تب «کِیپاپ» چطور دنیا را گرفت؟
صنعت سرگرمی کُره جنوبی در سالهای اخیر به قدری با اقبال جهانی مواجه شده است که طرفداری و استقبال از خوانندههای گروههای «کِیپاپ» و سریالهای پرطرفدار کُرهای در بین مردم و بیشتر از همه، نوجوانان، تقریبا به امری بدیهی تبدیل شده است.
بسیاری از کارشناسان جهانی معتقدند که آنچه در دهه اخیر با عبارت «کِیکالچر» شناخته میشود، اکنون در جریان اصلی فرهنگ جهانی جای گرفته است. اما برخی کارشناسان جهانی معتقدند که هنوز راه زیادی مانده تا قدرت فرهنگی کُره بتواند به سطح نفوذ کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه، ایتالیا و ژاپن برسد که بهخاطر غذا، مد و سینما شهرت جهانی دارند.
کارشناسان میگویند موج فرهنگی این کشور، که در کُره به آن «هالیو»(Hallyu) میگویند، در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد؛ یعنی زمانی که سریالهای کره جنوبی در چین و ژاپن محبوبیت پیدا کردند. رشد اینترنت هم این صادرات فرهنگی را بیشتر گسترش داد. «BTS» و «بلکپینک» حالا نامهایی آشنا در صحنه پاپ جهانیاند. مردم از دبی تا هند و سنگاپور عاشق کِیدراماهای احساسی شدهاند.
در سال ۲۰۱۲، حرکات رقص خاص و ملودی رپ «سای»، خواننده رپ کره جنوبی در موزیک ویدئو «گانگنام استایل»، این قطعه را به اولین ویدیویی تبدیل کرد که در یوتیوب از مرز یک میلیارد بازدید گذشت. این موفقیت ناگهانی توجه جهانی را به «کیپاپ» جلب کرد. اما در اصل «بی تی اس» (BTS)، گروهی از هفت مرد جوان خوشچهره که همگی همزمان میخوانند و میرقصند، «کیپاپ» را به جریان اصلی جهانی وارد کرد. «BTS» در دوران همهگیری کرونا، چندین رکورد جهانی گینس را برای تعداد پخش و بازدید آهنگهای «Dynamite» و «Butter» شکست.
خیلی قبلتر از اینکه «کیدراما»ها صفحه نمایش خانههای سراسر جهان را تحت سلطه بگیرند، محدودیتهای کره جنوبی برای نمایش فیلمهای هالیوودی در این کشور، فیلمسازی داخلی را قوت بخشید. در نتیجه آن جشنواره فیلم بوسان که در سال ۱۹۹۶ آغاز شد، به یکی از مهمترین جشنوارههای آسیا تبدیل شد. در سال ۲۰۰۴ نیز «پارک چان-ووک» برای فیلم «اولدبوی»، جایزه بزرگ کَن را برد.
شاید بتوان درباره بزرگترین دستاوردهای کُره در حوزه هنر و ادبیات به فیلم «انگل»، که در سال ۲۰۲۰ جایزه اسکار بهترین فیلم را کسب کرد و «هان کانگ»، نویسنده اهل کره جنوبی که نوبل ادبیات ۲۰۲۴ را دریافت کرد، اشاره کرد. علاوه بر این، سریال کرهای نتفلیکس «بازی مرکب» در سال ۲۰۲۲ میلادی شش جایزه «امی» دریافت کرد و گروه کیپاپ BTS نیز بهمدت پنج سال پیاپی یعنی از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ برنده «جوایز موسیقی آمریکا» شد.
موج دیگری از علاقه جهانی اما با مجموعه «بازی مرکب» آغاز شد که در ۲۰۲۱ منتشر شد و چنان در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفت که به گفته «میونیوگ کیم»، معاون محتوای نتفلیکس در آسیا، یک «روح زمانه فرهنگی»(cultural zeitgeist) به وجود آورد.
سوال اینجاست که آیا کُره در حال تبدیلشدن به یک ابرقدرت فرهنگی است؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که «کِیکالچر» در حال حاضر در جریان اصلی فرهنگ جهانی در جایگاه پررنگی قرار دارد، اما همچنان یکهتاز نیست.
بر اساس گزارشی که در «نویورکتایمز» منتشر شده است، موانع ژئوپلیتیکی هم در این زمینه وجود دارد. پس از اختلاف بر سر استقرار یک سامانه موشکی در کره جنوبی، چین در سال ۲۰۱۶ یک ممنوعیت غیررسمی را برای اجراهای کیپاپ وضع کرد. در کره شمالی، موسیقی و برنامههای کره جنوبی و حتی اصطلاحاتی که محبوب شدهاند، ممنوع شدند، چراکه «کیم جونگ اون» آنها را تهدیدی برای رژیم خود میبیند.
صادرات کُره در هر شاخه محتوایی، فقط سهم کوچکی از بازار جهانی را دارد و کارشناسان جهانی میگویند هنوز خیلی زود است که بتوان تصمیم گرفت که آیا «کِیکالچر» به اوج خود رسیده یا دوام خواهد داشت.
