۲۲ اکتشاف علمی شگفت‌انگیز در سال ۲۰۲۲
در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به چگونگی گسترش دانش انسان‌ها درباره‌ی کیهان و پیشینه‌ی خودمان در یک سالِ گذشته؛ از زمانِ انقراض دایناسورها گرفته تا کشف یک دندان انسان اسرارآمیز باستانی و کهکشان‌های بسیار کهن.
فرادید | هر ساله محققانِ سراسر دنیا به مجموعه‌ی دانش بشر می‌افزایند. دیرین‌شناسان و باستان‌شناسان در جستجوی ردپا‌های گذشته و اکوسیستم‌ها و ستاره‌شناسان در جستجوی روشن کردن معما‌های جهان‌های دیگر هستند، در حالی که بیولوژیست‌ها و دانشمندانِ زمین‌شناسی سازوکار سیاره‌ی خودمان و حیاتی که در آن جریان دارد را کشف میکنند و محققان پزشکی پیچیدگی‌های بدن انسان و بیماری‌هایی که آن را تهدید می‌کند مطالعه و ابزار جدیدی برای محافظت از ما ایجاد میکنند.
به گزارش فرادید؛ اخبار این اکتشافات و آزمایشاتِ دائمی معمولاً غیرمنتظره و فوق‌العاده هستند که در این مطلب با ۲۲ مورد از شگفت‌انگیزترین آنها آشنا می‌شوید.
۱. فسیل‌های خارق‌العاده‌ای که یک جنگل بارانیِ ماقبل تاریخ را به نمایش می‌گذارند
ماه ژانویه‌ی ۲۰۲۲، محققان در جنوب شرقی استرالیا مکانی را کشف کردند که صخره‌های آن منقوش به حیاتِ شگفت‌انگیزِ یک جنگل بارانیِ باستانی است. این فسیل‌ها بین ۱۱ و ۱۶ میلیون سال قدمت دارند و تنها مدرکِ شناخته‌شده از اکوسیستم یک جنگل بارانی هستند که قدمت آن به عصر میوسین بازمی‌گردد. موجودات کوچک با بدن‌های ظریف و جزئیات خارق‌العاده که روی این صخره‌ها حفظ شده‌اند و شامل فسیل عنکبوت و ماهی می‌شوند. جزئیات این فسیل‌ها به قدری دقیق است که محققان حتی می‌توانند منافذ روی برگ‌های فسیل‌شده را ببینند.
۲. کشف چشم‌انداز مریخی توسط مریخ‌نورد پِرسِوِرِنس
امسال هم جدیدترین مریخ‌نوردِ ناسا به شکارِ نشانه‌های حیات باستانی در دهانه‌ی جیزرو ادامه می‌دهد؛ قطر این دهانه حدود ۴۹ کیلومتر است و حدود ۳٫۹ میلیارد سال پیش تشکیل شده و زمانی پر از آب بوده است. این مریخ‌نورد چند ویژگی شگفت‌انگیز را ثبت کرده است، مثلاً پوشش نازک بنفش‌رنگ روی صخره‌ها که شبیه نوعی لاک سنگ است که در زمین توسط میکروب‌ها شکل می‌گیرد. همچنین در جمع‌آوری سنگ هم موفقیت ثابتی داشته است و بیش از ۱۴ نمونه را بیرون کشیده که روی سطح مریخ پنهان می‌شوند تا در ماموریت‌های آینده جمع‌آوری شوند. ناسا و آژانس فضایی اروپا در حال برنامه‌ریزی برای بازگرداندن این نمونه‌ها به زمین هستند که مستلزم سفینه‌های فضایی متعدد از جمله یک جفت هلیکوپتر است.
۳. کشف لاشه‌های کشتی نامدار اسپانیایی در ساحل اُورِگان
این لاشه احتمالاً متعلق به کشتی سانتو کریستو دِ بورگوس است؛ کشتی‌ای که سال ۱۶۹۳ در سفر فیلیپین به مکزیک از مسیر منحرف و ناپدید شد. این کشتیِ غرق‌شده که به «لاشه‌ی موم» (Beeswax Wreck) شناخته می‌شود (بخاطر بار کشتی که موم بوده)، قرن‌ها بخشی از افسانه‌ها و روایات محلی آن منطقه بوده است. بقایای بدنه‌ی کشتی ناشناخته مانده بود تا اینکه محققان چوب‌های یافت‌شده در یک غار دریایی نزدیک آستوریا را آنالیز کردند و دریافتند که این چوب‌ها از یک نوع چوبِ سخت هستند که در قرن هفدهم در ساخت کشتی از آن استفاده میشده است، بنابراین به احتمال زیاد آنها بخشی از لاشه‌ی این کشتی غرق‌شده هستند.
۴. زنده کردن اندام‌های در حال مرگ
دانشمندان دانشگاه یِیل در یک آزمایش، عملکرد اندام‌های مختلف خوک از جمله مغز، قلب، کبد و کلیه را یک ساعتِ کامل پس از مُردن حیوان حفظ کردند. این تحقیق شاید در آینده بتواند زیست‌پذیریِ اندام‌های انسان را به منظور پیوند‌های نجات‌بخش بیشتر کند. هرساله هزاران عضو بدن از بین می‌روند، چون امکان حفظ و بقاء سریع آنها هنوز وجود ندارد. معمولاً اندام‌ها درست بعد از توقف خونرسانی به آنها توسط قلب، کارایی‌شان را از دست می‌دهند. اما یک مایع آبی رنگ شبیه یاقوت کبود به نام اُرگان‌اِکس OrganEx توسط نِناد سِستن و تیمش معرفی شده که می‌تواند عملکرد اندام‌های اصلی را درست بعد از آخرین باری که خون تازه دریافت کرده‌اند، احیاء کند. سستن در این خصوص گفته است: «می‌توانیم بگوییم قلب را احیا کردیم و می‌تپد، اما اینکه تپش آن تا چه حد مانند یک قلب سالم است، به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.» گام بعدی این است که اندام‌های درمان‌شده با OrganEx را به خوک‌های زنده پیوند بزنند تا ببیند عملکرد آنها چگونه است.
۵. فوران آتشفشان تونگا با شدت شگفت‌انگیز
ماه ژانویه، یک آتشفشان زیردریایی در پادشاهی تونگا فورانی کرد که نظیر آن در دهه‌های اخیر مشاهده نشده است. این انفجار، چندین بار در کره زمین موج فشار ایجاد کرد و سبب شد امواج سونامی قوی به سواحل دور و نزدیک برخورد کنند. جِنین کریپنِر؛ دانشمند آتشفشان‌شناس در این باره می‌گوید: «تاکنون همه‌چیز درباره‌ی این فوران خارج از حالت عادی و عجیب و غریب بوده است.» این فوران، حدود ۲.۳ متر مربع از صخره‌های کف دریا را از جا کنده و به همین سبب به بزرگ‌ترین فوران آتشفشانی قرن تبدیل شده است.
۶. کشف کوچک‌ترین گونه‌های حلزون در دنیا
دانشمندان حین جستجوی حیوانات خاکی در دو نقطه جنوب شرقی آسیا گونه‌های جدید حلزون را کشف کردند که دو موردِ آنها کوچک‌تر از هر حلزون کوچکی بود که قبلاً دیده بودند. آنها نام این دو گونه‌ی ریز را Angustopila psammion گذاشتند. Psammion برگرفته از یک واژه یونان باستانی به معنای «دانه‌ی شن» است. این گونه‌ها درون دیواره‌های غار‌های ویتنامی زندگی میکنند و قطر آنها فقط ۰.۶ میلیمتر است. حلزون دیگر از یک گردنه‌ی سنگ آهکی لائوسی کشف شده است. پوسته‌ی آن برآمدگی‌های نوک‌تیز مزین به مهره‌های گِل‌مانند دارد که احتمالاً گندلک پیخالی است. نام این گونه را A.coprologos گذاشته‌اند که برگرفته از یک واژه‌ی یونانی به معنای «سرگین جمع‌کن» است.
۷. آشکارسازی گزارش ملل متحد از عوارض تغییرات جوّی بر سلامت انسان
دانشمندان دهه‌هاست خطراتِ درراهِ ناشی از تغییرات جوی را هشدار داده‌اند. اما برخی از این خطرات همین حالا گریبان‌گیر انسان‌ها شده است. تا سال ۲۱۰۰، سه-چهارم تمام انسان‌های روی زمین به طور منظم دچار فشار یا استرس گرمایی، آسیب ریوی شدید ناشی از آلودگی هوا و بیماری‌های بیشتری از طریق حشرات خونخوارِ ناقل خواهند شد. تنها راه چاره، کاهش شدید انتشار گاز‌های آلاینده و سازگاری با گرم‌تر شدن کره زمین است!
۸. خوردن تخم‌های مار پیتون توسط گربه‌ی دم‌کوتاه نشان از حمله‌ی متقابلِ اِوِرگلید‌ها است
دهه‌هاست مار‌های پیتونِ برمه در اِوِرگلید‌های فلوریدا در حال ازدیاد هستند. این حیواناتِ مهاجم از نظر بوم‌شناختی بسیار مخرب هستند، چون هیچ حیوان بومی آنها را شکار نمیکند. زیست‌شناسان برای نخستین بار یک گونه‌ی بومی به نام گربه‌ی دم‌کوتاه پیدا کرده‌اند که به لانه‌ی پیتون حمله می‌کند و تخم‌های پیتون را میخورد و بار دیگر که به لانه پیتون بازمی‌گردد اگر او را در حال حفاظت از لانه‌اش ببیند به سمت او حمله می‌کند. این واکنش نمایانگر موفقیت حیوانات بومی در بازگردان تعادل به زیستگاهشان است.
۹. آرشیو یک تلسکوپ فضایی جدید از عمیق‌ترین تصاویر جهان
تلسکوپ فضایی جیمز وِبِ ناسا نیمی از سال ۲۰۲۲ را صرف آماده‌سازیِ گرفتنِ نخستین تصاویر خود کرد. ماه جولای این تصاویرِ دقیق و بی‌مانند بالاخره به نمایش گذاشته شدند. عمیق‌ترین تصویر کیهان، تصویری از کهکشان‌های دور است که با جاذبه‌ی کشهکشان‌های دیگرِ پیش‌زمینه بزرگ‌نمایی شده است. تصاویر نفس‌گیر دیگر شامل نمای سحابی شاه‌تخته که حالا نمادین شده و تصویر چشمگیری از حلقه‌های نپتون می‌شود. این تلسکوپ هم‌اکنون مشغول کار روی فهرست بلندی از مشاهدات برنامه‌ریزی‌شده است، از قدیمی‌ترین کهکشان‌ها گرفته تا فضا‌های سیاره‌های فراخورشیدی دور.
۱۰. شکست غیرمنتظره‌ی سکو‌های یخ جنوبگان
جنوبگان باختری، ورقه‌ی یخینی که درست در جنوب آرژانتین قرار دارد آنقدر یخ دارد که می‌تواند سطوح دریاها را تا ۳ متر بالا ببرد. بخشی از این یخ محکوم به آب شدن است چرا که تغییرات آب و هوایی در حال گرم کردن قطب جنوب است، اما دانشمندان هواشناسی هنوز نمی‌دانند چه مقدار یخ با چه سرعتی آب خواهد شد. اوایل امسال، محققان شاهد نشانه‌های تهدیدآمیزِ فروپاشی عظیمی بودند که در شرف وقوع بود. یک سکوی یخ اصلی به صورت غیرمنتظره و ناگهانی ترک خورد. این گسستگی می‌تواند منجر به یک واکنش زنجیره‌ای ویرانگر شود که سکو‌های یخ را به صد‌ها تکه توده یخ شناور خرد کند.
۱۱. دندان باستانی که به داستان خویشاوند اسرارآمیز انسان اضافه شد
تمام بقایای تاییدشده‌ی انسان‌تبار دنیسووا، خویشاوند اسرارآمیز نئاندرتال‌ها به راحتی در یک کیسه ساندویچ جا می‌شود: چند دندان، یک استخوان انگشت کوچک و یک قطعه جمجمه و فک. تا به امروز تمام این بقایا از دو سایت به دست آمده بودند: یکی در سیبری و دیگری در تبت تا اینکه در ماه مه، دانشمندان اعلام کردند در غاری در لائوس، هزاران مایل دورتر از تمام یافته‌های دنیسووایی، یک دندان آسیا کشف شده که احتمالاً با انسان‌تبار دنیسووا ارتباط دارد. این یافته محدوده‌ی بسیار متنوع و توانایی بقاء انسان‌تباران را در انواع آب و هوا نشان می‌دهد.
۱۲. لقمه‌ماهی غول‌پیکر؛ بزرگ‌ترین ماهی آب شیرین
زِب هوگان؛ کاشف نشنال جغرافی از سال ۲۰۰۵ در جستجوی بزرگ‌ترین ماهی جهان بوده است. در اواسط ماه ژوئن، تیم تحقیقاتی او در کامبوج از سوی یک ماهیگیر به نام موُل تان که در رودخانه‌ی مِکونگ مشغول ماهی‌گیری بوده و ناگهان یک لقمه‌ماهی غول‌پیکر را صید کرده، تماسی دریافت میکنند. محققان پس از رسیدن به محلِ صید دریافتند اندازه‌ی این ماهی ماده از پوزه تا دم ۳ متر و وزن آن ۲۹۹ کیلوگرم اس. نام این ماهی در ۲۴ ژوئن در رکورد‌های جهانی گینس به عنوان بزرگ‌ترین ماهی آب‌های شیرین ثبت شده است.
۱۳. جزئیات جدید ضربه‌ی دینو کیلینگ
شصت و شش میلیون سال پیش، مسیر حیات یک دور ناگهانی و شدید را تجربه کرد، زمانی که یک شهاب آسمانی به پهنای ۶.۵ مایل به آب‌های شبه‌جزیره‌ی یوکاتانِ مکزیک اصابت کرد. این ضربه‌ی آخرالزمانی بیش از سه‌چهارم تمام گونه‌ها از جمله تمام دایناسورها، به جز پرندگان را منقرض کرد و یک چاله‌ی عظیمِ زیردریایی معروف به Chicxulub از خود به جای گذاشت. ماه فوریه، محققانی که روی مجموعه ماهیان فسیلیِ ازبین‌رفته در آن انفجار تحقیق می‌کردند به این نتیجه دست یافتند که شهاب آسمانی در فصل بهار در نیمکره‌ی شمالی اصابت کرده است. ماه مارس، نتیجه‌ی دیگری از ویران شدن این شهاب آسمانی به دست آمد: ظرف چند دقیقه پس از این ضربه، صخره‌هایی که در دما‌های شدید شکل گرفته بودند بیش از هزار مایل دورتر از مرکز چاله‌ی محل اصابت شهاب، فرو ریختند. ماه آگوست، محققان اعلام کردند که نشانه‌های یک چاله‌ی زیرآبی دیگر را دورتر از ساحل غرب آفریقا یافته‌اند که همسن Chicxulub است، به این معنا که شاید قطعه‌ای از شهاب آسمانی در حال نزدیک شدن، شکسته و به صورت جداگانه به زمین اصابت کرده باشد.
