راز جنینی که در گور به دنیا آمده بود!

فرادید| در قرن هفتم یا هشتم میلادی یعنی در دورۀ قرون وسطی زن بارداری از دنیا می‌رود و در شهر ایتالیایی ایمولا (Imola) به خاک سپرده می‌شود. این اتفاق هیچ نکته‌ی غیرعادی ندارد، اما سال ۲۰۱۰ زمانی که گور این زن کشف شد، دو نکته بسیار عجیب درباره‌ی آن مشاهده شد. نخست اینکه خوشه‌ای از استخوان‌های کوچک میان پاهای زن قرار داشت؛ بقایای جنینی که ظاهراً پس از مرگ زن به دنیا آمده بود.  دومین نکته وجود حفره‌ی کوچکی در جمجمه‌ی مادر بود که معمای مرگ او را پیچیده می‌کرد. 

به گزارش فرادید؛ محققان مقاله‌ای را در مجله‌ی World Neurosurgery منتشر کرده‌اند که در جستجوی پرده‌برداری از وقایع قبل و بعد از مرگ اوست. بقایای این مادر نگون‌بخت درون یک قبر سنگی به صورت طاق باز پیدا شد که نشان می‌داد او عمداً دفن شده است. تحلیل‌های انجام‌شده توسط دانشمندان دانشگاه فِرارا و دانشگاه بولونیا نشان داد که این زن در زمان مرگ بین ۲۵ تا ۳۵ سال سن داشته است.  جنین او که نمی‌توان جنسیتش را تعیین کرد ظاهراً به سی و هشتمین هفته بارداری رسیده بود و تنها دو هفته با کامل شدن فاصله داشت. 

پاهای نوزاد هنوز درون بدن مادرش بود، اما سر و قسمت بالای بدنش ظاهراً پس از مرگ بیرون آمدند. نویسندگان این مطالعه عقیده دارند دفن این زن باردار نمونه‌ی نادری از دفع جنین پس از مرگ است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که گازها درون بدن زن باردار فوت‌شده جمع می‌شوند و جنین را وادار به خروج از کانال تولد می‌کنند. این پدیده‌ی تکان‌دهنده به ندرت در سوابق باستان‌شناسی مشاهده شده است. 

دانشمندان همین کنجکاوی را نسبت به حفره‌ی عجیب روی جمجمه‌ی این زن نیز داشتند. این حفره که قطر آن ۴.۶ میلی‌متر است صاف و تمیز بود و مشخص بود در اثر حمله‌ی خشونت‌آمیز ایجاد نشده است. به احتمال زیاد این حفره به عنوان بخشی از یک پروسه‌ی جراحی معروف به «مته‌کاری جمجمه» ایجاد شده است. انجام این نوع جراحی احتمالاً از عصر نوسنگی آغاز شده و این باور درباره آن وجود داشته که انواعی از بیماری‌ها با انجام آن درمان می‌شوند؛ از تب بالا گرفته تا تشنج و فشار داخل جمجمه. جمجمه‌ی زن دارای نشانه‌های کوچک و باریک برش هم بود که نشان می‌داد کجای پوست سر برای آماده‌سازی عمل مته‌کاری، برداشته شده است. 

پرسش مهم اینجاست که چرا پزشکان قرون وسطی چنین عمل خطرناکی را روی یک زن باردار انجام دادند؟ محققان اطمینان ندارند، اما فرضیه‌ی آن‌ها این است که احتمالاً این مادر از فشار خون بالا در حاملگی یا تشنج آبستنی رنج می‌برده است. از نشانه‌های رایج این بیماری‌ها می‌توان به فشار داخل جمجمه و خونریزی مغزی اشاره کرد که پیش از قرن بیستم با عمل مته‌کاری جمجمه درمان می‌شدند. 

دانشمندان توانستند نشانه‌های بهبود را در جمجمه‌ی زن مشاهده کنند که آن‌ها را به این باور رساند که او حدود یک هفته پس از این عمل جراحی از دنیا رفته است. هنوز مشخص نیست علت مرگ او فشار خون بارداری، خود جراحی یا بیماری دیگری بوده است. شواهد عمل مته‌کاری جمجمه در بسیاری از بقایای باستان‌شناسی یافت شده است، اما نشانه‌های عمل جراحی به ندرت در جمجمه‌های متعلق به قرون وسطی مشاهده شده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر