد باعث پرورش دام و کشاورزی شده است. از محصولات کشاورزی این روستا می‌توان به گندم، جو، سیب‌زمینی، گیلاس، گلابی و آلبالو اشاره کرد.

از کار‌هایی که مردم روستای «لزور» به آن مشغول هستند می‌توان به خیاطی و نجاری اشاره کرد. گویش مردم این روستا فیروزکوهی و از گویش‌های زبان مازنی یا مازندرانی است. واژه لزور نیز در زبان مازنی یا مازندرانی به معنی فرد قوی‌هیکلی که غذای بسیار می‌خورد، است. از مناطق دیدنی این روستا می‌توان به منطقه لاسک، امامزاده خوش‌نام، سد لزور و تنگه فرحزاد اشاره کرد.

آب‌وهوای روستا و دریاچه لزور فیروزکوه به دلیل نزدیکی با رشته‌کوه البرز کوهستانی است. این روستا در فصل بهار و تابستان آب‌وهوای خنک و در فصل زمستان آب‌وهوای سرد و برفی دارد. به همین دلیل برای مسافرت در فواصل سرد سال از جمله زمستان لباس گرم و امکانات زمستانی به همراه داشته باشید. بهترین زمان برای مسافرت به دریاچه لزور فصل بهار و تابستان است چراکه در این زمان هوا بسیار مطبوع است.

این منطقه به دلیل دور بودن از آلودگی‌های نوری و شهری برای رصد آسمان شب به خصوص برای منجمان و ستاره‌شناسان و عکاسی بسیار مناسب است. شما در این منطقه می‌توانید پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری کنید. کوه‌ها و قله‌های اطراف دریاچه لزور برای کوهنوردی مناسب است. همچنین ماهیگیری یکی از تفریحاتی است که می‌توان در این منطقه آن را تجربه کرد.

برای اقامت در این منطقه به دلیل فضای سرسبز اطراف دریاچه به راحتی می‌توانید در آنجا چادر یا کمپینگ بزنید. همچنین می‌توانید یکی از خانه‌ها یا کلبه‌های روستایی را با هزینه مناسب اجاره کنید. برای رفتن به دریاچه لزور، ابتدا از تهران به سمت جاده فیروزکوه بروید سپس به سه‌راهی لاسم بروید و از آنجا به سمت شمال و بخش ارجمند بروید و بعد از ۲۷ کیلومتر به ارجمند و سپس با گذشتن ۱۳ کیلومتر به مقصد خود یعنی روستای «لزور» می‌رسید. تمام جاده تا روستای لزور آسفالت است و به راحتی با ماشین می‌توان از این مسیر تردد کرد.

تنگه حصارک؛ منطقه‌ای برای گردش، کوهنوردی و موتورسواری

دره «حصارک» در شمال تهران قرار دارد. این دره آبشار‌های فصلی دارد و آبشار اصلی این دره با آبشار نو سنگ حصارک شناخته می‌شود که این آبشار جزئی از بخش کن حساب می‌شود.

در بالای آبشار حصارک، دره و آبشار کوچک دیگری وجود دارد که برای رسیدن به آن باید نیم ساعت پیاده‌روی کنید. اگر سمت چپ آبشار را ادامه دهید، به دره اصلی حصارک می‌رسید که این دره معروف به دره دو چناران است و دره اصلی محسوب می‌شود. در این دره گل‌ها و گیاهان متفاوتی مانند گل ختمی سفید وجود دارد. همچنین اگر همین مسیر را ادامه دهید در انتهای آن به قله «بند عیش» می‌رسید.

در این منطقه مکان‌های دیدنی، گردشگری و تفریحی متفاوتی مانند بقعه امامزاده داوود که بقعه این امامزاده در دوران صفویه ساخته شده است، وجود دارد که در دوران فتحعلی‌شاه قاجار توسعه و گسترش پیدا کرده است. کاخ ناصری نیز در شهرستانک قرار دارد که از مکان‌های گردشگری اطراف حصارک است. این کاخ برای اقامت شاه در نزدیکی امامزاده داوود بوده است.

گفته شده است که در دوران قاجار، ناصرالدین‌شاه بعد از برگزاری آیین زیارت برای استراحت و اقامت به این کاخ می‌رفته است. وجود دره‌ها، باغ‌ها، چشمه‌های فصلی، وجود مسیر‌های مناسب پیاده‌روی و کوهنوردی در میان طبیعت زیبای این منطقه، قله بند عیش که در شمال پارک کوهسار، شهران و حصارک کن قرار دارد، ایجاد فضا‌های صاف و صخره‌ای در نزدیکی قله بند عیش برای پیست موتورسواری و پرواز با پاراگلایدر و کایت (این مکان برای موتورسواران و افرادی که به موتورسواری و مسابقاتی در این حوزه علاقه دارند) نیز از مکان‌های دیدنی، گردشگری و تفریحی دره «حصارک» است.

بهترین زمان برای بازدید کردن از «دره حصارک» فصل‌های بهار و زمستان است، زیرا در فصل‌های پاییز و تابستان رودخانه بسیار کم آب می‌شود. اگر می‌خواهید از این منطقه دیدن کنید می‌توانید از راهنمایی که در ادامه گفته شده است استفاده کنید:

به انتهای بزرگراه شهید ستاری بروید سپس به میدان دانشگاه بروید. بهتر است به‌جای استفاده از خیابان حصارک از خیابان کشاور استفاده کنید، زیرا کوچه‌های محله حصارک کوچک است و تردد را برای شما به مقصد سخت می‌کند. سپس با رفتن به خیابان کشاورز که حدفاصل بزرگراه شهید ستاری و بزرگراه شهید باکری است به محله حصارک بروید و برای رسیدن به دره حصارک ادامه مسیر را پیاده‌روی کنید تا به مقصد مورد نظر خود برسید.

روستای قلعه بلند ورامین و تجربه کویرگردی در دل تهران

روستای «قلعه بلند» یا ابردژ یکی از روستا‌های بخش جوادآباد شهرستان ورامین است. قدمت این روستا به زمان صفوی برمی‌گردد. همچنین این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۶۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. از جمله آثار دیدنی این روستا می‌توان به خانه تاریخی اربابی رمضان‌زاده و عمارت‌های حاج میرزاحسین و حاج اسماعیل و حاج حسین حسینی نقوی و آب انبار روستا که در دوران معاصر ساخته شده است اشاره کرد. در حال حاضر شغل اکثر اهالی روستا کشاورزی و دامپروری است.

سفر به روستای ورامین در پیش از طلوع آفتاب می‌تواند تجربه به‌یادماندنی باشد، چراکه مناظر این روستا دارای آرامش و زیبایی خاصی است. مردمان روستای قلعه بلند به خونگرمی و مهربانی معروف‌اند. تصور اینکه در نزدیکی پایتخت بتوان روستا و مردمی با خصوصیات شهر‌های کویری یافت، دشوار است؛ اما این موضوع حقیقت دارد. مردم روستای قلعه بلند شباهت بسیاری به مردم یزد و کاشان دارند. مردم این روستا می‌توانند هر روز طلوع و غروب آفتاب کویر را ببینند و ستارگان را در دل سیاهی شب نظاره کنند.

هنگامی که باران می‌زند بوی خوش کاه گل مخصوص نواحی کویر قابل استشمام است. در ماه‌های خنک سال، دیدار از این جاذبه گردشگری دل‌انگیزتر است، زیرا به‌راحتی می‌توان به دل کویر رفت و عظمت و شکوه آن را از نزدیک تماشا کرد. نام «قلعه بلند» را به دلیل وجود قلعه‌ای بزرگ که مربوط به قبل از اسلام است بر روی این روستا نهاده‌اند که هم اکنون بخشی از آن نیز باقی‌مانده است.

همچنین در شمال این روستا عمارتی مستطیل شکل وجود دارد که در هر گوشه آن برجی قرار گرفته و کاربری آن نگهداری دام بوده است. عمارت موجود در «قلعه بلند» طاق‌های ضربی، طاقچه‌ها و درگاه‌های زیبایی دارد که بعضی از آن‌ها هنوز سالم هستند. گردشگران معمولاً جذب این قلعه قدیمی که مجهز به حمام، اسطبل، آب انبار و مدرسه بوده و دارای معماری زیبایی است، می‌شوند. کالبد این عمارت سرشار از نشانه‌های همزیستی انسان و کویر است. استفاده از تکنیک‌های معماری متناسب با اقلیم گرم و خشک از دیگر خصیصه‌های این عمارت است.

