(عکس) الهه‌ 3 هزار ساله با دست‌های گشوده در آمل کشف شد

ابراهیم امیرکلایی درخصوص نتایج منتشر شده از کاوش‌های تپه باستانی قلعه کش آمل توسط دانشگاه پکن به خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: در سال ۱۳۸۷ حریم تپه باستانی در روستای قلعه کش به مساحت حدود ۱۰۰ هکتار تعیین شد که درحال حاضر با توجه به گسترش زمین‌های کشاورزی متاسفانه حدود هشت هکتار از آن تپه باستانی وکاوش شده اکنون باقی مانده است.

وی افزود: اکنون اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی مازندران در تلاش برای راهکاری به منظور تملک زمین های ازدست رفته این تپه باستانی است.

سرپرست تیم کاوش تپه باستانی قلعه کش آمل ادامه داد، باتوجه به کاوش‌هایی که داشتیم داده‌های بسیار خوبی به دست آمد، که ازجمله مهمترین آمل لایه‌های زیرین عصر مفرغ البته یافته‌هایی از دوره عصر آهن در این منطقه بسیار غنی است.

امیرکلایی با اشاره به اینکه محدوده قلعه‌کش یکی از شاخص‌ترین تپه‌های باستانی در بخش مرکزی مازندران محسوب می‌شود، تصریح کرد: حتی لایه‌هایی از دوره اسلامی و ساسانیان نیز در این منطقه به دست آمد که پس از حدود سه سال فعالیت خوب ودستاوردهای ارزشمند، از سال ۹۱ به بعد متاسفانه به علت کمبود بودجه، کاوش‌ها در این منطقه متوقف شد.

 دستاوردهای ارزشمند از تپه باستانی قلعه کش آمل

این باستان شناس مطرح مازندران در ادامه گفت: کاوش‌های انجام شده درتپه باستانی قلعه کش آمل با یافته‌های سفال، معماری، تدفین و دیگر یافته‌ها و مواد فرهنگی ازجمله ابزار سنگی، دو پیکرک حیوانی به شکل گاو، سردوک‌های سفالی و چند شیء مفرغی همراه بود.

امیرکلایی افزود: از مهمترین شاخصه‌های عصر مفرغ در ایران ظهور و رواج سفال خاکستری و سیاه است، سفال‌هایی که از طریق حفاری‌های تپه حصار شناسایی شده‌اند از این دست سفال‌های خاکستری در کاوش‌های قلعه کش نیز به دست آمد.

وی با اشاره به اینکه هر چند برخی از باستان‌شناسان فرضیه گسست بین عصر مفرغ و آهن را بیان می‌کنند، خاطرنشان کرد: باتوجه به کاوش‌های انجام شده در قلعه کش، می‌توان این فرضیه را عنوان کرد که فرایند گذار از دوره مفرغ به آهن به صورت تدریجی و پیوسته صورت گرفته، با این وجود این فرضیه قطعی نیست.

 منطقه قلعه کش آمل، زمانی زیر دریا

این باستان‌شناس آملی به یافته های دیگری از تپه باستانی قلعه کش آمل اشاره کرد وادامه داد: در لایه‌های باستانی که در عمق ۱۴ متری تپه باستانی قلعه‌کش آمل قرار داشتند، آثاری از وجود شن و ماسه مشاهده شده که بر اساس گفته جغرافیدان‌ها این احتمال داده می‌شود که پیش از این، منطقه در دریا وجود داشت یا آنکه دریا تا آن منطقه پیشروی کرده بود.

به گفته امیرکلایی، کشف دانه‌های گیاهی مانند جو و عدس در این منطقه نیز از دیگر یافته‌های باستان‌شناسان بوده است.

 الهه‌ای با دست‌های گشوده

وی همچنین با اشاره به اینکه تاکنون از لایه‌های عصر مفرغ محوطه باستانی قلعه کش در مجموع ۱۲ تدفین از گمانه لایه‌نگاری شناسایی شده است، گفت: بیشتر این تدفین‌ها حدود هشت تدفین از آنِ کودکان و خردسالان و مابقی که ۴ تدفین متعلق به بزرگسالان است که به صورت چمباتمه‌ای و بیشتردر کنار اجاق‌ها انجام شده است.

سرپرست تیم باستان‌شناسی قلعه کش آمل افزود: دربین پنج تدفین شناسایی شده، همراه با هدایای تدفینی ازجمله ظروف سفالی، کوزه و تنگ از نوع خاکستری تیره و بدون نقوش و همچنین زیورالاتی ازجمله گوشواره آویزهای تراش خورده سنگ لاجورد و صدف بوده که پیدا شده است.

امیرکلایی درباره‌ مهم‌ترین کشفیات در کاوش‌های باستان‌شناسی تپه قلعه کش، عنوان کرد: شاید بتوان از کشف ظرف پیکرک سفالی که تقریبا شکل زنانه دارد به عنوان یکی از شاخص‌ترین اشیاء کشف شده در این تپه باستانی یاد کرد.

وی افزود: این یافته ظرفی توخالی است که نمای بیرونی آن به صورت الهه‌ای است که دست‌هایش را به دو طرف باز کرده و یک تدفین دیگر که حدود ۵۰۰ متر با تپه قلعه کش فاصله داشت نیز به دست آمد که بر اساس مطالعات انسان‌شناسی متوجه شدیم متعلق به یک جوان ۲۵ ساله است که بر اثر وارد شدن ضربه به جمجمه فوت کرده ضمن آنکه کمبود کلسیم نیز داشته است.

 کودکان گرفتار کمبود ویتامین

این باستان شناسی آملی همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به آنکه چند گور کودکان و نوزادان نیز پیدا شده و پژوهش‌های به دست آمده نشان از نوع بیماری این کودکان درعصر مفرغ و آهن بوده است، گفت: هرچند نمی‌توانیم در خصوص آنچه که در هزاره‌های گذشته اتفاق افتاده است به صراحت مطلبی را عنوان کنیم اما می‌توان گفت بیشتر این کودکان با کمبود ویتامین روبه‌رو بودند و بر اثر بیماری‌هایی که به این واسطه ایجاد می‌شد، فوت کرده‌اند.

امیرکلایی درخصوص داد و ستد فرهنگی میان شمال و جنوب فلات ایران نیز یادآورشد، بر اساس یافته‌های بهشهر و آمل می‌توان گفت یک تقابل فرهنگی میان شمال مرکز و جنوب به فلات ایران وجود داشت و به نوعی سفال‌های خاکستری فرهنگ وارداتی به شمال فلات ایران بود. هرچند بیان این مسائل نیازمند به مطالعات بیشتری است.

منبع: ایسنا