پروفسور «اندرو اونگی کیم» از دانشگاه کره معتقد است که با وجود اینکه «کیپاپ» بسیار محبوب است، اما هنوز بر ژانرهای دیگر موسیقی تأثیر نگذاشته است.
«چا وو-جین»، منتقد موسیقی در سئول نیز معتقد است که با این حال محبوبیت کیپاپ و کیدراما میتواند باعث علاقهمندی به بخشهای دیگر فرهنگ کره جنوبی نیز شود. مردم میخواهند غذایی را بچشند که ستارهها میخورند، آرایشی را داشته باشند که آنها استفاده میکنند، و حتی زبانشان را یاد بگیرند.
بعد از «کیِپاپ» نوبت «کِیبیوتی» فرامیرسد؟
سلبریتیهای کره جنوبی بهخاطر پوست بینقصشان مشهورند. مصرفکنندگان خارج از کُره جنوبی، بهویژه جوانترها، مشتاقاند روتینهای مراقبت پوستی آنها را که ممکن است نیازمند دقت و ظرافت باشد تقلید کنند.
بر اساس آمار دولت کُره جنوبی، صادرات لوازم آرایشی کُره در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۲۱ درصد افزایش یافت و به رکورد ۱۰.۲ میلیارد دلار رسید. صادرات لوازم آرایشی کره جنوبی به آمریکا در سال گذشته میلادی، از صادرات لوازم آرایشی فرانسه به این کشور پیشی گرفت.
«لیلا کیم»(Lyla Kim)، که برای برند آرایشی «تیرتیر» در سئول کار میکند، گفت که فروش این شرکت در سال گذشته میلادی، پس از آنکه کرمپودر کوسنی آنها در «تیکتاک» وایرال شد، حدودا دوبرابر شد و به حدود ۳۰۰ میلیون دلار رسید.
غذاهای کُرهای در چه جایگاهیاند؟
ویدیوهای وایرال از «کیمباپ»، غذایی که از رولهای برنج، جلبک دریایی، گوشت، ماهی یا سبزیجات درست میشود، قفسههای فروشگاههای آمریکایی مربوط به این غذا را خالی کردهاند. شرکت «سامیانگ»، تولیدکننده نودلهای فوقتند «بولداک»(Buldak)، نیز اعلام کرده که صادراتش در سالهای اخیر چهاربرابر شده است.
غذای کرهای همچنین با برنامهای از «نتفلیکس» به نام «جنگهای کلاس آشپزی» که در ماه سپتامبر منتشر شد، بیشتر تبلیغ شد. در این برنامه ۸۰ سرآشپز گمنام در برابر ۲۰ سرآشپز مشهور قرار گرفتند.
«موج کُره» برای خود کُره جنوبی چه سودی داشت؟
بر اساس آمارهای دولتی کره جنوبی، با افزایش علاقه به این کشور، تعداد گردشگران، ساکنان خارجی و دانشجویان تبادلی در چهار سال گذشته بهطور ثابت افزایش یافته است. بعضی از کسانی که وارد این کشور شدهاند میگویند زندگیای که در دراماها و آیکونهای فرهنگی کره در شبکههای اجتماعی دیدهاند، الهامبخش آنها بوده است.
پروفسور «کیم دائه-جونگ» از مدرسه کسبوکار دانشگاه «سهجونگ»(Sejong) تاکید میکند که محتوای فرهنگی کُرهای تبلیغ محصولات و خدمات کُرهای را در صحنه جهانی افزایش داده است.
این کارشناس به جذابیت فراگیر ستارگان «کِیپاپ» هنگام خوردن «رامیون»(نودل فوری کرهای) اشاره کرد که تجربه «خوردن رامیون کنار رود هان» را از یک فعالیت محلی به یک مورد در فهرست آرزوهای گردشگران جهانی تبدیل کرده است.
چطور به اینجا رسیدیم؟
کیپاپ در اواسط دهه ۹۰ میلادی در داخل کره به تبوتاب بزرگی تبدیل شد و موفقیت گروههایی مثل «HOT» و «Shinhwa» را رقم زد. این روند باعث شد آژانسها، سیستم سختگیرانه مدیریت هنرمندان در ژاپن را در دستور کار قرار دهند. برنامه از این قرار شد که استعدادهای جوان شناسایی شوند و اغلب در سنین نوجوانی وارد قراردادهای چندسالهای شوند که به «آیدلهای»(الگوهای) کامل، با ظاهری تمیز، بیخدشه و شخصیتهای عمومی بهشدت مدیریتشده تبدیل شوند. با جا افتادن این سیستم، کیپاپ دگرگون شد و آیدلها بیشتر و بیشتر شدند.
تا حوالی سال ۲۰۰۰، سریالهای کرهای و کیپاپ در شرق و جنوبشرق آسیا محبوب شده بودند. اما این استریمینگ بود که آنها را در مرکز توجه جهان قرار داد و وارد زندگی هر کسی کرد که یک گوشی هوشمند داشت.
منبع: ایسنا
