کشف آثار تریاک در استخوان‌های ۳۰۰ سالۀ انسان

فرادید| تجزیه و تحلیل استخوان‌ها و بافت مغزی حفظ‌شده‌ی ۹ بیمار قرن هفدهمی بیمارستان اصلی میلان منجر به کشف کدئین، مورفین، نوسکاپین و پاپاورین شد که همگی مشتقات خشخاش هستند. این نخستین بار است که وجود پاپاور سامنیفروم در بقایای تاریخی و باستان‌شناسی انسان کشف شده است.

به گزارش فرادید؛ بیمارستان معروف به Ca' Granda در اواسط قرن ۱۵ توسط فرانچسکو اسفورزا، دوک میلان برای ارائه‌ی مراقبت‌های بهداشتی رایگان برای فقرا تأسیس شد. تا قرن شانزدهم این بیمارستان، بیمارستان اصلی شهر بود و در سراسر اروپا به دلیل مراقبت‌های پزشکی نوآورانه، اقدامات بهداشتی و درمانی توسط پزشکان متخصص تکریم میشد. برخی از این اقدامات مانند تعویض روزانه‌ی ملحفه، امروزه جزو بدیهیات هستند، اما در دهه‌ی ۱۶۰۰ یک اقدام انقلابی به حساب می‌آمدند. 

آرشیو این بیمارستان از زمان تأسیس در سال ۱۴۵۶ تا زمان بسته شدن در قرن بیستم حفظ شده است. این آرشیو، سابقه‌ی قرن‌ها مدیریت بیمارستان و اقدامات پزشکی، از جمله داروهای موجود در داروسازی آن است. سوابق داروها بسیار دقیق است و ترکیبات گیاهی و حیوانی، نحوه‌ی ساخت و نوع آماده‌سازی آن‌ها را فهرست شده است. 

حالا محققانی که در پی درک کاربرد مواد مخدرِ توصیف‌شده در بایگانی‌های تاریخی بودند، به مدرک خارق‌العاده دیگری دست پیدا کرده‌اند: سردابه‌ی بیمارستان. این بیمارستان یک سردابه‌ی اختصاصی داشته که در طول قرن هفدهم به طور مداوم گسترش یافته و استفاده می‌شده است. تخمین زده می‌شود که امروز ۲.۹ میلیون قطعه استخوان در ۱۴ اتاقک آن باشد؛ به بیان دیگر بقایای بیش از  ۱۰ هزار نفر که در بیمارستان جان باختند. 

(نمای کلی سردابۀ بیمارستان که مملو از قطعات استخوان انسان است)

بافت‌های استخوان و مغز، ردپای دارویی را که زمان مرگ در بدن وجود داشته در خودشان حفظ می‌کنند. بنابراین تیم تحقیقاتی از استخوان‌های سردابه و از بافت مغزی حفظ‌شده نمونه‌برداری بیولوژیکی کردند. از ۹ نمونه بافت مغز حفظ شده و ۸ نمونه جمجمه، تجزیه و تحلیل سم‌شناسی منجر به یافتن آلکالوئید از مشتقات مختلف خشخاش در شش مورد آن‌ها شد: چهار مورد از بافت مغز، دو مورد از جمجمه. 

به طور خاص، نوسکاپین، پاپاورین و کدئین در بافت‌های حفظ‌شده ملاحظه شد، در حالی که علاوه بر این مولکول‌ها، مورفین نیز در نمونه‌های استخوانی شناسایی شد. اسکلت‌هایی با ردپای پاپاور سامنیفروم متعلق به سه زن (شامل دو بزرگسال جوان)، یک مرد و یک کودک ۱۱-۱۲ساله بود. در یک مورد با یافته‌های سم‌شناسی مثبت، علائم ترومای قبل از مرگ در استخوان جداری چپ با از دست دادن بافت استخوانی و مته‌کاری احتمالی جمجمه مشاهده شد. این موضوع می‌تواند دلیل التهاب و درد مزمنی باشد که شاید با استفاده از گیاه پاپاور سامنیفروم در بیمارستان درمان شده باشد. 

(نمونه‌ای از بافت مغزی حفظ شده)

پاپاور سامنیفروم در آرشیو دارونامه‌ی Ca Granda وجود دارد و نشان می‌دهد که نه تنها در داروخانه وجود داشته، بلکه به طور فعال به عنوان یک درمان پزشکی نیز استفاده می‌شده است. تریاک اوایل سال ۱۵۵۸ به شکل دانه‌های خشخاش سیاه یا مخلوط افیون در آرشیو داروخانه ثبت شد. در فهرست موجودی سال ۱۶۰۴ وجود دانه‌های خشخاش سفید، دانه‌های خشخاش سیاه، شربت خشخاش و تریاک تبائیک گزارش شد، در حالی که سال ۱۶۱۷ بیمارستان لکه‌های مخلوط افیون را هم افزود.

(جمجمه‌ای که درمان موسوم به «مته‌کاری» روی آن انجام شده است)

علاوه بر این، طبق اسناد ثبت‌شده در این بیمارستان سابق، پزشکان عصر مدرن و به ویژه پزشکان Ca Granda از تریاک تبدیل شده به قرص خشک یا آب میوه به عنوان یک داروی مخدر، مسکن، قابض، منعقدکننده، ضداسپاسم و ضدسرفه استفاده می‌کردند. بنابراین، یافته‌های ارائه‌شده در این تحقیق، تاییدی بر داده‌های آرشیوی است و اطلاعات ما را از تاریخ پزشکی میلان بالا می‌برد. نتایج این مطالعه در مجله‌ی «گزارشات علمی» منتشر شده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر