(عکس) با اولین مومیایی باردار مصر باستان آشنا شوید

جنین هم در فرآیند مومیایی کردن و همچنین اسیدی شدن خون مادر، شبیه به یک خیارشور شده بود. حالا متخصصان پزشکی قانونی با بهره‌گیری از جمجمه و بافت‌های نرم بدن مادر، صورت او را بازسازی کردند و دو تصویر از چهره او به دست آورده‌اند تا ببیند که چهره این فرد که در قرن اول قبل از میلاد مسیح، زندگی می‌کرده، چه شکلی بوده. طبق گفته محققان، این بانو ۲۸ هفته باردار بوده و سن او بین ۲۰ تا ۳۰ سال برآورد شده است.

بازسازی چهره بانوی اسرارآمیز

شانتال میلانی، انسان‌شناس پزشکی قانونی در ایتالیا و یکی از اعضای پروژه مومیایی ورشو دراین باره گفته:«استخوان‌های ما، به‌ویژه جمجمه‌هایمان، اطلاعات زیادی در مورد چهره ما ارائه می‌دهند. گرچه نمی‌توان این را به‌عنوان یک پرتره دقیق درنظر گرفت ولی جمجمه افراد مانند بسیاری از اعضای تشریحی بدن، منحصر به فرد است و نشان‌دهنده مجموعه‌ای از شکل‌ها و تناسباتی است که در چهره نهایی افراد ظاهر می‌شوند.»

خانم میلانی ادامه داد:«چهره‌ای که ساختار استخوانی را می‌پوشاند، از قوانین آناتومیک متفاوتی پیروی می‌کند؛ بنابراین می‌توان با به کارگیری روش‌های استاندارد، برای بازسازی چهره اقدام کرد؛ مثلا برای ایجاد شکل بینی. مهمترین فاکتور در بازسازی چهره، ضخامت بافت‌های نرم در نقاط متعددی از سطح استخوان‌های صورت است. برای این کار، ما داده‌های زیبایی‌شناسی متعددی در مورد ملیت‌های مختلف در سراسر دنیا داریم.»

گفته می‌شود که مومیایی بانوی اسرارآمیز در مقبره‌های سلطنتی در تبس در بخش شمالی مصر یافت شده و متعلق به نخبگان جامعه تبس در مصر است.

جسد مومیایی او در اوایل سده ۱۸۰۰ کشف شد و به نظر می‌رسد که متعلق به قرن اول پیش از میلاد است؛ زمانی که کلئوپاترا، ملکه مصر بود و شهر تبس زیر نظر او اداره می‌شد. این مومیایی بعد از کشف، از مصر خارج شد و در دسامبر سال ۱۸۲۶ به ورشوی لهستان منتقل گردید؛ دقیقا در همان زمان که اکتشافات بسیار مهمی در دره پادشاهان مصر انجام می‌شد. در ابتدا تصور می‌شد که این مومیایی متعلق به کشیشی به نام هور جهتوی باشد؛ اما درسال ۲۰۱۶ مشخص شد که مومیایی یک زن است. بدن او با احتیاط فراوانی در بین پارچه‌ها پیچیده شده بود و چندین طلسم در کنار او، برای زندگی پس از مرگش قرار داده شده بود.

در صفحه فیس‌بوک پروژه مومیایی ورشو می‌خوانیم:«مفهوم مومیایی کردن، اصطلاحی به معنای مراقبتی است که برای حفظ یک فرد برای زندگی پس از مرگ انجام می‌شود.» بسیاری معتقدند که این مومیایی، اولین مومیایی باردار است و حالا این مومیایی در موزه ملی ورشو به نمایش گذاشته شده است.

اخیرا دو متخصص پزشکی قانونی همراه با محققانی از دانشگاه ورشو با بهره‌گیری از تکنیک‌های دوبعدی و سه بعدی به دنبال بازسازی صورت و به تصویر کشیدن چهره انسانی این مومیایی بودند. هیو موریسون، کارشناس پزشکی قانونی دراین باره گفته:«بازسازی چهره در پزشکی قانونی عموما برای تشخیص هویت یک جسد، به ویژه زمانی که اکثر ابزارهای رایج شناسایی مانند اثر انگشت یا آنالیز DNA فرد قابل شناسایی نباشند، به کار می‌رود. بازسازی چهره یک فرد از روی جمجمه‌اش، عموما آخرین راهکار در تلاش برای شناسایی آن فرد است. این روش همچنین در زمینه باستان‌شناسی و تاریخی نیز به کار می‌رود تا صورت مردمان باستانی یا چهره‌های مشهور گذشته به تصویر کشیده شود.