۱۴. کشف میکروپلاستیک‌ها در بدن انسان
در ارتفاعات کوه اورست و در اعماق اقیانوس تکه‌های پلاستیک پیدا می‌شود و حالا برای نخستین بار آنها را درون خون و شش‌های انسان یافته‌اند. محققان در خونِ اهداشده، نانوپلاستیک‌هایی یافته‌اند که اندازه‌ی آنها کمتر از یک میکرومتر است، به این معنا که می‌توان آنها را بویید یا خورد. علاوه بر این، فیبر‌های پلاستیکی به اندازه دو میلیمتر در شش‌های بیماران تحت عمل جراحی پیدا شده است و این جای نگرانی دارد، چون جای پلاستیک در خون ما نیست.
۱۵. فوران آتشفشانی در ایسلند نشانه‌ی دهه‌ها فعالیت است
حدود ۸۰۰ سال آتشفشان‌های شبه‌جزیره جنوبی ایسلند خفته بودند، اما در سال ۲۰۲۱ بیدار شدند و مدت ۶ ماه گدازه‌هایشان فوران می‌کرد. فعالیت آتشفشانی در این منطقه به صورت چرخه‌ای به خواب رفته و بیدار می‌شود و بیرون‌ریزشِ دوم گدازه در کمتر از یک سال نشان‌دهنده‌ی این است که احتمالاً این جزیره دهه‌ها فعالیت آتشفشانی داشته است. هر فوران تازه‌ای شبیه پنجره‌ای به فعالیت درونی سیاره ما است و دانشمندان شروع به کشف اعماق زیر ایسلند کرده‌اند؛ یکی از معدود نقاط جها ن؛ جایی که بخشی از خط‌الراسِ میان‌اقیانوسی بالای دریا قرار دارد. در راستای این مرز، گسل‌های زیرزمینی تحت فشار از هم دور می‌شوند و سبب می‌شوند تکه‌هایی از جبه‌ی داغ جوشیده و به سطح فوران کند. این جزیره بالای یک توده سنگ داغ قرار دارد که خود محرک فوران‌ها است. محققان با مطالعه‌ی این پدیده امیدوارند نیرو‌هایی شکل‌دهنده‌ی مناظر این کشور را بهتر بشناسند.
۱۶. شواهد جدید خبر از خواب دیدن عنکبوت‌ها می‌دهند
دانییِلا راسلر، بوم‌شناس دانشگاه کونستانز، معمولا در جنگل‌های بارانی آمازون به تحقیقات میدانی مشغول است. اما در جریان قرنطینه‌ی کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، علاقه‌ی او به عنکبوت‌های جهنده که ساکن ناحیه‌ای در نزدیکی محل زندگی او در ترایر، آلمان هستند دوباره قوت گرفت. او در جریان این مطالعات دریافت گاهی‌اوقات که این عنکبوت‌های کوچک چرت می‌زنند، از یک نخ ابریشمی آویزان هستند در حالی که پاهایشان را جمع کرده‌اند و گاه به گاه به صورت ناگهانی تکان می‌خورند طوری که انگار غرق خواب و خیال هستند. راسلر در این باره گفته است: «طوری که آنها می‌جبند، من را به یاد خواب دیدن سگ‌ها و گربه‌ها می‌اندازد.» راسلر تصمیم گرفت برای مشاهده‌ی خواب این عنکبوت‌ها آزمایشگاهی ترتیب دهد و نتایج مطالعه‌ی امسال او نشان داد که عنکبوت‌های جهنده یک حالت خواب با حرکات سریع چشم مشابه انسان‌ها را تجربه میکنند.
۱۷. کشف قدیمی‌ترین فسیل دایناسور آفریقا
ماه آگوست، یک تیم تحقیقاتی با بودجه‌ی گروه نشنال جغرافی یک فسیل چشمگیر را کشف کرد: قدیمی‌ترین فسیل دایناسور که در آفریقا کشف شده است. این موجود باستانی که به Mbiresaurus raathi معروف است حدود ۲۳۰ میلیون سال پیش در عصر تریاس می‌زیسته و در زیمباوه در صخره‌هایی معروف به Pebbly Arkose Formation یافت شده است. اگرچه Mbiresaurus یکی از نخستین اجداد شناخته‌شده خزنده‌پایان است، گروهی که شامل غو‌ل‌های گردن‌درازی از قبیل Brontosaurus می‌شوند، اما خودش غول نیست. کارشناسان تخمین می‌زنند قد این حیوان کمتر از دو فیت است به این معنا که این سرآغازِ تکاملیِ کوتاه‌قامتِ گروهی از حیوانات است که بعد‌ها شامل بزرگ‌ترین موجوداتی شد که تاکنون روی زمین راه رفته‌اند.
۱۸. یک میکروبیون انسانی مصنوعی از ابتدا ساخته شد
محققان دانشگاه استنفورد یک میکروبیوم مصنوعی پیچیده را کشف کردند که آن را از ابتدا ساخته‌اند. وقتی ۱۱۹ گونه باکتری که تمام آنها را می‌توان در روده‌ی انسان یافت به موشِ عاری از میکروارگانیسم پیوند زدند، پابرجا ماند و حتی در مقابل عوامل بیماری‌زا مقاومت کرد.
آگاهی محققان درباره‌ی میکروبیوتای روده اساساً نشات گرفته از پیوند زدن کل جامعه‌ی میکروبی در مدفوع انسان به حیوانات یا انسان‌های دیگر است. اما هیچ ابزاری برای دستکاری گونه‌ها در نمونه‌های مدفوع وجود ندارد که هریک حاوی صد‌ها اگر نگوییم هزاران گونه میکروبی است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این میکروبیوم جدید نماینده‌ی میکروبیوتای روده انسان است. دانشمندان می‌توانند این جامعه‌ی میکروبی را با افزودن یا حذف گونه‌ها اصلاح کنند تا پی به نحوه‌ی تاثیر آنها بر سلامت انسان ببرند، یک فرایند پیچیده که می‌تواند منجر به کشف راه‌های جدیدی برای درمان بیماری‌ها شود.
۱۹. کشف دوباره‌ی گیاه معجزه‌آسایی که تصور میشد منقرض شده است
ارزش این گیاه به معنای واقعی کلمه به اندازه‌ی وزنش به طلا است. سیلفیوم یک گیاه گل‌دِه است که تصور میشد بیماری‌ها را درمان و مزه‌ی غذا‌ها را فوق‌العاده می‌کند. این گیاه به قدری در دنیای مدیترانه‌ی باستان محبوب بود که مصرف بیش از حد آن حدود ۲۰۰۰ سال پیش، منجر به انقراض آن شد. محمود میسکی؛ استاد داروپردازی دانشگاه استانبول باور دارد که این گیاه منقرض‌شده را در یک محوطه‌ی کوچک سنگی در حومه‌ی ترکیه دوباره کشف کرده است. اگرچه تکثیر و ظاهر این گیاه با توصیفات باستانی گیاه مطابقت دارد، آزمون واقعی زمانی انجام شد که از این گیاه مدرن به عنوان جزئی از دستورغذای باستانی استفاده شد و طعم فوق‌العاده‌ای به غذا داد. سالی گرانگر؛ کارشناس آشپزی باستانی درباره‌ی این آزمون می‌گوید: «پیدا کردن سیلفیوم اصلی و تجربه‌ی دستورغذا‌های باستانی با آن شبیه یک رویای دست‌نیافتنی است.»
