خوزستان در وضعیت قرمز

سیل که آمد، دریچه‌های اضطراری سد‌ها باز شدند و دستور تخلیه ده‌ها روستا و شش شهر خوزستان صادر شد. حالا در کنار همه شهر‌ها و روستا‌هایی که تخلیه شدند، شماری از روستاییان دستور تخلیه گرفتند تا خوزستان یک بار دیگر در آماده باش قرار بگیرد.

این روز‌ها سیل بند‌ها دورتا دور روستا‌ها یا در حاشیه جاده‌های دسترسی روستایی و شهری قد علم کرده‌اند تا حافظ جان و مال مردم شود. اما سیل بی‌امان می‌آید و بسیاری از مزارع را با خود غرق کرده، خانه‌هایی را محاصره کرده و دسترسی به بخشی از مناطق شهری و روستایی را با مشکل روبه‌رو کرده است. این سیل خشمگین آمال و آرزو‌های بسیاری را به سراب تبدیل کرده و مردم را به یاد نخستین روز‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انداخته است.

مردم می‌گویند، هیچ کس باور نمی‌کرد که در این سیلاب مساله مهم باشد، اما پس از چند روز همه باورشان شد که موضوع جدی است و باید تخلیه خانه‌های روستایی را جدی بگیریم. اما همین مردم مجدداً می‌گویند کجا بریم. کی حاضره خونه و زندگی خودشو به ما بده. حالا که زمین هامان به همراه محصول زراعی به زیر آب رفته از کجا درآمد کسب کنیم. حیوان هایمان را به چراگاه کی ببریم؟

سه مرد جلوی خانه شان، رخ در رخ رودخانه کارون، زمین را آب و جارو کرده و نشسته‌اند. ظاهرشان عادی است، اما درون‌شان غوغاست. تسبیح می‌چرخانند و از اینکه گاهی بخت یارشان نیست سخن می‌گویند. از اینکه برخی خانه‌ها مجبور هستند تنها بمانند و صاحب خانه هایشان آواره شوند می‌گفتند.

بگذریم که خیلی‌ها حتی حاضر نیستند به دستور تخلیه خانه‌های خود که هیچ بلکه دور شدن از روستا توجه کنند. اما برخی از خانه‌ها به یک باره به چاردیواری بدل شدند، چون بدون ساکنانش هیچ هستند. شاید از اینکه در بلا‌های آسمان و زمین نتوانسته‌اند نگهدار اهل خانه باشند شرمسار باشند.

در آن سوتر، اهل خانه‌ای گریه می‌کنند. از اینکه ناخواسته خانه‌ای بر آب ساخته بودند نالان بودند. می‌گویند فقط موفق شدیم مدارک و برخی اسباب و اثاثیه را با خود برداریم. می‌گویند واقعاً بعداً چه کسانی به داد ما می‌رسند؟ خانه‌مان را که با هزار قرض درست کردیم کجا و با چه زوری مرمت کنیم؟ اصلاً این آب کی فروکش می‌کند؟

با هر کدام از خانواده‌ها که صحبت می‌کنیم می‌گویند عیال وار هستیم و آواره شده‌ایم. یکی از خانواده‌های شوشی می‌گوید ما پانزده نفریم و در یک خانه زندگی می‌کردیم، اما خانه مان را سیل برد و آواره شدیم. مادر اهل این خانه که محل زندگی‌شان روستا‌های اطراف شوش است می‌گوید ما ۴ خانواده هستیم که در یک خانه زندگی می‌کردیم، سیل آمد و به یکباره تمام زندگی ما را نابود کرد.

همه آواره شدیم، عروس‌هایم به خانه‌های پدری رفتند، شوهر و فرزندانم در خانه ماندند، اما چه فایده که هم وسایل خانه زیر آب رفتند و هم دزد‌ها در کمین هستند، من هم به اردوگاه فرستاده شدم، ما آواره شدیم.

دستور تخلیه جدی است
اما دستیار ویژه مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان تأکید می‌کند که اهالی مناطق در معرض سیل خوزستان هشدار تخلیه را جدی بگیرند، چون پرداختن به سیل بند‌ها در مناطقی که هشدار تخلیه داده شده بی‌فایده است و ساکنان باید هر چه سریع‌تر منازل خود را تخلیه کنند.

حمیدرضا خدابخشی یادآور شد: محاسبات کارشناسان آب، افزایش ارتفاع آب را در مناطق در معرض سیل نشان می‌دهد. به‌همین دلیل پخش سیلاب به‌صورت محلی قابل پیش‌بینی نیست، بنابراین راهی جز تخلیه این شهر‌ها و روستا‌ها وجود ندارد، زیرا ممکن است سیل از مسیر سیل بند وارد روستا نشود و کسانی که در روستا باقی می‌مانند، ناگهان خود را به طریقی دیگر در محاصره سیل یا جاده‌ها را مسدود ببینند.

مخزن دریاچه‌های سد‌ها پر آب شده، دریچه‌های اصلی و اضطراری باز شده‌اند. خروجی آب پشت تاج سد‌ها بتدریج افزایش می‌یابد تا به پایین دست خسارت کمتری وارد شود و برای ساکنین مناطقی که هشدار تخلیه صادر شده فرصتی برای ترک منطقه وجود داشته باشد.

یک مقام مسئول در سازمان آب و برق حجم ذخیره سد کرخه را ۶ میلیارد مترمکعب عنوان کرد و گفت: ورودی به این سد ۲ هزار و ۴۸۲ و خروجی ۲ هزار و ۵۰۵ مترمکعب برثانیه است که ۷۱ مترمکعب برثانیه از آن از طریق دشت عباس و رودخانه دویرج در ایلام به هورالعظیم و یکی از کانون‌های ریزگرد تخلیه می‌شود.