در مباحث تاریخی، این روند به محققان کمک می‌کند تا بتوانند چهره‌های درگذشتگان را بازسازی کرده و در تحقیقات از آنها استفاده کرده یا در موزه ها به نمایش بگذارند. دکتر ویچک ایسموند، باستان‌شناس آکادمی علوم لهستان، در این باره گفته:«مومیایی‌های مصر باستان برای بسیاری از افراد، منبع کنجکاوی هستند و برخی افراد فراموش می‌کنند که این مومیایی‌ها روزگاری انسان‌های زنده‌ای بودند که زندگی‌هایی مملو از عشق و تراژدی‌های خاص خودشان را داشتند. ما می‌توانیم بگوئیم که متخصصان پزشکی قانونی چهره‌هایی را برای داده‌های علمی‌شان تهیه می‌کنند؛ پس این افراد باستانی، دیگر ناشناس نخواهند بود. برای مصریان باستان بسیار مهم بوده که به حفظ بقای یک روح و هویت کمک کنند. پس از یک سو، ما از داده‌های علمی برای بازسازی چهره‌ها صحبت می‌کنیم و از سوی دیگر آرزوی مصریان باستان برای ناشناس نماندن و فراموش نشدن را برآورده می‌کنیم.»

تصاویر بازسازی شده این چهره از روز سوم نوامبر در موزه سیلسیا در کاتوویتس به نمایش درآمده است.

تشخیص باردار بودن این مومیایی

سال گذشته و با انجام تست‌های مختلف پزشکی مشخص شد که بانوی اسرارآمیز در هنگام درگذشتش باردار بوده؛ جنین که در شکم او و در پی فعل و انفعالات، مثل خیارشور شده بود و در بخش پائینی لگن قرار داشت، همراه با مادرش مومیایی شده بود و در تصاویر سی‌تی‌اسکن جنین، توسط بافتی از رحم که او را در برگرفته بود، پوشانده و پنهان شده بود؛ این بدان معناست که محققان نتوانستند جزئیات بیشتری از جنین، به جز اندازه‌گیری دور سر او به دست بیاورند. اندازه دور سر جنین ۲۵ سانتی‌متر بود و از همین رو محققان به این نتیجه رسیدند که مادر در هفته بیست و ششم تا سی‌ام بارداری‌اش بوده. در هنگام مومیایی کردن جسد، جنین برخلاف قلب، ریه‌ها ، روده‌ها و کبد مادر، از بدن او خارج نشده بود.

محققان پروژه مومیایی ورشو، نتوانستند به این جمع‌بندی برسند که چرا جنین را از بدن بانوی اسرارآمیز خارج نکرده و آن را به صورت مجزا مومیایی نکرده‌اند؟ این اقدامی است که در مورد بسیاری از کودکانی که مرده به دنیا می‌آمدند، انجام می‌شده.

شاید در آن هنگام فکر می‌کردند که این جنین هنوز بخشی از بدن مادرش است؛ چرا که هنوز به دنیا نیامده بوده.

ابهام میان محققان بر سر وجود جنین

محققان آکادمی علوم لهستان در سال ۲۰۲۱ مقاله‌ای را منتشر کردند و در آن اعلام کردند که نتایج اسکن‌های آنها نشان داده که این مومیایی باردار بوده است. البته در ماه آگوست، برخی از اعضای تیم، این ادعا را زیر سوال بردند و اعلام کردند که آنچه در اسکن‌های اشعه ایکس و عکس‌های سیتی‌اسکن شبیه جنین به نظر می‌رسد، عملا یک سوء تفاهم و یک توهم تصویری در مشاهدات کامپیوتری است و بر این باور هستند که این تصویر، جنین نیست، بلکه اعضای مومیایی شده در داخل حفره شکمی زن است.

کامیلا برائولینسکا، یکی از اعضای پروژه مومیایی ورشو در این باره گفته که تحقیق اصلی، قابل استناد نیست و برخی دیگر از اعضای پروژه موافق او هستند. اما دو نفر از اعضای پروژه یعنی مارزنا اوزارک اسزلیک و ویچک ایسموند این ادعاها را رد می‌کنند.

دلیل فوت بانوی اسرارآمیز

براساس موقعیت جنین و نحوه بسته بودن مجرای زایمان، محققان توانستند تشخیص دهند که بانوی اسرارآمیز هنگام زایمان نمرده است.

درماه جولای مشخص شد که احتمالا بانوی مومیایی شده در اثر ابتلا به سرطان نازوفارنکس (نوعی سرطان نادر مرتبط با گلو، بینی و دهان) درگذشته است. محققان پروژه مومیایی ورشو در هنگام انجام اسکن جمجمه جسد، متوجه علائم غیرمعمولی در استخوان‌های او شدند که از ابتلای او به سرطان حکایت داشت.