۲۰. کشف سه گونه‌ی جدید مار در قبرستان‌ها
در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱، آلخاندرو آرتیگایِ زیست‌شناس و همکارانش در حال سفر به جنگل‌های ابری اکوآدور در جستجوی وزغ‌ها بودند که در یک شهر کوچک توقف کردند و زن مهربانی از آنها استقبال کرد که دریافتند مار‌های عجیبی را در اطراف یک گورستان دیده است. محققان که شیفته‌ی این شنیده‌ها شده بودند آن منطقه را جستجو کردند و سه گونه مار رنگی جدید را کشف کردند: دوتای آنها را درون خاک نرم گورستان دامنه‌ی تپه و سومی را نزدیک آن. امسال این سه گونه در یک مقاله‌ی علمی توصیف شدند: هر سه مار‌های خاکی از جنس Atractus هستند؛ گروهی خاک‌زیان مخفی که اطلاعات کمی از آنها در دست بود. نام این گونه‌های جدید عبارتند از: A.discovery چشمان کوچک و یک شکم زرد با یک خط سیاه دارد، A.zgap شکم زرد بدون خط دارد و A.michaelsabini چاق‌ترین آنها است.
۲۱. اثر شگفت‌انگیز باستانی که مورد حمله ISIS قرار گرفت
باستان‌شناسان در حال حفاری ویرانه‌های دروازه‌ی یک کاخ باستانی نابودشده توسط داعش بودند که آثار حیرت‌انگیز هنری را پشت یک درب مهروموم شده یافتند که شاید آخرین بار ۲۶۰۰ سال پیش باز شده باشد. یک تیم مشترک عراقی_آمریکایی هفت تخته‌سنگ حکاکی‌شده را یافته است که قدمت‌شان به ۷۰۰ پیش از میلاد می‌رسد. این تخته‌سنگ‌ها که تصور می‌شود در اصل متعلق به کاخ جنوب غربی شهر باستانی نینوا در نزدیک موصل امروزی در شمال عراق باشند، لشگرکشی‌های نظامی سناخریب ؛ پادشاه آشور را به تصویر کشیده‌اند. تخته‌سنگ‌های مشابه از همین کاخ نقطه‌ی عطفی در تاریخ هنر محسوب می‌شوند.
۲۲. کشف ماده تاریکِ جهانِ پروتئین
شرکت‌های بزرگ فناوری امسال گام‌های بزرگی برداشتند تا عناصر سازنده زندگی را فاش کنند. شرکت مادر فیسبوک؛ متا و دیپ‌مایند؛ زیرمجموعه‌ی شرکت مادر آلفابتِ گوگل، هر دو پایگاه داده‌هایی متشکل از صد‌ها میلیون ساختار پروتئینی منتشر کردند که بسیاری از آنها قبلاً برای علم ناشناخته بود. این شرکت‌ها از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی شکل این پروتئین‌ها استفاده کردند؛ ابزاری که می‌تواند در درک عملکرد آنها و توسعه دارو‌های جدید کمک کند.
محققان، مدل‌ها را مجهز به توالی‌هایی از پروتئین‌های شناخته‌شده کردند تا سیستم‌های هوش مصنوعی بتوانند الگوها را یاد بگیرند و ساختارهای سه بعدیِ دقیقی بسازند. مِتا از مدل‌ها پیش از پیش‌بینی ساختارشان، برای پرکردن جای خالیِ توالی‌های پروتئینی که واحدهای آمینو اسیدشان را از دست داده بودند استفاده کرد.
ظرف دو هفته، سیستمِ متا ساختارهای بیش از 600 میلیون پروتئین را از ویروس‌ها، باکتری‌ها و میکرب‌های دیگر پیش‌بینی کرد. داده‌های پروتئین به صورت عمومی از طریق ESM Metagenomic Atlas در دسترس است. در این بین، دیپ‌مایند ساختارِ حدود 220 میلیون گونه مختلف را شناسایی کرد، از جمله گیاهان، حیوانات، قارچ و باکتری.
مترجم: زهرا ذوالقدر