روستای راحت آباد با تم گیلاس خوری

روستای «راحت آباد» لواسان یک روستای پایکوهی و جزو دهستان لواسانات کوچک محسوب می‌شود. منطقۀ روستای «راحت‌آباد» از مناطق تاریخی و دارای پیشینۀ فرهنگی طولانی است. در منطقۀ «راحت‌آباد» حداقل ۷ محل باستانی و تاریخی شناسایی شده و مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و ۴ اثـر از آنهـا کـه دارای اهمیت و ارزش تـاریخی ـ فرهنگی قطعی بوده‌اند، مستندسازی شده و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.

این آثار عبارت‌اند از حمام تاریخی روستای «راحت‌آباد» با قدمت دست‌کم اوایل قاجار، تپۀ باستانی سوزرگران، تپۀ باستانی کلابد و تپه مَرغی است. روستای «راحت‌آباد» از روستا‌های تاریخی منطقۀ لواسان به شمار می‌رود و قطعاً پس از متروک شدن تپه‌های باستانی و تاریخی ذکرشده مانند تپۀ باستانی سوزرگران، تپۀ باستانی کلابد و تپه‌مرغی، مورد سکونت اهالی منطقه در دوران اسلامی قرارگرفته است.

در سطح روستای «راحت‌آباد» به خصوص در نقاطی که بنا بر ضرورت، حفاری و خاک‌برداری یا گودبرداری می‌شود، شواهد و موارد تاریخی ـ فرهنگی نظیر بقایای معماری، اجاق، تنور، خاکستر و قطعات سفال به فراوانی مشاهده می‌شود، اما خاستگاه اصلی آن‌ها دقیقاً مشخص نیست.

بافت قدیم روستا و بنا‌های مسکونی و عمومی آن نظیر مسجد و حسینیه که ارزش تاریخی داشته‌اند، در دوره‌های نخستِ پس از انقلاب تخریب و نوسازی شده‌اند. امروزه نیز بنا بر سیاست مسئولان منطقه نظیر بنیاد مسکن، تلاش می‌شود تا به علت رانشی بودن زمین‌های سمت جنوب روستا، خانه‌های جدیدالاحداث به سمت شمال روستا منتقل و روستا جابه‌جا شود؛ به همین سبب روستای «راحت‌آباد» پیوسته در جهت شمال گسترش می‌یابد و بافت قدیم آن کاملاً متروکه شده است.

باغ‌های اهالی این روستا عمدتاً در سمت جنوب و غرب آن واقع شده‌اند، اما به علت نبود آب دائمی و کافی، رونق خوبی ندارند. عمدۀ محصول باغ‌های این روستا گیلاس است که بخشی از آن به بازار عمومی عرضه می‌شود.

آبشار لتمال

یکی از مشهورترین جاذبه‌های اطراف تهران در حوالی دریاچه چیتگر قرار دارد. یک مجموعه تفریحی بسیار بزرگ با مساحت ۲۰۰ هکتار و طراحی بسیار زیبا که از فضا‌های سبز و چشم‌انداز‌های طبیعی در پایتخت است. در ارتفاعات شمالی جنگلی لتمال، آبشاری قرار دارد که به صورت آبراهه‌ای در دل کوهستان ساخته شده است.

نکته قابل توجه این آبشار این است که با مصالح طبیعی و بومی همانند سنگ و چوب ساخته شده و نوعی از طراحی در شیب برای ریزش آب به نقاط پایین‌تر و از همه مهم‌تر مسیر پیاده‌روی برای کودکان و سالمندان در ساخت این آبشار در نظر گرفته شده؛ چرا که برای رسیدن به نقاط بالاتر این آبشار و رسیدن به کوه نیاز به پیاده‌راه‌هایی برای سهولت بیشتر است. این محوطه تا حدودی با الهام از باغ‌های سنتی ایرانی ساخته شده که در دو طبقه تعبیه شده است و نهر آبی از میان آن‌ها می‌گذرد.

آبشار در بالاترین نقطه این محوطه قرار دارد و اطراف را درختکاری و فضا سازی کرده‌اند. آلاچیق‌هایی برای استراحت در فضای اطراف آبشار قرار داده شده است. حضور در فضای سرسبزی که با صدای غرش آب به هنگام استراحت همراه است، فضا را دل‌انگیز کرده و گزینه مناسبی برای دور شدن از هیاهوی تهران است و آبشار تهران در ارتفاعات لتمال در بلندترین نقطه از کوهستان، یکی از طبیعی‌ترین آبشار‌های شبیه‌سازی شده در پایتخت است که با توجه به فضاسازی طبیعی اطراف آن ما را غرق زیبایی‌های خود می‌کند.

تپه باستانی واوان یا قلعه کوتوله‌ها

یکی از بنا‌های تاریخی و جالب اسلامشهر که در شهرک «واوان» قرار دارد، «تپه واوان» است. این تپه در سال ۱۳۷۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با قدم گذاشتن به این تپه در حقیقت وارد مقر نظامی حکومت اشکانیان می‌شویم. ۱۴ اتاق منظم داخل بنا نشان می‌دهد که این بنا به مردم عادی تعلق نداشته و به احتمال زیاد بنایی نظامی یا دولتی بوده است. تمام جزئیات درونی بنا به یک شکل است؛ در‌ها به یک جهت باز می‌شوند، ابعاد اتاق‌ها یکان است و همگی دیوار‌های مشترکی دارند.

اشیا یافت شده در محل مانند آثار مُهری به دست آمده، اشیاء فلزی متعلق به سلاح‌های جنگی همچون شمشیر و خنجر حاکی از آن است که این تپه در ابتدا محل اداری و نظامی بوده است. اما کشف ظروف چینی و سفالی آبی و سفید مربوط به دوران صفویه و النگو‌های زنانه مربوط به دوران آل بویه نیز مشخص می‌کند که این بنا در این دوران محل سکونت بوده است. برخی بر این باورند که این تپه در زمان اشکانیان قلعه کوتوله‌ها بوده است.

تپه واوان در شهرستان اسلامشهر، بخش مرکزی، شهرک واوان قرار دارد.

تالاب بهرام گور، فیروزه‌ای محصور در نیزار‌ها

تالاب عشق‌آباد در محوطه‌ای قرار گرفته که تلاقی سه رنگ زیبای طبیعت است؛ آبی آسمان که در آب تالاب منعکس شده، نیزار‌هایی که کمربندی سبز دورتادور آبی تالاب هستند و رنگ خاکیِ تپه‌ها و کوه‌های اطراف.

براساس اطلاعاتی که ستاد گردشگری شهرداری تهران منتشر کرده، تالاب خانه پرندگان است؛ حدود ۱۵۱ نوع پرنده که بر فراز تالاب پرواز می‌کنند و بر سطح آن فرود می‌آیند. گاهی هم که زمان کوچ­شان است، دسته دسته بر فراز تالاب صحنه بسیار دیدنی را خلق می‌کنند. گونه‌های شکاری، انواع مرغابی‌ها و سلیم‌ها و آبچیلک‌ها و گنجشک‌سانان؛ بسیاری از این پرنده‌ها نام‌های آشنایی دارند مانند چکاوک و اردک و قرقی و کلاغ سیاه و پرستوی دریایی و کبوتر چاهی؛ اما خیلی‌هایشان نام‌هایی دارند که شاید هرگز نشنیده باشیم: دم جنبانک ابلق، سینه سرخ، چنگر نوک سرخ، کورکور سیاه و آبچینک و ... و به همین دلیل است که این تالاب میان عاشقان پرنده‌ها زبانزد است و «سایت پرنده‌نگری» نام گرفته است؛ البته در کشور مکان‌های دیگری نیز هستند که سایت پرنده‌نگری‌اند؛ اما این تالاب نزدیک‌ترینشان به پایتخت است.