همچنین تراز سد کرخه در حال حاضر ۲۲۴.۶ متر است که تا تراز نهایی که ۱.۴ متر است فاصله دارد، که در صورت رسیدن به تراز نهایی ورودی و خروجی سد برابر خواهد شد. با توجه به اینکه کاهش ورودی به این سد به کندی اتفاق افتاده و بارندگی در پیش است، به همین دلیل مدیریت بهره‌برداری از سد با ریسک بالا و رعایت ایمنی و در محدوده ایمنی در حال انجام است.

بارندگی در پیش است
با وجود اینکه گفته شده است که ۴۰۰ هزار نفر در خوزستان در معرض خطر سیل هستند و بخشی از مخزن سد‌های خوزستان در حال تخلیه است تا برای کنترل بارندگی که در هفته آینده رخ می‌دهد، آماده شوند، اما مردم و گروه‌های جهادی با امیدواری تمام گونی به دست در حال ساخت سیل بند هستند تا با ایجاد پشته‌های خاک سیلاب را مهار کنند، ولی برخی کارشناسان می‌گویند اهالی این مناطق باید همچنان از روستا و شهر خود دور بمانند، زیرا وضعیت تثبیت نشده و ذوب برف و بارندگی‌های دیگری در پیش است.

تاکنون اخطار تخلیه برای شهر‌های سوسنگرد، بستان، کوت سیدنعیم و بستان از توابع شهرستان دشت آزادگان، رفیع از توابع هویزه، بخش غربی ال‌هایی از توابع اهواز و حمیدیه مرکز شهرستان حمیدیه صادر شده است و همچنین ۱۱۰ روستا نیز در حوضه‌های کرخه، دز و کارون دستور تخلیه گرفته‌اند.

در روستای «قلعه مزید» در جنوب اهواز و از حوالی منطقه کوت عبدالله، چشمم به ابراهیم و اسماعیل دو نوجوانی افتاد که کم سن و سال بودند و خستگی‌ناپذیر و در مقابل بزرگ‌تر‌ها در ساخت سیل بند‌ها برای کنترل سیلاب‌ها کمک می‌کردند. هاشم فرد دیگری که ما را همراهی می‌کرد از اینکه آب بی‌امان می‌آید و تصوری از آینده ندارد ابراز نگرانی می‌کرد و می‌گفت: خسته شدیم. دو هفته است درست استراحت نکردیم. مدام در حال جلوگیری از این همه حجم آب هستیم تا کاشانه‌مان ویران نشود.

کریم از اهالی روستای «علوه» در شهرستان کارون می‌گوید: همه بسیج شده‌اند. سیل مرد و زن نمی‌شناسد و بی‌امان پیش می‌رود. بخشی از زمین‌ها غرق شد. حداقل اجازه نمی‌دهیم که خانه‌مان ویران شود. هنوز از آوارگی دوران جنگ خسته‌ایم. الان مبارزه می‌کنیم و نمی‌خواهیم بی‌خیال خانه‌مان را ترک کنیم. تقدیرالهی هرچه باشد را می‌پذیریم.

بهزادی از ساکنان «بامدژ» که روستایی در شمال اهواز و در مسیر راه‌آهن جنوب به شمال است می‌گوید، چشم‌مان را که باز کردیم در محاصره آب بودیم. وسایل ابتدایی و ضروری خود را که برداشتیم به سراغ همسایه‌ها رفتیم. یکی دو تا نبودیم. اکثر اهالی به کمک هم آمدند. هرچه سریعتر به روی ریل قطار که سطحش بلندتر بود رفتیم تا آب دیگر زیر پایمان نباشد. سوار بر قطار‌های همیشه متوقف در گوشه و کنار ایستگاه شدیم تا چاره‌ای برای خروج‌مان از منطقه اندیشیده شود.

در پی طغیان رودخانه‌های کرخه و دز، روستا‌های بخش مرکزی اهواز، روستا‌های بخش شعیبیه و شهر گوریه شوشتر، بخش شاوور شوش که تاکنون زیرآب رفته‌اند و سیلاب به سمت پایین دست در شهرستان‌های دشت آزادگان و هویزه در حاشیه کرخه و کارون و باوی در حاشیه رودخانه کارون رسیده است، تلاش‌های مردمی و پایگاه‌های بسیج و روحانیون را می‌توان مشاهده کرد. از سویی گروه‌های اجتماعی و فرهنگی هم به انواع مختلف می‌کوشند تا از خسارت‌های احتمالی کم کنند.

مردم چه انتظاری دارند؟
باور اینکه خوزستان در بحران جدی به سر می‌برد تبدیل به دغدغه‌ای عمومی شده است. بخشی از مردم که توان کمک دارند می‌کوبند که به سمت امدادگران دیگر بروند. اما بخشی از مردم از اینکه هنوز پایگاه‌هایی شکل نگرفته تا بسیج مردمی عمومی‌تر شود گلایه دارند.

در اصل از اینکه نمی‌دانند چه کمکی و چگونه باید همکاری کنند نگران هستند. از طرفی نمی‌خواهند در میان دست و پا باشند. اما در روستا‌ها و شهر‌هایی که درگیر سیلاب‌های بی‌امان شده‌اند، مردم محلی که مقاومت زیادی برای رفتن می‌کنند می‌گویند از اینکه نمی‌دانیم تا کی چنین وضعیتی ادامه دارد دچار سردرگمی هستیم. اطلاع‌رسانی دقیق و بموقع برای خروج از سردرگمی و برای جلوگیری از شایعات به هر روستا خواسته قلبی ما در روستا‌ها است.

منبع: روزنامه ایران